Miroveki bi hers
Hers
u qehir
hesteki
deruni yi mirov u giyaneweren din e.
Di psikolojiye de behsa hesten bingehi ten kirin
[1]
. Ji wan yek hers e. Hemu mirov xwedi we heste ne u tunebuna we kemasiyeke mezin e. Bi xwe sedemeke nexwe?iyen
deruni
serubina we heste ye. Ji hinek hal u hereketen mirov re va hesta reberiye dike. Hers u tirs hesteyen ku mirov ji tehlukeyan diparezin. Tirs zedetir fermana rev u durketine dide. Mirov bi durketin u reve xwe ve rew?e, ango tehlukeye dipareze. Li ba herse zedetir bi tehditkirin u ledane mirov xwe dipareze. Minaka ve nivise di derheqa hesta hers u qehir de agahdari dayin e.
Bi biwejen hers u qehire grubek hesten neba? en mirov ten bilevkirin. Hers u qehir hesteya ku li hember tehdit an ji heqareta haleki an ji miroveki bi dijwari derdikeve hole re te gotin. Ango hers u qahir li ser haleki, li ber miroveki an ji biraniyeke ve ji cih de di dile mirov de negatif xwe ni?an dide.
Hisen
di vi wari de, yen heri bi hez re qahir, yen hineki kemtir xwe ni?an didin re ji hers te gotin. Va hisen di dilen mirov de peyda dibin gor xwestina mirov dernakevin hole u mirov nikare di seri de pe?iya wan bigire. Ti?te ku ve heste tine herekete dibe ku ti?teke xirab, an ji nexa?iyek be.
Mirov dikare hersa xwe di dile xwe de ve?ere u ni?an nede. Le qehir weqas bi heze ku bi hal u hereketen mirov xwe a?kere dike u nikare were ve?artin. Qahir pir caran dibe sedema ?iddete. Bi zedetir pevcun bi sedema hers u qehire derdikevin. Miroven bi hers nikarin xwe kontrol biken u pirsgireken xwe careser bikin. Loma hersa wan dibe sedema zedebuna pirsgirekan.
Peydabuna hers u qehire, ni?andana wan u hereketen hember wan gor orf u edeten ku mirov di te de hatiye perwerdekirin dikarin curecur bibin. Di pir civatan de ni?andina wan hisana pir ji ba? nayen ditin u mirov ji bona wan ten ?ermezarkirin. Li bam e kurdan kesen ku zu hers ten u diqehirin re hersok an ji qahrok te gotin. Herdu biwej ji xwedi maneyek negatif in.
Dema ku mirov hers ket an ji qehiri di bedena mirov de hinek guhertin ji peyda dibin. Fi?ara xwine bilind dibe, dile mirov zutir dave, di bedena mirov zedetir madeya
adrenalin
u
noradnalin
peyda dibe.
Mirove ku hers hatiye an ji qehiri ye denge xwe bilind dike, deste xwe diguvi?ine dike girmik, girmiken xwe ni?an dide, xwe digujine, diranen xwe diguvi?ine u ni?an dide, di devruye wi de ni?anen bi tehdit e?kere ten ditin.
Hersa ku ne pir giran e; mina bereheti, tengi u bekefi ye xwe a?kere dike. Lekolinen zaningehan ni?an didin ku zedetir dewisandina hisa hers u qehire dibe sedema nexwe?iyen psikolojik. Gor hinek psikologan sedema nexwe?iyen nefsi yen mina
depresyon
, nexwe?iya zede xwarina xarin u zede vexwarina
alkole
dewisandina hisa hers u qehire ye. Nexwe?iyen deruni di demen direj de dibin sedemen nexwe?iyen bedeni ji. Minak: zedebuna
kolosterin
, bilindbuna
fi?ara xwine
,
tekcuna dil
, xerabuna herikandina xwine u hwd.
Mirov ciqas re bide derbuna ve hise ewqas ji xwe van nexwe?iyan dipareze. Redayin bi kirina
spore
, ji insanan re tekili peyda kirin, ji xwe re hobi karxistin u hwd dibe.
Mirovi pir zu u zede hers dikeve u diqehire re va hesta buye nexwe?i. Mina hemu hestan va hesta ji bi pivan mirovan tehluke u tehditan dipareze; dema be pivan bu ji dibe nexwe?i.
1
http://ku.wikipedia.org/wiki/Hest
http://rojaneya-min.blogspot.de/