Sprooch
En
Shprooch
(och
Sprooch
,
Schprooch
,
shproach
jeshrivve) is jatt, dat je
shproch
e weed. Ander saare, Shprooche weede
jeshwaadt
. Die Wikkipedija hee es for e Beijshpill en der ripuarische Shprooch jeshriwwe, on et jitt och Wikkipedija's in andere Shprooche.
De
Weßßeschaff fun de Shprooche
saadt, mer hann minnßtenß jood ovver 8600 Shprooche op der
Walldt
, andere kalle sujaa fun 35 000 udder noch mieh Shprooche.
Shprooche deene der Vershtandejong. Eine saat jatt, ene ander vershteiht dat, un kann och jatt domet aanfange. Esu fungkßeneet dat met da Shprooche, un doh senn se och for jedaach. Mer scheck sesch beim Schwaade, Shriive, un esu, jajesiggesh
Enfommazjuhne
hen un her, di en da Shprooch
ußjedrock
waade.
De allermiehßte Shprooche deiht mer shwaade, un ene joode Deijl vun uns Shprooche kam_mer
opschriive
un domet och ovver en lange
Zick
faßhallde. Atlijje Shprooche han_er
Jebaaede
udder
Zeijshe
, om sesh domet
shtumm
ußzedrocke.
Shprooche hann enne Furat an
Woot
, wo drahn mer de eijnzellne Shprooche akanne kann. For jewoohnlesch deiht mer en Reih vun da Woot henger enander hange beim
Kalle
, un beldt esu ene
Saz
en da Shprooch. Dofor, wi mer dat maat, jitt et
Raajelle
. Di senn en alle Shprooche angersch, un jehuure zo da Sprooch, als ene faßte Beshtanddeil. Jenou esu kam_mer Saz henger enander hange, om ene
Senn
ußzedrocke, wo eine Saz nit jenooch es. Un esu wigger. Janz kumplaxe Saache kumme als ene lange
Kall
, odder als e
Shoushpell
, en
Oppfohrung
, odder en
Boosho
doheo.
En de Wesseschaffte vun de Shprooche beschaftesch sesch de
Lex?k
met da Woot, di doh s?nn, de
Ettummoloji
domet, wi di wall antshtande s?nn, de
Onnomasjoloji
domet, wi de Woot ovvehoup jebelldt waade kunne. De
Jrammat?k
es dofor zohshtandesch, opzezeije, wi de Woot bem Saz boue prinzippijall verandert waade, mer saat och:
jebeush
waade. De
Syntax
deit dann liehre, wie mer de jebeuchte Woot zosammepossumeteet, om Saz druß waade ze lohße, un wat un wi do de
Boujunge
zosamme ze shton hann, domet dat och all sing
Reschteschkeit
kritt un shtemmp. En de
Rhetoor?k
deiht mer sesch dann domet bevaße, uß enem
Pongel
Saz en schone
Redd
odder_ene jode
Vordraach
ze forrme, un de
Litteratuurweßßeschaff
lohrt sesch
opjeschrevve
Shprooch, alsu
Tex
, aan, un weiß jatt dozoh ze saare. De
Ochtojraffi
saat uns, wi en en Shprooch der iere Tax jeshrevve waade, de
Foneet?k
un da ier Ongerjl?dderunge befaße sesh domet, wi de Shprooch klenge deiht, un de
Loggopaddi
kann unß liehre, wi mer da Klang hen kritt, wam_mer et noh_nit kann.
Jetz kam_mer de ongerscheedlijje Shprooche och zosamme, of nevveneijn b?traachte ? dat maat de
Verjliishende Shprochweßßeschaff
un verzallt uns, wat de Ongerscheed un Jemeijnsamkeite sinn, un belldt udder beschriev esu
Shprochejroppe
,
-famillije
,
Dialekte
, un noch ene janze Pongel fun shpezijelle Schmolzjer us Shprooche, un Zosammehang zwesche de Shprooche.
Mer kann der Senn vun damm, wat ens en eine Shprooch jesaat wood, en en annder Shprooch ovverdraare, wam_mer_t kann, dat nannt mer
ovversaze
. Bei jeshrevve Saache jenou esu. Jaz kam_mer och da Klang vun wat en eine Shprooch opjeschrevve woodt, en en ander Shprooch ovverdraare, oohne op dr Senn ze aachte, da Forjang heijß
Tranßkr?pßj?hn
.
Ovverhoup, de miihßte Shprooche hann en
Schreff
, woh se mit jeshrevve waade. Di es lang nit bei alle Shprooche desellve, avver de winnishßte Schreffte waade nur for ein Shprooch jebruch, un et jidd_er och en Aanzahl Shprooche, di mer en zwei odder sujaa mieh Shreffte schriif. Dat kann antweder oder sinn, mer waaßelt do nit meddsendren de Shreff, avver em
Japaanesche
schriif mer bes_op fonnef Schreffsußteme jemesch, wam_mer dat well.