?айма?

Уикипедия ? ашы? энциклопедиясынан алын?ан м?л?мет
Навигация?а ?ту ?здеуге ?ту
?айма?
?айма? ?осыл?ан борщ
?айма? ?осыл?ан варениктер
?айма? ?осыл?ан драниктер
?айма??а б??тырыл?ан жа?а картоп
?айма? ?осыл?ан нан
?айма? ?осыл?ан к?к?н?с салаты
?айма?та?ы жидектер (якут киерчех)

?айма?ты бiрнеше т?рлерге б?ледi. Егерде ?ою с?ттi сал?ын жерге бiрнеше са?ат?а ?алдырса, онда ≪шикi ?айма?≫ алу?а болады. ?айнатыл?ан с?ттi? к?бiгiн ?аза?тар ≪пiскен ?айма?≫ деп атайды. ?ою ?айма?ты " кiлегей " не ≪ма?ыз≫ деп атайды. ?айма?тан ?те д?мдi ?рi пайдалы та?ам ? ≪ бал ?айма?≫ алынады. Ол ?шiн жа?а ?ндiрiлген ?ою кiлегейге кiшкене ?н (200 г кiлегейге 3 шай ?асы? ?н ?осу ар?ылы) ?осады да, бiры??ай масса алын?анша ?айнатады. Бал ?айма?ты дайындау ?шiн ?ант не бал (1 ста?ан ?айма??а 2 шай ?асы? ?осу ар?ылы) ?осады.

?айма? . Б?л та?амны? б?рнеше т?рлер? бар: п?скен ?айма? , шик? ?айма? , к?легей ?айма? , бал ?айма? , та?ы бас?алары. Олар май айыру , шай?а ?ату , тал?ан был?ау ж?не ?рт?рл? тама?тар?а ?осу ?ш?н, кейде ?айма? к?й?нде пайдалану немесе бас?а тама?тар?а ( нан?а , бидай?а , тары?а т. б.) жа?ып жеу ?ш?н ?з?рленед?. П?скен ?айма? п?с?р?лген с?тт?? бет?нен алынады, ол к?б?несе с?тпен б?рге шай?а ?атылады, бидай мен тал?анды был?ап жейд?. Шик? ?айма? шик?дей т?ндырып ?ой?ан с?тт?? бет?нен немесе сепаратор м?шинес?не тартыл?ан с?ттен алынады. Одан сары май алынады. К?легей ?айма?тан да сары май алынып, ж?деу адамдарды о?алту?а пайдаланылады немесе бас?а тама?тар?а ?осып д?м? келт?р?лед?. Бал ?осып ?оюландыр?ан т?тт? бал ?айма? сыр?ат адамдар?а шипа?а, ?арттарды силау?а ж?мсалады. С?рне немесе шырынды ?айма? деп бет? б?р рет алын?ан с?тт? п?с?ргенде т?ратын ж??а, майы аз ?айма?ты айтады. ?аты?ты? ?айма?ы деп ?йы?ан айран , ?аты?ты? бет?не т?р?ан ?айма?тарды ата?ан [1] .

  • П?скен ?айма? ? п?с?р?лген с?тт?? бет?нен алынады; к?б?несе с?тпен б?рге шай?а ?атылады, бидай мен тал?анды б?л?ап жейд?.
  • Шик? ?айма? ? шик?дей т?ндырып ?ой?ан с?тт?? бет?нен немесе сепаратор м?шинес?не тартыл?ан с?ттен алынады. Одан сары май алынады.
  • Бал ?айма? ? бал ?осып ?оюландыр?ан т?тт? ?айма?; сыр?ат адамдар?а емд?к ма?сат?а ?олданылады.
  • С?рне немесе бал ?айма? ? бет? б?р рет алын?ан, с?тт? п?с?ргенде т?ратын ж??а, майы аз ?айма?ты айтады.
  • ?аты? ?айма? ? ?йы?ын айран , ?аты?ты? бет?не т?р?ан ?айма? [2] .

Дайындалу

[ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

?ой-ешк?н??, сиырды? с?т?н ?азан?а не алюминийден жасал?ан ыдыс?а ??йып, баяу от?а ?ояды. С?тт?? буы шы?ып, шымырлап ?айнай баста?ан кезде тасып кетпес ?ш?н б?раз сапыру ?ажет. Содан кей?н жарты са?ат отты? табына ?ойып барып суытады. Т?рт-бес са?ат т?р?ан со?, с?тт?? бет?не сап-сары ?айма? (кей жерлерде ≪п?скен ?айма?≫ деп атайды) т?сед?. ?айма?ты с?зг?мен немесе ?лкендеу ?асы?пен сыпырып алып, жеке ыдыс?а салып алады. ?рине оны? ?алы? болып т?су?, б?р?нш?ден, с?тт?? ма?ыздылы?ынан, содан со? ?ана п?с?ру т?с?л?не байланысты. ?ойды? с?т?н?? майлылы?ы жо?ары, кем? 4-5% м?лшер?нде болады, сонды?тан одан т?скен ?айма? б?р ел?дей болып, п?скен с?т шет?не ?лкен ?ала? не с?зг? ?ре? батады. Ал сиырды? с?т?нен мол ?айма? ал?ы?ыз келсе, о?ан м?ндетт? т?рде и?нд? немесе жа?а сауыл?ан с?тт? с?т тартатын м?шинеден (сеператордан) тарт?анда ал?ан к?легей ?осады.

?айма?ты тама?ты? к?п т?р?не ?олдану?а болады. Е? алдымен, кеседег? ?ызыл к?ре? шай?а ?ос?анда, ол ??ла жирен т?ске ен?п, ??? ашылып сала беред?. Оны? ?ст?не шайды? д?м? де ?згеше сипат алады. А?тал?ан тарыны ?айма??а б?л?ап, б?кт?р?п ?ойып, ?бден ж?мсап, б?рткенде сыйлы ?она?тар?а ?сынады. Ал ?уырыл?ан арпа,бидай?а ?айма? б?л?ап бергенде, ол балаларды? с?й?кт? асы болма?. ?айма?ы б?р рет алын?ан с?тт?? бет?не ек?нш? д?рк?н т?скен ша?ылтыр ж??асын с?рке ?айма? деп атаса, ?йыт?ан ?аты? пен айранны? бет?не т?с?п ?алатынын ?аты? ?айма? деп ата?ан. Етт? ?айма??а ?уырып, бал?уырда? жасайды. [3]

Та?ы ?ара?ыз

[ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Дерекк?здер

[ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]
  1. ?деб.: ?асиманов С., ?аза?ты? ?лтты? та?амдары, А., 1977.
  2. ?аза? т?л? терминдер с?зд?г? I том
  3. Сег?збай?лы ?адырбек ?аза?ы дастар?ан.-Алматы: ≪Атам?ра≫,2011. ISBN 978-601-282-172-7