?ашлы?

Уикипедия ? ашы? энциклопедиясынан алын?ан м?л?мет
Навигация?а ?ту ?здеуге ?ту
?ашлы? (Ескер)
Мемлекет

Ескер ж?рты, Т?мен (С?б?р) ханды?ы

?аз?рг? жер?

Ресей Федерациясы , Т?мен облысы

Деректерде атала бастады

1367 жыл

Бас?аша атаулары

Сибир, Сибер, К?ш?м ?алашы?ы

?иралды

XVII ?.

?ашлы? , кейде Ескер ( с?б.-тат. Сибир, Ескер, тат. Иск?р) ? орта?асырлы? ?ала, Ескер ж?ртыны?, кей?ннен Т?мен (С?б?р) ханды?ыны? астанасы. ?аз?рг? Ресей Федерациясында?ы Тобольск ?аласынан 17 ша?ырым ?ашы?ты?та, Ерт?ст?? о? жа? жа?алауында Сибирка ?зен?не ??ятын жер?нде орналас?ан. Б?г?нде ≪К?ш?м ?алашы?ы≫ (орыс. ≪Кучумово городище≫ ) деп аталатын археологиялы? ескертк?ш орны.

Тарихы [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Каталон атласында?ы Sebur ?аласы (1375)

Ескер ?аласы мо??ол шап?ыншылы?ына дей?н пайда болды. XIII ?асырды? басына ?арай ?ала ?р? ?оныс орнына айналды [1] . Кей деректерд?? м?л?мдеу?нше, Шы??ыс хан ?ашлы?ты 1224 жылы ?зге иел?ктермен ?оса Жошы ?лысыны? ??рамына ?осты [2] . Ш. Марджанид?? т?жырымына с?йкес XIII ?асырда ?ашлы?та Жошыны? бес?нш? ?лы Шибанны? ордасы орналас?ан [3] . ?ала ал?аш рет Sebur атауымен а?айынды Франциско ж?не Доменико Пиццаганилерд?? 1367 жыл?ы картасында аталып ?тт?. 1375 жылы тура сол атаумен Каталон атласында кездесед?. 1582 жылды? 26 ?азанында ?аланы К?ш?м ханны? ?скер?н тал?анда?ан атаман Ермак басып алды. Ермакты? ?л?м?нен кей?н ?аза? ханды?ынан ?олдау тап?ан тайб??алы? Сей?т-Ахмет (Сейтек, Сейда?) ?ашлы?та ?з бил?г?н орнатуды к?здед?. Алайда, Сей?т-Ахмет пен ≪ ?аза? Ордасыны? ханзадасы≫ Ораз-М?хаммедт?? 1588 жылы т?т?ын?а т?су? ?аланы? да?дарысы мен ??лдырауына алып келд?.

?ала атауыны? пайда болуы [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Меркаторды? картасында?ы С?б?р иел?г? мен С?б?р ?аласы ( Sibier )

С?б?р ханды?ында ?оныстан?ан халы?тарды? алуан т?рл?л?г? ?ала атауына ?сер етт?:

  • Кашлык (т?рк?) - бек?н?с, ны?айтыл?ан елд?-мекен. С?б?р татарларыны? т?л?нде ≪Кышлык≫ с?з? ≪?ыс?ы≫ немесе ≪?ыстау≫ ма?ынасында ?олданылады.
  • Искер (об-угор) - ийс - ≪еск?≫ ж?не кер (кар) - ≪?ала≫ ма?ынасында. Мысалы, Сыктывкар, Кудымкар ж?не т.б.
  • Сибир - мо??олды? сибэр - ≪таза≫, ≪?дем?≫ немесе шибир - ≪батпа?≫ с?здер?нен.

Дерекк?здер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

  1. Левашова В. П. О городищах Сибирского юрта // Советская археология, 1950. № 13. ? Стр. 341?351.
  2. Краткая история сибирских татар.
  3. Атласи Х. История Сибири. ? С. 43.