?мудария ?зен?
Сипаттамасы
?зынды?ы	1415 км
Су алабыны? ауданы	309 мы? км²
Су алабы	Арал те??з?
Су а?ысы
Бастауы	Гиндукуш тауыны? солт?ст?к беткей?
?  Координаттары	37°06′21″ с. е. 68°18′22″ ш. б.  /  37.10583° с. е. 68.30611° ш. б.  / 37.10583; 68.30611   (G)   (O)   (Я)  (T)
Са?асы	Арал те??з?
?  Координаттары	44°06′30″ с. е. 59°40′52″ ш. б.  /  44.10833° с. е. 59.68111° ш. б.  / 44.10833; 59.68111   (G)   (O)   (Я) Координаттар : 44°06′30″ с. е. 59°40′52″ ш. б.  /  44.10833° с. е. 59.68111° ш. б.  / 44.10833; 59.68111   (G)   (O)   (Я)  (T)
Орналасуы
Ел	Ау?анстан   Т?ж?кстан   Т?р?кменстан   ?збекстан

?мудария , ?муд?рия ? Орталы? Азияда?ы е? ?р? ж?не суы мол ?зен. Пяндж ж?не Вахш ?зендер?н?? ?осыл?ан жер?нен ?мудария (ежелг? атаулары ?му, Оксус, Балх, Ж?йхун ) деп аталады. ?зынды?ы 1415 км ( Пяндж ?зен?н?? бастауынан есептегенде 2540 км ), алабыны? ауданы 309 мы? км².

Бастауы [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

?мудария Гиндукуш тауыны? ( Ау?анстан ж?не П?к?стан жер?ндег? тау) солт?ст?к беткей?нен бастау алады. Нег?зг? салалары: Гунт , Бартанг , Язгулем , Ванч , ?ызылсу, Кафирниган , Сурхандария , ??ндыз, Шерабад . Жазы??а шы??аннан кей?н 1100 км бойы Т?ран ойпатыны? ш?лд? айма?ын басып а?ады. Б?л б?л?г?нде ?зенге б?р де б?р сала ?осылмайды. Арал те??з?не ??яр жер?нде тарамданып (Талды?, ?аза?дария , т.б.) кетед? де зор ау?ымды атырау (7000 км²) ??райды.

Гидрологиясы [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

А?ыны тауда?ы м?з бен ?ар суынан т?з?лед?. ?зен к?ктем мен жазда тасиды ж?не ?те лайлы болып келед?. Е? т?мен де?гей? ?а?тар мен а?пан айларына келед?. Де?гейд?? жыл ?ш?ндег? ауыт?уы 2 ? 3 м-ге дей?н барады. Булану?а, с??уге ж?не жер суару?а пайдалануына байланысты Н?к?ст?? т?сына бар?анда а?ын 40%-?а азаяды. Т?менг? а?ысында 2 ? 2,5 ай ?атады. Арнасы ж?мса? тау жыныстарынан ??рал?ан. ?мудариядан ?ара??м, ?му?Б?хара , ?аршы каналдары бастау алады. Т?менг? саласында балы? шаруашылы?ы дамы?ан. Чарджоу ?аласы т?сынан бастап кеме ж?зе алады. ?мудария бойында?ы ?р? ?алалар: Термез , Керк? , Н?к?с. ?зен а??арында?ы ?ызыл??м ж?не ?мудария ?оры?тарында ?абан, шиеб?р?, ?оян, ?ыр?ауыл, Б?хара ел?г?, ?ара??йры?, т.б. сирек кездесет?н жануарлар мекендейд?. ^{[1] [2]}

Дерекк?здер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

1. ↑ Балалар Энциклопедиясы, II- том
2. ↑ Отырар. Энциклопедия. ? Алматы.≪Арыс≫ баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2