?ашлы?
, кейде
Ескер
(
с?б.-тат.
Сибир, Ескер,
тат.
Иск?р) ? орта?асырлы? ?ала, Ескер ж?ртыны?, кей?ннен
Т?мен (С?б?р) ханды?ыны?
астанасы. ?аз?рг?
Ресей Федерациясында?ы
Тобольск ?аласынан 17 ша?ырым ?ашы?ты?та,
Ерт?ст??
о? жа? жа?алауында Сибирка ?зен?не ??ятын жер?нде орналас?ан. Б?г?нде ≪К?ш?м ?алашы?ы≫ (орыс.
≪Кучумово городище≫
) деп аталатын археологиялы? ескертк?ш орны.
Ескер ?аласы мо??ол шап?ыншылы?ына дей?н пайда болды. XIII ?асырды? басына ?арай ?ала ?р? ?оныс орнына айналды
[1]
. Кей деректерд?? м?л?мдеу?нше,
Шы??ыс хан
?ашлы?ты 1224 жылы ?зге иел?ктермен ?оса
Жошы ?лысыны?
??рамына ?осты
[2]
. Ш. Марджанид?? т?жырымына с?йкес XIII ?асырда ?ашлы?та Жошыны? бес?нш? ?лы Шибанны? ордасы орналас?ан
[3]
. ?ала ал?аш рет
Sebur
атауымен а?айынды Франциско ж?не Доменико Пиццаганилерд?? 1367 жыл?ы картасында аталып ?тт?. 1375 жылы тура сол атаумен Каталон атласында кездесед?.
1582 жылды? 26 ?азанында ?аланы
К?ш?м ханны?
?скер?н тал?анда?ан атаман
Ермак
басып алды. Ермакты? ?л?м?нен кей?н ?аза? ханды?ынан ?олдау тап?ан тайб??алы? Сей?т-Ахмет (Сейтек, Сейда?) ?ашлы?та ?з бил?г?н орнатуды к?здед?. Алайда,
Сей?т-Ахмет
пен ≪
?аза? Ордасыны?
ханзадасы≫
Ораз-М?хаммедт??
1588 жылы т?т?ын?а т?су? ?аланы? да?дарысы мен ??лдырауына алып келд?.
С?б?р ханды?ында ?оныстан?ан халы?тарды? алуан т?рл?л?г? ?ала атауына ?сер етт?:
- Кашлык (т?рк?) - бек?н?с, ны?айтыл?ан елд?-мекен. С?б?р татарларыны? т?л?нде ≪Кышлык≫ с?з? ≪?ыс?ы≫ немесе ≪?ыстау≫ ма?ынасында ?олданылады.
- Искер (об-угор) -
ийс
- ≪еск?≫ ж?не
кер (кар)
- ≪?ала≫ ма?ынасында. Мысалы, Сыктывкар, Кудымкар ж?не т.б.
- Сибир - мо??олды?
сибэр
- ≪таза≫, ≪?дем?≫ немесе
шибир
- ≪батпа?≫ с?здер?нен.