?ара ??рдым (а?ылш. Black hole) ? жой?ын тартылыс к?ш? ар?ылы б?к?л материя мен жары? н?рын еш ж?бермей ?з?не тартып ала алатын массасы ?те ауыр ж?лдыз дене (??г?р емес).

Массасы белг?л? шамадан жо?ары т?ра?ты ж?лдыз ?з?н?? термоядролы? реакциясына ?ажетт? отыны таусыл?ан со? тартылыс к?ш?н?? ?сер?нде ?ш?не ?арай ш??ыл жем?р?луден деформацияланып ?ара ??рдым пайда болады. ?ара ??рдымны? массасы ?те жо?ары, тартылыс к?ш? ?р?с? тым жой?ын бол?анды?тан, еш?андай материя, магнитт? тол?ын, жары? жылдамды?ында ?оз?алады дел?нет?н жары? радиациясы одан ?ашып ??тыла алмайды (оны? бет?не т?скен жары? еш?ашан кер? ша?ылыспайды), сырт?а еш жары? шы?армайды. ??рдымны? ?ара деп аталу себеб? ол о?и?а к?кжиег?не т?скен б?к?л жары?ты сорып алады, жары? ша?ылыспа?анды?тан оны термодинамикада?ы абсолютт? ?ара дене рет?нде ?арастыру?а болады. Демек, ол ?ап-?ара дене болып еште?ен?, т?пт? ?з?н де к?рсетпейт?нд?ктен, "?ара ??г?р" деген ма?ынада "Black hole" деп атал?ан. ?аза?ша "??рдым" с?з? "б?ткен, ??ры?ан, жо?алтушы, жоюшы, тауысушы, а?ырластырушы" ма?ынасында айтыл?ан.