Ji Wikipediya, ensiklopediya azad.
Empirizm
(ji zimane
yewnani
εμπειρισμ??,
empeirismos
, ango ceribandingeri, rebaza ceribandine) yek ji anga?t an dibistanen filozofi, deruninasi u disiplinen zanistiye ye.
Bingeha ve kevne?opiye, di ware zanistiye de, bi hesten mirov bawerianin e. Empirizm li diji teoriya
rasyonalizm
(rastiparezi) e. Gori rasyonalistan zaninen mirov ji hi?mendiya mirov te. Le bi ya empiristan zaninen mirov ji hestan ten u bi wan diyar dibin. Ew zanin u agahiyen ko mirov bi hesten xwe werdigirin ji, gori tecribeyen mirov taybeti u naveroka xwe dadigirin.
Filozofen empirist di navbera xwe de wek empiristen materyalist u empiristen idealist bi ref dibin.
- John Locke
empiristeki materyalist e tradisyona empirizm sistematize kiribu bu. Wi li hembere rasyonaliste navdar
Rene Descartes
ramana xwe dabun zanin. Gori Locke zehna mirov nola kaxizeke vala (
tabula rasa
) bu ku, bi hesani li dihate nivisandin.
- George Berkeley
u
David Hume
du damezreneren empirizma idealist bun. Gori Locke bi tene hesten ji cihana rastegin dihatin, rast bun. Bi ya Berkeley u Hume, bitene hest rast bun. Disa gori wan, cihaneke behest bewate bu.