Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Sugal
yw eghen a
wels
, gans an hanow godhoniethel
Secale cereale
. Dell yw usys tevys yw avel
greunvos
po trevas megyans (ow styrya dell yw res dhe enevales aval
boos
). Esel yw a'n teylu gwaneth ha hevelep orth gwaneth ha barlys. Usys yw dhe wul bleus, boos rag enevales, ha lies eghen a dhiwesow lasek.
Nyns o sugal plans usys gans tus a-dhia dalleth
ammeth
. Plans gwyls o yn kwreydhek. Yma niver a
blansow
gwyls hevelep yn
Turki
hevelep orth sugal.
A-dhia an
Osow Kres
, sugal re beu usys yn
Europa
kres hag est. Ena, onan a'n chif devnydhyow rag gul bara yw. Byttegyns, lehe yw an niver a bobel ha negysyow owth usya sugal. Gwerthys yw dhe brenoryon ogas dhe'n tyller le mayth yw tevys.
Y hyller plansa sugal po rag boosa enevales po hy threvasa rag gora. Plans krev yw sugal a yll treusvewa yn
gweres
gans pH ughel (
lisliwennek
) po isel (
trenk
). Y fydh plansow erel ow kwynnel dhe dreusvewa y'n nivelyow pH ma.
Sugal re beu usys dhe wul lies boos rag tus. I a gomprehend bara sugal kepar ha pumpernickel, bara meurgerys yn Europa north hag est. Usys yw ynwedh dhe wul nebes diwesow lasek, kepar ha dowr tomm sugal (
rye whiskey
).