Т?пс?р

Уикипедия ? ашы? энциклопедиясынан алын?ан м?л?мет
Навигация?а ?ту ?здеуге ?ту
??ран туралы ма?алалар
??ран К?р?м
??ран Порталы
Portal icon ??ран порталы

Т?пс?р ( араб. : ????? ‎ т?фс?р) ? араб т?л?нен аудар?анда ма?ынасын ашу, баяндау ма?ынасын беред?. Ислам д?н?нде ? ??ранны? ма?ыналарын т?с?нд?ру, оны? ?ш?ндег? сен?м, ?айып, хикметтер мен ?к?мдерге байланысты аяттар?а т?с?н?ктеме беру [1] .

Шы?у тег? ж?не аны?тамасы [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Бастап?ыда ??ранды т?с?нд?ру М?хаммед пай?амбарды? ? С?ннет? ар?ылы, я?ни оны? белг?л? б?р аяттар?а ?алай амал еткен?, оларды ?алай т??с?нд?рген? туралы хадистермен ж?не оны? е? жа?ын сахабаларыны? с?здер?мен ж?зеге асты. М?хаммед ?л-Б?хари мен Муслим ибн ?л-Х?джадж сек?лд? мухаддис ?алымдар ?зден?н?? хадис жина?тарында ??ранны? белг?л? б?р аяттарыны? т?с?нд?руге арнал?ан хадистер мен асарларды жина?тады. Ибн Джарир ?т-Табари ж?не Ибн ?бу Хатим сия?ты т?пс?р ?ылымын зерттеген ??ламаларды? ар?асында б?л ?ылымны? ерте кезе?? ая?талып, Исламны? ерекше б?р п?н? рет?нде ?алыптасты.

Арабты? т?пс?р ( араб. : ????? ‎, тафс?р) с?з? ≪баяндау, ма?насын ашу≫ ??ымын б?лд?ред?. Шари?атта?а т?пс?р с?з?н?? ма?ынасы: ?асиетт? к?тапты д?рыс т?с?нуге, аяттарды? ма?ынасын д?рыс жетк?зуге ж?не д?рыс ?к?мдер шы?ару?а к?мектесет?н барлы? ?д?стерд? ?олдану ар?ылы ??ранды т?с?нд?ру, ≪т?пс?рлеу≫ [2] .

?з-Заркаши айтады:

Т?пс?р ? б?зд?? пай?амбарымыз М?хаммедке ? т?с?р?лген Алла?ты? К?табын д?рыс т?с?нуге к?мектесет?н, оны? ма?ынасын баяндап, одан ?к?мдер мен ?сиеттерд? шы?аратын ?ылым. Ол ма?л?маттарды лексикология ?ылымынан, синтаксис пен с?зжасамнан, риторикадан, фи?? нег?здер?нен , ??ран ?ыраттары туралы ?ылымнан алады ж?не (аяттарды?) т?су жа?дайы туралы б?л?мге, насих (?к?мд? жоюшы) пен мансухты (?к?м? жойыл?ан) б?луге м??таж. [3]


Т?пс?р ?ылымын, я?ни ??ран К?р?мд? б?реулерд?? т?с?нд?ру?н кейб?р м?сылмандар арты? санайды, я?ни оны? ма?ынасы нег?з?нен аны? ж?не т?пс?рге м??таж емес дейд?. М?сылман ?алымдар т?пс?рлерд?? пайда болуыны? ?ш себеб?н айтады:

  1. Алла? та?аланы? б?л?м?н?? к?ш? мен хикмет? соншалы?ты, Ол б?р ауыз с?зд?? ?з?не б?рнеше ма?ына салып, к?п адам б?ле бермейт?н тере? ма?ыналы ?ылуы м?мк?н.
  2. Алла? та?ала б?р н?рсе туралы айтып жат?ан кезде оны? себеб? бол?ан о?и?аларды немесе аяттан шы?атын ?к?мд? айтпауы м?мк?н. Ал ??ранды, С?ннетт? талдап осы себептер мен ?к?мдерд? табу ?рк?мн?? ?олына келе бермейд?. Т?пс?рш?н?? м?ндет? осы т?с?н?кс?зд?ктерд? баяндау.
  3. Сонымен ?атар ??ранда астарлы немесе к?п ма?ыналы, т?с?н?лу? ?иын, аз кездесет?н с?здер мен с?зт?ркестер келу? м?мк?н. Ал б?ларды т?с?нд?ру ?ш?н т?л б?л?м?, со?ан ?оса шари?ат терминологияларын б?лу ?ажет.

Б?ны? мысалы рет?нде Ади ибн Хатимны? ≪?ара ж?не а? ж?птер≫ туралы аят т?скенде оны т?келей т?с?н?п, та? уа?ытын б?лу ?ш?н ?ара ж?не а? ж?птерд? байлауын келт?руге болады. Б?л затты пай?амбардан ? с?ра?анда, ол б?л аяттарда?ы ≪?ара ж?не а? ж?п≫ деген?м?з та?ны? а?аруы мен т?нн?? ?ара??ысы екен?н т?с?нд?ред? [4] .

Дерекк?здер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

  1. ????? ? AlMaany.com  (ар.)
  2. ≪На пути к Корану≫ ? Э. Р. Кулиев (128)
  3. ≪?л-Ит?ан≫ (52)
  4. ≪?л-Ит?ан≫ (53-54)


Та?ы ?ара?ыз [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]