한국   대만   중국   일본 
Hekdank - Wikipediya Here naveroke

Hekdank

Ji Wikipediya, ensiklopediya azad.

Hekdank an ji helkedan (bi inglizi: ovary ) cotek endame zauze ya meyan e bo cekirina xaneya heke u berhemanina hormonen meye. [1]

Xaneyen heke di hekdankan de ten embarkirin u persin heta ko bi hekdanane (bi inglizi: ovulation ) ber bi coga heke ten avetin. [2] Hormonen weki estrogen , procesteron u inhibin ji aliye xaneyen nav hekdankan ve ten berhemkirin u derdan.

Pekhateya hekdanke [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Di la?e meyan de du hekdank heye u her yek li aliyeki malzaroke de cih digirin.Direjiya hekdankan bi qasi 2.5 ? 3.5 cm, firehiya wan 2cm u sturiya wan ji 1 cm e. [2] Hekdank di hewzekelene de cih digirin [3] u bi navbeynkariya bestera hekdanke, bi be?a jore ya malzaroke ve giredayi ne. Bestera pehn u bestera hilawestiner a hekdanke , hekdankan di nav hewzekelene de mikum dikin. Luleyen xwine , demar u luleyen limfe di nav bestera hilawestiner de direje nav hekdanke dibin. [4] Gun u hekdank endamen homolog in. Endamen ko pekhate, perisin u cihe wan di la? de mina hev in u ji heman cor ?aneyen embriyoye peyda dibin, weki endamen homolog ten navkirin. Ne hewceye ko erke endamen homolog heman be. Weki minak; mil u deste mirov u baske balindeyan endamen homologe hev in. Herwisa gun u hekdank ji endamen homolog in, ji heman ?aneyen embriyoye peyda dibin, hormon u xaneyen zauzeye berhem dikin, le ji hin aliyan ve gun u hekdank ji hev cuda ne. [5] Perisin u calakiya hekdankan ji aliye hipotalamus u hipofize ve te rekxistin. [2] Her hekdank ji du be?an pek te: kirok (bi latini: medulla ) u tukil (bi latini: cortex )

Kirok be?a navi ye u ji bestere?aneya sist pek te. Kirok luleyen xwine, luleyen limfe, demareri?al u gurzeyen lusesmasulke lixwe digire. [6]

Be?a aliye derveyi hekdankan weki tukil te navkirin. Tukil bi ruke?e?aneye dapo?rav e. Di bin cina ruke?e?aneye de cina sipik (bi latini: tunica albuginea ) cih digire. Cikildanen hekdanke di be?a tukile de, di bin cina sipik de cih digirin. Cikildan ji xaneya heke ya negihi?ti u xaneyen derdani (bi inglizi: endocrine cells ) pek te. [7] Hekexaneya (xaneya heke) negihi?ti weki oosit (bi latini: oocyte ) te navkirin. [8] Di be?a tukil a her hekdankek de bi hezaran cikildanen hekdanke cih digirin. Li gor rejeya perisine, ne yek le cendan cor cikildanen hekdanke heye. Herwisa li gel cikildanan, pekhateyen weki tene zer u tene spi ji di hekdankan de cih digirin.

Cikildanen hekdankan [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Cikildana pe?in (bi inglizi: primordial follicle ) [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Wene:Perisina cikildanan ku.png
Di la?e meya bi temene pegihi?ti de her meh hekdanek calak dibe.

Cikildanen heri negihi?ti yen hekdanke ne. Ango cikildanen pe?eng in. Ji hekexane ya negihi?ti u ji rezek cikildanexane (xaneyen cikildane) yen li derdora hekexaneye pek te. [9] Di qonaxa cikildana pe?in de hekexane ya negihi?ti, ango oosit, weki oosita yekem (bi inglizi: primary oocyte) te navkirin. Perisina Oositan di qonaxa profaz a miyoza yekem de hatiye rawestandin. Dema ji dayikbune de, di hekdanken dergu?a me de bi qasi 1.5 milyon cikildanen pe?in heye. [4] Di temene pegihi?tine de ango di temene 12-14 sali de hejmara cikildanen pe?in dadikeve 400 hezari. [10]

Cikildana yekem (bi inglizi: primary follicle ) [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Di destpeka temene pegihi?tine ?unve (12-14 sali) bi bandora hormona handere cikildane (FSH), cikildana pe?in diperise u cikildana yekem peyda dibe. [6] Di her cikildanek yekem de oosita yekem, bi rezek an ji pirtir rezen cikildanexane yen ?e?ruyi dapo?rav e. Di cikildana yekem de cikildanexane edi weki xaneyen granuloza (bi inglizi: granulosa cells ) ten navkirin. Hormona estrocen ji xaneyen granuloza te derdan. Cikildanen yekem hem diperisin hem ji hormona estrocen der didin. Estrocen u procesteron guherina navpo?e malzaroke han dikin.

Cikildana duyem (bi inglizi: secondary follicle ) [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Ji ge?buna cikildana yekem, cikildana duyem cedibe. Cikildana duyem ji oosita yekem, gellek cinen xaneyen granuloza u antrume pek te. Di ve qonaxe de oosita yekem ji aliye du pekhateyen parezer ve hatiye dorpeckirin. Ji van pekhateyan, a yekem weki navceya zelal (bi latini: zona pellucida ) te navkirin u li ser ooside de cih digire, pekhateya din ji weki taca tiroji (bi latini: corona radiata ) te navkirin. [4] Taca tiroji li ser navceya zelal cih digire. Be?a di navbera taca tiroji u xaneyen granuloza bi ?ileyek tiji ye, nave ve be?e antrum e.

Cikildana gihi?ti (bi inglizi: Graafian follicle ) [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Cikildana gihi?ti ji oosita duyem a bi navceya zelal u taca tiroji dorpeci, ji firerezen xaneyen granuloza u ji antrumek fireh a bi ?ile tiji pek te. Oosita duyem miyoza yekem temem kiriye, ango edi haploidi ye u di qonaxa metefaza miyoza duyem de rawesti ye. Di qonaxa cikildana pegihi?ti de cikildan u antrum gellek mezin xuya dibin.

Tene zer [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Bi bandora hormona handere tene zer (LH), cikildana pegihi?ti diqeli?e u oosita duyem ber bi coga heke te paldan. Be?a mayi ya cikildane, di nav hekdanke de diguhere, qabareya xaneyen cikildane (xaneyen granuloza) zede dibe u xane bi cewri tiji dibin. Cewri renge zer dide xaneyen cikildane. Ev be?a zer a cikildana beoosit edi weki tene zer (bi latini: corpus luteum ) te navkirin. Tene zer di nav hekdanke de hormonen procesteron u estrocen berhem dike u der dide. [11] Evan hormonan navpo?e (ruye navi) malzaroke sturtir dikin bo ceqina embriyoye.

Tene sipi [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Temene tene zer bi qasi 12-14 roj e. [12] Pa?e tene zer ji aliye xaneyen hellu?ener ve ten hilwe?andin, pekhateyek spi ya ji bestere?ane peyda dibe. Nave ve pekhateye tene spi ye (bi latini: corpus albicans ). Piraniya tene sipi te mijandin, hinek ji tene spi ji di nav hekdanke de mina lekeyen sipi dimine.

Erke cikildanan [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

  • Cikildanen hekdanke xurek dabin dikin bo hekexane ya negihi?ti.
  • Dema hekdanane rek dixe.
  • Malzaroke, cogen heke u zeye amade dike bo pitina heke ji aliye sperm ve.
  • Navpo?e malzaroke amade dike ji bo ceqina heka pitandi.
  • Di destpeka ducaniye de bo korpeleye hormonen estrocen u procesteron berhem dike, pa?e heman hormon ji aliye hevalbicuke (plasenta) ve te berhemkirin u derdan. [13]

Cavkani [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

  1. ^ Solomon, E., Martin, C., Martin, D., & Berg, L. (2015).Biology. Stamford: Cengage Learning.
  2. ^ a b c Waugh, A., Grant, A., Chambers, G., Ross, J., & Wilson, K. (2014).Ross and Wilson anatomy and physiology in health and illness (12th ed.). Edinburg: Elsevier.
  3. ^ Betts, J., Desaix, P., Johnson, E., Johnson, J., Korol, O., & Kruse, D. et al. (2017). Anatomy & physiology. Houston, Texas: OpenStax College, Rice University,
  4. ^ a b c McKinley, M., & O'Loughlin, V. (2011). Human Anatomy (3rd ed.). New York, NY: McGraw-Hill
  5. ^ Ireland, K. A. (2010). Visualizing Human Biology (3rd ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
  6. ^ a b Sembulingam, K., and Prema Sembulingam. Essentials of Medical Physiology. 6th ed., Jaypee Brothers Medical Publishers, 2012.
  7. ^ Costanzo, Linda S. Physiology. Sixth edition, Elsevier, 2018.
  8. ^ Starr, C., & McMillan, B. (2010). Human Biology (8th ed.). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole Publishing Company.
  9. ^ Guyton, A. and Hall, J., 2011.Guyton And Hall Textbook Of Medical Physiology. Philadelphia: Saunders Elsevier.
  10. ^ Fox, Stuart Ira.Human Physiology. McGraw-Hill Education, 2016.
  11. ^ Campbell, N. A., & Reece, J. B. (2008). Biology (8th ed.). San Francisco, CA: Benjamin-Cummings Publishing Company.
  12. ^ Jerome F. Strauss, Carmen J. Williams.Yen & Jaffe's Reproductive Endocrinology (Seventh Edition) 2014 ISBN 9781455727582
  13. ^ Jones, M., Fosbery, R., Gregory, J., & Taylor, D. (2014). Cambridge International AS and A Level Biology Coursebook with CD-ROM (4th ed.). Cambridge, MA: Cambridge University Press