Гюйгенс Христиан
(
нидер.
Christiaan Huygens
, 1629 ж. Гааге ?аласы - 1695) ? голландиялы? физик, механик, математик ж?не астроном. 1645-1647 ж.ж. Лейден университетiнде ж?не 1647-1649 ж.ж. Бред университетiнде о?ы?ан. 1665-168 ж.ж. Парижде т?рып, Париж ?ылым академиясыны? м?шесi болып та?айындалады, 1681 ж. бастап Гаагада т?рады.
Гюйгенстi? физикалы? зерттеулерi механика, оптика, молекулалы? физика салалары бойынша болды. Е? ал?аш 1656 ж. маятниктi са?атты ойлап тапты. Физикалы? маятниктi? тербелiс центрiн ж?не оны? тербелiс периодын аны?тау бойынша есеп шы?арды. Сонымен ?атар серпiмдi денелердi? со?ты?ысуын зерттеп, 1669 ж. оны? за?дарын ?орытты ж?не "тiрi" к?штердi? ?оз?алыс м?лшерiнi? са?талу за?ын орнатты.
1678 ж. жары?ты? тол?ынды? теориясын ашты. Жары?ты? таралу механизмiн т?сiндiрiп, ?зiнi? атымен аталатын ?йгiлi принципiн ашты (Гюйгенс принципi). "Кристалл осi" деген т?сiнiктi енгiздi. 1678 ж. жары? поляризациясын ашты.
1665 ж.
Р.Гукпен
бiрге термометрдi? т?ра?ты н?ктелерi ? м?зды? еру н?ктесi ж?не суды? ?айнау н?ктесiн орнатты. 1667 ж. су ?ат?ан кезде ?л?аятынын к?рсеттi.