D
Aktiun Erntefess
, di och als
Bloddije Mittwoch
bezeechnet weed, es dr Koodnaam, onger dam d
Nazis
am
3. November
1943
om d 42.000
Mansche
omjebraad hand.
Kott vorhen woch ot zm
Opstand va Sobibor
van d
Judde
em
Lajer Sobibor
komme, wobeij voll Jevangene usjebroche wore un
SS-Luuh
van di Opstandische omjebraad wode wore.
Stalingrad
jang vorloore un d Russe rockde nohder un nohder.
Heinrich Himmler
wood di Laach a
Poole
zo onsecher. D Laach em
Zweide Weltkresch
no d
Niiderlaach va Stalinjrad
un d jadde Daach starker wadende Russe stoch ham en d Knouche. Ha hod Schess, dat sich di Judde zosamme do kutte un made
Friedrich-Wilhelm Kruger
zm Vorantwortliche voor di Aktiun Erntefess, da dat a Jacob Sporrenberg, ono huhe SS-Mann un Ovvichde van d Polisse a
Lublin
wiirleide. Am 3. November 1943 wode rond 42.000 Mansche en d Lajere
Majdanek
,
Poniatowa
un
Trawniki
omjebraad. Dat wore bo alle Judde, di do asosse. Ma o paar vorbleeve noch an Fluchhafe, om do z vrassele.
A Majdanek andernde sich voor d Judde ot Laave Angß Oktober 1943. Di Jevangene moote drei onjevaar 100 m lange, 3 Meter breete un 2 Meter deepe Jraavens ushavve. Angisch als sonß kraate so su voll Zupp z keue, wi so woohle. Ot wood Dach un Naaht jewerkt, jruuße Lampe loohte dat Jelande us. Us Lublin woch voor di Aktiun zosatzlich o Dutzend SS-Manner no Majdanek komme.
En d Naaht vam 2. zm 3. November 1943 rockde ca. 500 bewaffnede Polisse en dat Lajer enn un omzingelnde di Jevangene.
Als ot hell wood, vorjoov mo Opdrach an di Jevangene, worop di a Richtung Ussjang un dann no d Jravens jevuuhrd wode. No ot Spital vohre och Lkws. On kotte Zitt spiidr hoote di Judde, di em Krematorium werkde, Schoss us Maschinepistole. Op Lkws wore Lautsprechere monteerd wode. Laute Musik sollte di Schoss ovvertone.
An di Jravens hod mo di Judde jezwonge, sich
nakß
uszetracke un zo di Jravens z jo, sich op d Aad, spiir op di at erschooße Mansche z laje, so woode dann salvs erschooße, wobeij
Manner
un
Vraue
net zosamme storve. Dat Janze duurde va morjens 6 ovv 7 Uhr bes 17 Uhr am Nomeddach.
Zosamme storve a da Dach 18.000 Mansche, wovan 8.100 us ot Lajer Majdanek wore. 1660 Vraue jehoote dozo. Di angere stammde us Lajere en d Nohde. Ovverlaavd hand da Dach ca. 300 Persune, di domet z do hodde, dat so di Kleer van d Erschoßene kroomde. Alle 300 wode spiir a
Auschwitz
vorjaßd.
Em Lajer Poniatowa vong mo en d leitzde Daach van Oktober 1943 a, d Aktiun Erntefess vor z bereite. Dozo moote Judde 2 Jravens usholle, di je 100 Meter breed, 2 Meter deep un 1,5 Meter deep wore. En d Naht vam 3. zm 4. November 1943 kome SS-Luuh us Lublin, di on dubbele Absperrung om ot Lajer belde, wobeij d ischde siihr eng, di zweide em Avstand va onjevaar 1 bes 2 Kilometer om ot Lajer woch. Alle SS-Luuh hodde Maschinepistole.
Morjens jang ot wi jewennt los. Dann mote d Judde en d Baracke zorock un om 7 Uhr koom on Jrupp va 50 Persune us enn Barack oruss un mascheerde Richtung Ussjang. An d Bahnjleise mote so sich ußtrecke un alles, watt so hodde, wood ajesammeld. Seij salvs woode zo di usjehovve Jravens jebraad un liijend em Jraav van d SS erschoße. Dat duurde onjevaar 16 Stond. Als di em Lajer vorblevve Judde bejreffe, watt do aavjang, un Weerstand opkoom, schoss mo d Baracke met di vorbarrikadiirde Judde a Brand, su dat so laavend vorbrannde. A Poniatowa storve an da Dach onjevaar 15.000 Judde.
Angisch als a di anger Konzentratiunslajere duurde di Aktiun Erntefess a Poniatowa 2 Daach.
Jennifer Rosenberg: Aktion Erntefest. Auf: About.com: 20th Century History