Yeketiy Nistimaniy
Kurdistan - YNK (be Ingilizi:
PUK
) Partiyeke Kurdi ye
cepgir
e. YNK le sali 1975 le
Berlin
hate damezrandin. Seroki YNK
Bafil Talebani
ye. YNK le
Eraq
kar dekat.
?orri?i Eylul le sali (1961) le bardoxeki nawceyi u newdewleti diyari kiraw u le encami zulm u stem u cewsanewey neteweyi ?u komelayetida helgirsa u zorbey Kurd lejer bali ew ?orri?eda kobunewe, ziyatir le (100) hezar pe?mergey hebu le ruy madi u ?me'newi dewleti Eran pi?tiwani dekird , Eran bo labela kirdinewey nakokiyekani xoy legel Eraq hawkari ?orri?i Kurdi dekird .? diway rekewtnamey (11i/ Adari / 1970 u cwar sal giftugo kirdin , le encami razi nebuni hukumeti Eraq bo dan nan be ?mafekani geli Kurd, le nisani (1974) ?err be germi desti pekirdewe u hukumeti Eraq le regay cendin dewleti wek
Rusya
, ?
Urdun
,-l
misir
?
Emrika
hewlida bo giftugo kirdin legel ?ay
Eran
ke eme diwa karti Eraq bu bo le barbirdini ?orri?i Kurd.? le rekewti 6/3/1975 Rekewtnnamey Cezayir le newan
Sedam Husen
u ?ay Eran le Cezayir morkira u rekewtineke be akam geyi?t ?biryardira kewa citir dest le karubari yektir werneden u Eran dergay hawkari kirdin dabixat le ?orri?eke. ? roji 12/3/1975 wefdeki Partiy Demokrati Kurdistan be serokayeti
Barzani
cuwe Eran diway hewldaneki zor tiwaniyan ?ay Eran bibinin u ?a peyiani ?rageyand ke mawey (42) sale nakokiman heye legel Eraq da esta rekewtin be akam gey?tuwe u ewe? (3) regatan le pe?e :- ? ?-? den bo Eran wek hawlatiy Erani hisabtan bo dekire ? ?-? degerenewe Eraq arezuyi xotane ? ?-? direje be xebat deden eme sinur dadexeyn u be pey itifaqiyey Cezayir her kesek le sinur bigire teslim be Eraq ?dekiretewe . ? welami Barzani : Eme? berjewendi Eraniman belawe giring e . ? wefdeke gerayewe bo Kurdistan le 14/3/1975 kobunewey serkirdayeti Parti desti pekird bo mawey (6) roj berdewam bu, ?ewi ??18/19/3/1975 sercem serkirdayeti u mektebi siyasi u fermandekan kobunewe u dawa kira kewa direje be xebat bidire belam be sud ?bu , diwacar le roji 19/3/1975 biriyari ?er rawestan dira u a? betal kira. cige le parti Komele u Hizbi Komunisti hebu belam bicuk bun tiwanay maneweyan nebu, Komeley Marksi Linini Kurdistan le ??10/6/1970 damezrabu be niheni le naw rizekani parti kari rekxiraweyi xoyan dekird be serper?ti Mam Celal. ?
Bo ewey xelk le dewri ew rekxirawe kobibetewe kesani ro?inbiri helbijard le wane New?irwan Mustefa, ?azad eayb, Mehmudi ?Mela Izet u Rifet Mela Mehmud ewane? be niheni le naw ( bali mektebi siyasi ) karyan dekird . ? diyare pe? heftakani? parti tu?i ke?ey gendeli siyasi bibu le nawxo, tiwanay direjedan be xebati nemabu Mam Celal le ?hewli drust kirdini rekxiraweki ni?tmani ?or?gerdabu .? endamani serkirdayeti (Komele) le sali 1970 le mane pekhatbun ?ihabi ?ex Nuri sikirteri komitey serkirdayeti le nawewey ?wilat ? Mehemed Seid, Mirza/ l. lijney Bexda ? ?-? Cefer Ebdulwahid/ l. lejney Hewler ? ?-? Awat Ebdulxefur / l. lijney Silemani ? ?-? Fireydun Ebdulqadir / l. lijney Kerkuk .? lew serdeme genceki zor peywendiyan be komelewe dekird heval (?azad eayb ) seferi derewey kird bo lay Mam Celal ?bemebesti birdini name u agadarbuni le wezi Kurdistan herweha namey Mam Celali hena bo Kurdistan ke helumerceke le bare ?bo dirust kirdini rekxiraweki ni?tmani firawan . ? ((destey damezreneri / YNK ))? ? le (22/5/1975) le
Dime?q
le resturani (giligle) le gereki (Ebu Rimane)i Suriye yekem kobunewey destey damezrener be emeli ?desti be cebece kirdini karegani xoy kird em hevalane be?darbun :- ? ?1-? Mam Celal 2- New?irwan Mustefa 3- d. FUad Mesum 4- d. Kemal Fuad 5- Adil Murad 6- Ebdulrezaq Feyli 7- Umer ?ex ?Mus neytuwani be?dar bikat cunke Kurdiy Suriye bu . ? kobunewey diwem le Berlin bestira le 27/5/1975 be serperi?ti (
Mam Celal
) hendek gorran le pirojeke kira u be resmi le roji ??1/6/1975 bilawkirawe . ? ezmuni naw Yeketiy Ni?tmaniy Kurdistan ezmuneki no bu le Kurdayetida ke (3) rekxirawi ciyawaz (3) serkirdayeti ciyawaz ke ?her sekiyan serbexoy rekxiraweyi tewawiyan hebu .? ?- komeley Marksi Linini Kurdistan le 10/6/1970 be niheni damezrabu ? ?- bizutinewey Sosyalisti Kurdistan ? ?- Heli Gi?ti . ? le biraderani destey damezreneri (YNK) pekhatibu + ew kesaney ke ne bizutinewey Sosyalist bun ne Komele bun , nawiyan ?lenan (Xeti Gi?ti ) .? ? (( a?kirabuni rekxstinekani komele )) ? komele dostayeti legel rekxiraweki Erebi hebu be nawi (Haraka al-Arabiya al-Ishtirakiya) ke be niheni kari dekird le naw Eraq ?lepirsrawekey nawi (Bidale Elnerawi ) bu .? bo peywendi kirdin be yektirewe le layen komele (anur zorab ) lelayen hreke (ulid jinun) diyarikirabun herdukiyan le m'ml karton ?birin i?iyan dekird le
Bexda
, diway tawto kirdini wez'i Kurdistan (Fireydun Ebdulqadir) rasperdira ke bicete derewe bemebesti ?agadar kirdinewey (Mam Celal ) le wez'i Kurdistan pe? cuni kak (Fireydun ? Mam Celal ) nameyek rewan dekat le regay (Haraka??) nameke degate desti (Ulid) ke dani?tuy Bexda ye kurrek be nawi (Sitar ?elan) le rekxistinekani (Haraka) legel (Ulid ) debe le ?gerek debete ?eriyan ke polis det bo girtini Sitar rojnameyeki (Haraka) le malekey degire le emni Bexda dan be buni ?rekxistin dekat le naw Eraq u herweha basi (Ulid) dekat ke decine mali (Ulid) komelek belgenamey (Haraka) yan dest dekewe le ?wane namekey (Mam Celal) ke bo Kurdistan hatubu pa? ledani (Ulid) nawi (Enwer Zorab ) deni u ?ew kat jimeri (2) deyben le ?malekey bernamey Komele u demanceyek dedozinewe, bo beyani mewidi kobunewe debe le mali Enwer Zorab ke biraderan den dezanin ?girawe herci belgenamey ke hebuwe lewe legel xoyan diben berew sinuri Eran deron bemebesti xorizgarkirdiniyan newek ?a?kirabibn, leser sinur hemuyan degiren le roji 24/9/1975 ke jimareyan (40) kesew le roji 1/1/1976 be pey itfaqiyey ?Cezayir Eran hemuyan teslim be hukumeti Eraq dekatewe 0? ? ((helgirsanewey ?orri? ))?
le 1/6/1976 yekem mefrezey cekdari le layen berrez Mam Celal le Suriye be rekira ke jimareyan (37) Pe?merge bun neqibi ?Muhendis, Ibirahim Ezo lepirsrawiyan bu, em (37) Pe?merge ye kira be (4) mefrezey bicuk, diway gey?tiniyan le sinuri Suriye? ?Turkiye bo Kurdistan.? her cwar mefrezeke lelayen qiyadey miweqetey ew katey Parti destgir kiran u ?ehid kiran lenawcekan.?
?"uwem wecbey nardini pe?merge bo kurdistan"?
em heze lefermande u kadirekani suriya pek hatbu, karn be se retl be serper?ti kak new?erwan mstefa le 21/11/1976 ?rewaney kurdistan kiran. belam he?ta mam celal betecuni mefrezey yekemi nedezani du namey dane bo 'eli 'ebidulla, idris ?barzani u mes'ud barzani. pa? gey?tini duwem mefreze le se snur baregayan dana. ?
?"iyekem wecbey cek"?
iyekem wecbey cek lesuriyawe hat pa? itfaq kirdin legel qiyadey mweqete. le1/3/1977 cekekan biriti bun le: 60 kla?inkof ?ke lelayen new?irwanewe wergiran.? geranewey mam celal le sali 1977 bo kurdistan duway geranewey lebeyrut bo kurdistan yekem kobunewey komitey serkirdayeti ?leser xaki kurdistan le 31/8/1977 best, ke 12 roji xayand.? lekobuneweke mam celal be skirteri gi?ti danra.? komele: aram - salar 'eziz.? bzutinewe: resul mame - 'eli 'eskeri.? xeti gi?ti: endamani destey damezreneri (i. n. k)? duway labirdini serkirdayeti le se snur bo nokan. lemangi 3/1978 duwem kobunewey serkirdayeti bestira bo rekxstini pe?merge ? ?darayi ? danani nex?e u plan ? drust kirdini he?t herem. ? duway cend mangek biriyar dra bigerenewe bo se snur. leber nziki lesuriya ? turkiya ? ieran ? kurdistan.? ew kate ziyatir le hezar pe?merge le serkirdayeti bun, kiran be se retl u jimareyeki zori be cek bun. pa? wergirtini zaniyari ?leser se snur ke hezekani qiyade mweqete lewe bun jimareyan 300 kes bun. ? duway bere kewtini retli yekem u duwem le hekari tu?i ?er bun legel qiyade mweqete u ca?ekani turkiya. ziyatir le 750 ?pe?merge lew serdeme tiyacun.? baqi hezekey serkirdayeti geranewe qendil le20/9/1978 duway xorekxstinewey serkirdayeti u drejedan be?or? u helgirsani ??eri newan 'eraq u ieran le sali 1980 peywendi newan komari islami ieran legel yeketi ba? bu.? lemaweyeki kem yeketi twani xo rek bixatewe u zor lesnurekan lerjem azad bikat u ta sali 1988.? duway ?eri newan 'eraq u kuwet yeketi bernamey azad kirdini kurdistani dana u ew kate zorbey hezekani yeketi wek partizan ?mabunewe ta raperini 1991. ? ?"nuwe bunewe"?
hemu rekxiraweki siyasi seretay drust buni beqonaxekani mindali u genci u pirida tedepere u hewli gey?tin be amanc ?dedat. ? ?or?i nuwe lemawey xebati siyasi u cekdari le?ax komelek gorani teda rudawe. herweha berengari hemu roje sextekan ?bwetewe u twanay helsanewey hebuwe sereray buni komele biri ciyawaz lenaw yeketi.? bestini cendin konfrans le?ax, lesalani 80 kan wek konfransi komele lesali 83 u 84 herweha konfransi herdu bali naw ?iyeketi ? xeti gi?ti u bzutinewey sosiyalist pa? ciyabunewey be?eki bzutinewey sosiyalist lenaw yeketi lew konfranse ?her du baleke yekiyan girt u nawiyan na yeketi ?or?geran. lewe bedwawe yeketi buwe du bal. yeketi ?ur?geran u komeley ?rencderan.? bestini kongirey yek le 28/1/1992 leslemani duway du roj gwastirawe bo hewler ke mawey 17 roji xayand. ziyatir le 750 kadir lew ?serdeme be?dari kongireke bun, her du bali komele u yeketi ?or?geran twanewe u biriyari yekxstini herdu baleke dra u tebeni ?fikirey sosiyal dimukirat kira ke fre minberi u cegay hemu takeki kurdistani teda debetewe u detwanin lenaw em rekxirawe xebati ?siyasi xoyan biken u sereray buni bir u ray ciyawazi?. ? we leduway sali 1996 yeketi bo mawey cendin roj kobunewey serkirdayeti best le slemani be mebesti gorankari lebernamey ?kari xoy wek:? danani wezareti mafi mirov u kirdinewey nusingey mafi mirov le sercem dam u dezgakan. drust kirdini cendin rekxirawi medeni u ?kirdinewey kenali ciyaciyai azad u derkirdini cendin rojname u giringi dan berekxirawe pi?eiyekan u kirdinewey cendin senter u ?komeley ro?nbiri be mebesti goran u kiranewe.? leruwi xizmetewe hewle ba?i da bo bujanewey wez'i dani?twani snuri hikumetekey u ziyad kirdini mucey sercem fermanberan ?pe? ruxani hikumeti 'eraq. le 4/4/1999 konfransi nawxo bestira bo rekxstinekan le sercem melbendekan, le 2001 kongirey ?duwemi yeketi le slemani bestira, tebeni fikirey sosiyalist u dimukirat kira u serkirdayeti nuwe helbjerdra u berez mam celal be ?skirteri gi?ti yeketi helbjerdra. ? sereray ew barudoxey ke kurdistani peda tedeperi buni ?er lenewan yeketi u parti herweha lenewan hikumeti 'eraq be ?hawkari p. k. k u anear walaslam leser snuri ieran u her?ekani sali 1997i parti behawkari dewleti turkiya bo ser ?hezekani yeketi. ? be?dari kirdini yeketi lekonfransi rekxirawi ?SI? lerojani 31/5 u 1/6/2001 lemeraki? u wergirani yeketi beendami cawder lew ?rekxirawe ke beduwem rekxiraw de leduway ?UN? u nuweneri 172 part u rekxirawi teda endame.? mejuwi 31 saley yeketi behemu qonax u berzi u nzmi u germi u sardiye heme coriyekaniyewe, demanbatewe ser rasti twanay ?iyeketi lexo guncandin u rew kirdin legel ew waqi'e tazey ke heye. ? leserdemi ?ax u ruberu bunewey cekdarane legel dagir keranda u leduniyai qurbanidan da diji se kuckey te'rib ? teb'iz ? ?tehcir. yeketi xaweni mezntirin sermaiyeye. ? lerapereni helumerci ?ar u awedan kirdinewe damezrandini berdi binaxey dimukirasi u medeniyet u azadi? da yeketi lerizi ?pe?ewey parte siyasiyekani kurdistan buwe. ? qonaxi duway rizgar kirdini be?ekey tiri jer deselati rjem lesali 2003 we erki parastin u cespandiyan amajey behezn u twanay ?iyeketi.? pa? 2003 meseley bexoda cunewe u xo nuwe kirdinewe lenaw yeketi xstine ruwi ke?ekan u be?dari pe kirdini xelk leke?ekan ??teki tazeye lerojeelati nawerast begi?ti u lekurdistan be taybeti.?
|
|---|
| Navneteweyi
| |
|---|
| Neteweyi
| |
|---|
| Yen din
| |
|---|