Baruch Spinoza

Jidayikbun	24e ciriya pa?in a 1632an Amsterdam (Dutch Republic ( en ) )
Mirin	21e sibata 1677an (44 sali) Den Haag
Cihe goristane	Nieuwe Kerk ( en )
Nave rasti	???????? ????????????? , Benedictus de Spinoza u Benedito de Espinosa
Serdem	17th-century philosophy ( en )
Hevwelati	Dutch Republic ( en )
Pi?e	Filozof , tercimane Incile, grinder of lenses, siyasetmas , grammarian , teolog
Bav	Miguel de Espinoza ( d )
De	Hanna Debora d'Espinoza ( d )
Qaden xebate	Felsefe , exlaq , Epistemoloji , metafizik
Endame	Collegiants ( en ) ( 1660 - 1663 )
Tevger	Rasyonalizm , felsefeya rojavaye ( en )
Xwendekare	Franciscus van den Enden ( en ) ( 1657 )
Bandorbar	Rene Descartes , Parmenides , Ibn Meymun , Ksenofanes , Niccolo Machiavelli , Ibn Tufeyl , Nicolas Malebranche ( en ) , Giordano Bruno , Francis Bacon , Thomas Hobbes , Ibni Ru?d , Demokritos , Epikuros ( en ) , Lucretius ( en ) , Hasdai Crescas ( en ) , Ibn Sina , Platon , Aristoteles

Xebaten navdar

Ethics ( d ) , conatus ( d )

?anenav

Weneye goristane

Biguhere - Kode biguhere - Wikidaneye biguhere

Baruch Spinoza (24e ciriya pa?in a 1632e Amsterdam ? 21e Re?emeh 1677e Lahey ) filozofeki holendi ye ko bi esle xwe cihuye sefardi bu.

Ev nav mezinen cihuyan li wi kiribu. Le Amesterdamiyan je ra digot Benedictus de Spinoza an Bento d'Espinoza . Bi Rene Descartes u Gottfried Leibniz ra ji rasyonalisten heri mezin en sedsala 17e ye. Ew ji ber kiteba xwe ya heri gring Ethica ye weki yek ji mezintirin sincbaweran dihet niyasin. Ew bi pi?eya xwe bercaviksaz bu u niskok (lenz) cedikirin. Nivisinen wi ni?a didin ko wi ?ehrezayiyeka mezin di ware matematike da hebuye.

Bandora wi ya mezin li pa? mirina wi, dema kiteba wi Opera Posthuma belavbuy, diyar bu. Ew weki rexwe?kereke ruhnhizriye anko enlightmente li sedsala 18e u weki rexnegire nudem ye Tewrate dihat naskirin

Jinenigari [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Debaven cihu yen Spinozayi ji tirsa hinde ko bizor nebin Fele (Xiristan) ji Portugale revin u cun Holendaye . Spinoza kure bazirganeke dewlemend e Portugali bu. Di 6 saliya xwe da malbata xwe winda kir u li Amsterdame li dibistaneka Cihuyan hat qeydkirin.Ji ber ramanen wi yen diji dini, di navbera wi u xwendekaren di u berpirsiyaren dibistane da ari?e derkevtin u li sala 1656e ji dibistane hat derkirin.

Li sala 1656e ji ber baweri ya bi hinde ko Xude mekanisma hebune ye u ci kesayiyeka diyarkiri weki ko dihet femkirin nine u Tewrat kitebek e bi zimaneke mecazi hatiye nivisin, ji civaka dini ya cihuyan hat derexistin.

Spinoza demeke li ve dibistane ma u latini u yewnani ya xwe pe?ve bir.

Spinoza ji dibistane veqetya u di atolyeke da xebiti. Pi?ti atolye, li gundeki bicuk akinci dibit u het du se salen dawi ya jiyana xwe xebaten xwe li vi gundi me?andin.

Spinoza li Laheye jiyana mir.

Havriyek li Felsefeya Wi [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Li berahiye Spinozayi weki Dekarti bawer dikir ko mirov ji du pekhateyen cida pekhatiye: Can u La?. Le pa?i qayilbu ko ew herdu aliyen ji hev cida yen yek ti?ti ne. Wi baweri bi hinde hebi ko Xude u Hebun (Kewn) du aliyen yek ti?ti ne. Wi ji wi ti?ti ra digot substans , le ramana ve peyve li nik wi ne madde bu. Ramana ko wi pe mebest bu bin u koka her ti?ti bu.

Giredanen derve [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

• Baruch Spinoza ? 1632-1677 ^{Giredana ar?ive 2016-03-14 li ser Wayback Machine}