Ji Wikipediya, ensiklopediya azad.
Charles Robert Darwin
(jdb.
12e sibata
1809an ? m.
19e nisana
1882an) zanyareki
britani
ye. Pirtuka wi
Koka Cureyan
(bi
inglizi
:
On the Origin of Species
) bandoreke giring ser
zanistan
kir.
Charles Darwin sala
1809
de li
Inglistane
wek zaroke malbateke dewlemend hat dinyaye. 16 saliya xwede ji bo perwerdeya tibe bibine
Zaningeha Edinburghe
li
Skotlendaye
. Le ev mijar bala wi neki?and u lewma ji bave wi ew ji bo bibe kese qane kir u xwest ew bice
Zaningeha Cambridge
. Ji xeyne viya ti?ta ku heri bala Charles diki?and diroka xwezaye bu. Her wiha di vi deme de li Zaningeha Cambridge de
John Stevens Henslow
e wek mamoste kar dikere bu hevalbend u dost. Darwin, ji saya Henslow gerineki ji bo ke?fkirine cu Amerikaya ba?ur. Her wiha di vi deme de ti?ta ku heri bandore li ser Darwin dike pirtuka
Alexander von Humboldt
`in. Pirtuken Humboldt reya zanistiya xwezaye li ber Darwin vekir. Darwin, 5 salan rewitiyeki deryaye ji bo ke?fkirina
xweza
u
erdnigariye
kir.
Charles Darwin, di vegera rewitiya xwe de li ser mijaren
ajalnasi
u
erdnigari
nivisen xwe ye rojane wesand. Ev ti?t di raya gi?tide nave wi belav kir.
Darwin, di sala 1843 de berhema xwe ya bi nave
Koka Cureyan
wesand. Dema Darwin ev berhem nivisand bi tabeti ji
Thomas Malthus
e ku pirtuka wi ya bi nave "Ezmuniyek li ser Nifusa ku bandorxistina ji bo civaka pe?eroje" e gelek bandora wi de ma. Malthus gotibi, civakeki miroven an ji heywanan, dema hemu ferden wi werin salen gehi?ti u xwe bidin zayin, bi lezeki mezin civak dikare duqat bibe. Darwin bi vi fikre tevgeriya u teza xwe ya vebijartina xwezayi derxist u pe?tabir. Li gor teze; ji bo muhfezekirina nifusa ya civaka heywanan, giredaye mirina ferden ku hin nehatibune salen zayineye. Encax, ferden ku xwe li diji rew?a jiyane xurtgirtine dikarin bizene an ji bide zayin. Her ti?t vebijartina di navbera ferden ku xwe li diji zehmetiya jiyane dike cedibe.
Ev teza wi seride u heya niha gelek rexne ki?andiye. Bi taybeti rexneyen firmesuni u oli cebunin.
Tekosina Darwin, bi mirina wi qediya (1882)u fikre wi hin ji vi aliye oldaran te rexnekirin u te xwestin ku were puckirin.
On the Origin of Species
, 1859, rupel 116?117
Li
Wikimedia Commons
medyayen di ware
Charles Darwin
de hene
|
---|
Navneteweyi
| |
---|
Neteweyi
| |
---|
Akademik
| |
---|
Hunermend
| |
---|
Insan
| |
---|
Yen din
| |
---|