Dera Marpetyun
a
keldaniyan
a
Amede
(
Bakure Kurdistane
)
Mesihti
,
kristiyani
,
xiristiyani
,
xacperesti
,
isewiti
,
filehi
an
fileti
dine bawermenden mesihi u kristiyanan e u
Mesih
(
Isa
, Eso)
pexambere
ve ayine ye. Pirtuka piroz a mesihiyan
Incil
e. Ji bawermenden dine mesihtiye re mesihi, kristiyan, xiristiyan te gotin. Ji bili ve binavkirine, bi
kurmanci
naven
isewi
,
fileh
an
file
ji ten bikaranin. Dine Mesih (Isa, Eso) li
Filistine
derket u li her dere dine belav bu. Nezike du milyar kes bawermende ve ole hene. Ango di dine de ji her ?e? kesan du bawermenden vi dini ne.
[1]
Bave me
duayeke giring a xiristiyanan e.
Her wiha bi kurmanci ji wejeyeke niviski u devki ya xiristiyaniye heye:
Lawija Mesih
.
Beja Xiristiyaniye, ji beja Mesihe e yewneni ku berbembere we
hristos
te. Berembere beja Xiristiyaniye di Di Ibrani de `Ma?iah`e. Di kurdi de ji berembere we `fileh´ an ji ´file´ ya. Di xiristiyani de Nebi Nuh ji ji xwediye hebun u wateyeka mazina. Nebi
Nuh
li
Cizira Botan
e. Li Kurdistane navende we ji Merdine. Dere ZAHFRAN dereke ku mesihiyen pe?i te gotin ku cekirine. Ji ber ku xiristiyani beri islame derdikeve, edi li Kurdistane ji pe?i yani beri misilmantiye gelek xiristiyan hebun.
Mani
bixwe, kurdeki ji dore
Merdine
bu. Li ser koma pe?i ya xiristiyaniye deme ku avadibe, bave wi yek ji endame we kome ya. Pi?tre ew ji we hizre nasdike u dixweze bi hizre xwe Zerde?ti re u xiristiyani re sentezeke ceke. Cedike ji. Le pi?tre ji ber we hizre xwe te girtin ji aliye keye Sasani ve u weke Nebi Isa ew ji pe?i ti bixackirin u pi?tre ser, ling u la?e wi ye di jev te vaqatandin u ew te ku?tin.
Di xiristiyaniye de mirov ji pitiktiye te waftizkirin. Bi rohniye li ser nave "bav, xwede u rihe piroz" te waftizkirin. Nave ve yeke ji `pergala teslise´. Pi?ti ku mirov hata wastizkirin, edi mirov dibe endamek ji endame xiristiyaniye. Xiristiyani bi
Qatoloki
dest pe dike.Le di sadsala 15 de, li hembere key ?arqan deme ku xwepe?andin dest pe dikin, edi yen ku tevli wan xwepe?andinan dibin, dibine bingihe buna
Protastantiye
ji. Edi ji ve deme pede protastani ji bi dest pe?ketine dike.
Incil
Incil an ji bibil, pirtuka piroz ya xiristiyaniye ya. Weke Ahit nu ji ti bi nav kirin. Bi reze nave wan ji her weha te bi nav kirin.
Matta
,
Markos
,
Luka
u
Yuhanna
ya. Di sadsala 15. de ji aliye Ke?i?eki ku bi nave Luther ku li Almaniya bu hata qulubandin. Ev yek, weke destpeka deme xwenukirine ji te ditin. Ev yek, deme ku pe?i ew dike, rasti pir bertekan tet. Le pi?tre bi ser dikeve. Xiristiyani ji bi ve yeke re demeke nu di xwe de dide dest pe kirin. Ew dem, bi xiristiyaniya rojeme re hebuna xwe berdewam dike.
Diroka Xiristiyaniye, bi zayin re dest pe dike. Destpeka zanyina buna Nebi Isa ye. Ji ber ve yeke bi zayine re divet ku mirov beje ku dest pe dike. Xiristiyani, pi?ti bun u cuna Nebi Isa re 315 salan teko?ina hebuna xwe ya fermikirine dide. Di ve deme de ji ji aliye gelek xalk u mirovan te te erekirin. Le Xiristiyaniyen pe?i, ji ber ve yeke, ji ber hebuna xwe Mesihi, rasti pir astang u E?kencan ten. Le pi?ti zayine Nebi Isa bi 315 re li Konstantipolos ku iro je re Steembol te gotin Ji aliye key Constantins ve weke ole xwe te denazandin. Costantins, deme ku rojeke di razihe u sibehe dirabe, ji ?ewirbenden xwe re dibeje, ku ´min singe xwe u leskeren xwe xwe de li ser cilen wan xac dit´. Ev yek dibe destpeka erekirina xististiyaniyete e fermi.Pi?ti ku ew ere dike, edi hin bi hin ola xiristiyani bi pe?dikeve. Ji aliye xalkan ve te erekirin. Hingi, Costanstins keye roma ya rojhilat bu. De ne, roma bubu du qat. Weke ´romaya rojhilat´ u ´romaya rojava´ dihata naskirin.
Xiristiyani, ta deme demennavin mazin bi pe?dikeve. Pi?tre hemu key u miroven dewlemend u mazin le xwedi derdikevin. Ev yek ji dbe temene pe?ketin u mazinbuna we.
Pi?tre ku Misilmanati ji derdikeve, edi hin bi hin di nav wan de ji ?ereki serweriye destpedike.
Muhemmed
pexember, di saxiya xwe de xwest ku nezikatiyaka ba? di naqabine hizre xwe ya oli u xiristiyaniye de ceke. Deme ku mirov li diroke we deme mirov dimeyizene, mirov we yeke pir ba? dibine.Deme ku misilnae pe?i derdikevin u putperesten Meki dicina ser wan, edi Muhemmed ji aligiren xwe re "herine habasi?tane. li wir keyeki mesihi heye we ew ali we bike.ew ji dicin u ew ji ali wan dike u wan diparaze. Ew parastin dibe himeki mazin ji pe?ketina ola Misilmanetiye re. Ew miroven ku li wir xilas dibin, ew pi?tre ola
misilmantiye
bi pe?dixin.
Le pi?ti cuna ser dilovaniya xwe ya Muhemmed, pi?tre yen ku tene dewsa wi weke xalife, ve kevne?opiye ku wi dayi dest pe kirin ne me?enin. Pi?tre ?er ji dikeve nava herdu olan de. Edi jev dur bun te kirin. Seferen xacan bi xwe re ketina sipaniya ya misilmanan tene. Her weha gelek rew? dibin u cedibin.
Xac
yek ji sembolen mesihtiye ye
Bixwini:
Kurden Xiristiyan
.
Divet ku mirov beje ku kevne?opiyeke xiristiyaniye li
Kurdistane
heye. Li Kurdistane, navende we
Merdine
. Gelek miroven fileh hene. Beri deme
misilmantiye
ji u pi?tre ji gelek fileh hebun. Gelek deren wan hebun. Li her heremen kurdistane deren wan hene. Yen ku ji kavilkirin u xirakirine xirabuna u gahana roje me ne gelekin. Le li yen ku xilasbuna u gahana roje me ji ku mirov dimeyizen, mirov dibine ku xwediye hebuneke ku mazina. mesihiyen li Kurdistane axlabe wan ji qatolokin.
Nebi Isa deme ku dest bi derketina xwe dike, pe?i, ji nav Cihuyan dest pe dike. Yen ku pe?i le bi bawer dikirin ji Hinek Cihu ne. Ji wan re ji te gotin
Mesihiyen cihu
Nave dayika wi
Meryeme
. Li wan di seri de
Yusif
xwedi derdikeve. Ew pi?tre ku hineki mazin dibe, edi te gotin ku ew
Mesihe
. Ji xwe, herkesek li bendi hatina Mesihe. Le Cihu, bawer nekin. Jiber ku ew bebav e li dinye. Ji ber ve yeke ji deme ku te gotin ku ew Mesihe, edi Seri li waliye rome e bi nave
Pontius Pilatus
dixin. Bi sedeme ku we xalke te?wiki raperine kiriye. Bi ve yeke re ew te girtin u li xace te xistin li ka?e
Golgutha
.