Целлюлоза ( лат. cellula ? клетка), полиглюкопираноза, (C6H10O5)n ? нег?зг? ??рам б?л?ктер? ?с?мд?ктер жасушаларыны? ?абы?ын т?зет?н ?лкен молекулалы к?м?рсу ( полисахарид ). Целлюлоза ?с?мд?к т?ндер?не мех. бер?кт?к, серп?мд?л?к ?асиет беред?. Ол ?с?мд?ктерде ?арапайым к?м?рсулардан к?рдел? биохим. синтез н?тижес?нде т?з?лед?. Целлюлоза макромолекуласыны? ?арапайым буна?тары C6H10O5 ? глюкоза ангидрид? ( глюкопираноза ) болып саналады. Целлюлоза нег?з?нен кейб?р ?с?мд?ктер талшы?тарыны? ??рамында болады, мыс., ма?та талшы?ында (97 ? 98?), а?ашта (40 ? 50?), т?нд? да?ыл талшы?тарында (зы?ырда ж?не талшы?ты к?п жылды? ?с?мд?к ? ?ытай ?ала?айында 80 ? 90?), б?р жылды? ?с?мд?к саба?тарында (?амыс, ж?гер?, асты? т??ымдастарда 30 ? 40?), т.б. к?п. Целлюлозаны? молек. массасы ?ай ?с?мд?ктен алын?анына байланысты б?рнеше миллионда?ан к?м?ртект?к б?рл?кке дей?н барады. Оны? молекуласыны? ??рылымы сызы?ты тарма?тал?ан, сонды?тан ма?та , зы?ыр , кенд?р , т.б. талшы?ты материалдарды? Целлюлозадан т?з?лет?нд?г? осы?ан байланысты.

Таби?и талшы?тарда Целлюлоза макромолекулалары б?р ба?ытта т?зу орналас?анды?тан талшы?тары мех. бер?к болады. То?у кез?нде ма?та , зы?ыр талшы?тарынан ?зын ж?не бер?к ж?птер ширатылады. А?аштан алын?ан Целлюлоза молекулалары да сызы?ты тарма?тал?анымен ретс?з орналасып, б?ры??ай ба?ытталмайды, сонды?тан а?аштан ж?п ширатылмайды. Таби?и ж?не синтезд?к ?лкен молекулалы ?осылыстар сия?ты Целлюлоза да жартылай дисперст?. Оны? себеб? ? к?ш? молекулалы фракцияларды? болуы. Целлюлозаны хим. жолмен ?айта ??деу одан жасалатын б?йымдарды? ?асиеттер?не к?шт? ?сер етед?. Целлюлоза молекулалары к?шт? созыл?ан, б?ра? мы?ты емес, молекуласыны? п?ш?н? ?рт?рл? ?д?стермен ??деу кез?нде к?п ?згеред?. Целлюлоза суда, с?лт? ер?т?нд?с?нде ер?мейд?, суда ?с?нед?, с?лт?л?к металдар гидрототы?ыны? ер?т?нд?лер?нде ж?не кейб?р т?здар мен ?ыш?ылдар ер?т?нд?лер?нде к?шт?рек ?с?нед?. А?ашты ауа ?атыстырмай ?ыздыр?анда Целлюлоза терм. жолмен ыдырап, органик. ?ш?ыш заттар ж?не су, к?м?р т?зед?. Т?з?лген органик. ?н?мдерде метил спирт?, с?рке ?ыш?ылы, ацетон болады. Таби?атта таза к?й?нде Целлюлоза кездеспейд?. Целлюлоза азот ?ыш?ылы эфирлер?н?? ма?ызы зор, ол к?к?рт ?ыш?ылы ?атысында Целлюлоза?а азот ?ыш?ылымен ?сер еткенде т?з?лед?. Целлюлоза мех. бер?кт?г?не байланысты ке??нен ?олданылады, одан т?рл? б?йымдар дайындалады, мата то?ылады, ар?ан ес?лед?, ?а?аз жасалады. Целлюлозаны гидролиздеу ж?не одан т?з?лген глюкозаны ашыту ар?ылы этил спирт? алынады. Оны? хим. ??деу жолымен алын?ан эфирлер? жасанды талшы?, ж??а пленка, сыр, пластмасса , мылты? д?р?с?н ?нд?руде ?олданылады. ^{[1] [2]}

1. ↑ Биоморфология терминдер?н?? т?с?нд?рме с?зд?г?/ - Алматы: "С?зд?к-Словарь", 2009. ISBN 9965-822-54-9
2. ↑ ?аза? т?л? терминдер?н?? салалы? ?ылыми т?с?нд?рме с?зд?г?: К54 ?о?амды? тама?тандыру.? Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ? 232 бет. ISBN 9965-36-414-1

Б?л ? ма?аланы? бастамасы . Б?л ма?аланы толы?тырып, дамыту ар?ылы, Уикипедия?а к?мектесе аласыз. Б?л ескертуд? д?лдеп ауыстыру ?ажет.

Б?л ма?аланы Уикипедия сапа талаптарына лайы?ты болуы ?ш?н уикиленд?ру ?ажет.