Михаи?л Ива?нович Туга?н-Барано?вский (1865 жылды? 8 [20] ?а?тарында туылып ?1919 жылды? 21 ?а?тарында ?айтыс бол?ан) ? ресейл?к ж?не украинды? экономист, тарихшы, ≪за?ды марксизмн??≫ ?к?л?; 1917 жылдан кей?н ? Украин халы? республикасыны? саясатшысы ж?не мемлекетт?к ?айраткер?.

Литов татарларыны? ежелг? дворян т??ымынан тара?ан (толы? тег? ? Туган-Мирза-Барановский). Анасы ?Полтав губерниясыны? украин?.

Ек?нш? Харьков гимназиясын ая?та?аннан кей?н, Михаил 1883 жылы Санкт-Петербург университет?н?? физика-математикалы? факультет?не о?у?а т?сед?. 1880-ш? жылдарда?ы студенттер ?оз?алысыны? белсенд? м?шес?. Оны? курстасы Александр Ульянов болды. 1886 жыл?ы Добролюбов демонстрациясыны? белсенд? ?атысушысы болды, осыдан кей?н Петербургтен ?уылады.

1889 жылды? мамыр айында Харьков университет?н б?т?р?п, физика-математикалы? ж?не за? факультеттер?н?? кандидаттары дипломын алады.

1892 жылды? 22 желто?санында Туган-Барановский М?скеу университет?н?? саяси-экономика ж?не статистика магистр? де?гей?не жетед?. 1893 жылы 14 ?а?тарда ?аржы министрл?г?н?? б?йры?ымен ол Сауда ж?не мануфактура департамент?не ж?мыс?а орналасады. Сол жылды? 18 наурызында басшылы? сенатты? б?йры?ымен кандидат де?гей? бойынша коллежск хатшысы болып орналасады.

1894 жылы ≪?аз?рг? Англияны? ?нд?р?ст?к да?дарыстары, оларды? халы? ?м?р?не ?сер? ж?не себептер?≫ атты монографиясын жары??а шы?арады. Монографияны? к?р?спес?нде Туган-Барановский П. Б. Струвеге рахмет?н жаудырады. Монография М?скеу университет?н?? за? факультет?не ?ор?алу?а бер?лд?. 1894 жылды? 27 ?ырк?йег?нде ?ор?ау с?тт? ?тт?, 1894 жылды? 12 ?арашасында ол М?скеу университет?н?? ке?ес?мен магистр д?режес?н иеленд?.

1897 жылды? ?арашасында ол толы?ымен ?ылыми ж?не саба? беруш?л?к ?ызметке ауысуды шешед?. Сол себепт? ?аржы министрл?г?нен ж?мыстан шы?ады.

Санкт-Петербург университет?нде, коммерциялы? есептеуд?? ?йелдер училищес?нде ж?не жо?ары ?йелдер курстарында саба? берген (приват-доценттер арасында 1895-1897 ж?не 1898-1899).

1898 жылы ≪Орыс фабрикасыны? ?ткен? мен б?г?н?≫ атты монографиясын жары??а шы?арады. Кей?н оны докторлы? диссертация нег?знде ?ор?айды, саяси экономика докторы д?режес?не ие болады. Оны? оппонент? М?скеу университет?н?? профессоры А. И. Чупров болады.

Копперативт? ?оз?алыс?а белсене ?атысты, ≪Кооперация жаршысы≫ журналында, ?ылыми ж?мыстарда насихаттайды. ≪Кооперация жаршысы≫ журналын 1909 жылдан бастап бас?арады. Кадет партиясыны? м?шес?, Туган-Барановский Мемлекетт?к дума?а ?сынылады, б?ра? та?далмайды.

≪Туган-Барановскийд?? социализм? Ленинн?? социализм?нен ?лде?айда алыс болды. Ол орта? адамзатты? ??ндылы?тарды б?лд?рет?н, копитализмд? оны? антигумандылы?ы ?ш?н сына?ан этикалы? социализм болды≫ ? дейд? Широкорад, Леонид Дмитриевич.

Сен-Симон туралы: "Б?л керемет ойшыл ?аз?рг? ?о?ам туралы ?ылымны? нег?з?н ?алаушы болып мойындалуы керек ".

М. И. Туган-Барановскийд?? ≪Очерки из новейшей истории политической экономии≫ к?табын о?и т?ра, Плеханов авторды? Марксты? ≪Капитал≫ е?бег?ндег? зерттеулер диалектикасыны? ма?ынасын т?с?нбейт?н?не назар аударады. Ол мынадай ескерту жазады: ≪Туганны? диалектика туралы еш т?с?н?г? жо?≫.

? Орыс интеллигенциясы ж?не социализм (ма?ала)

? ≪Учение о предельной полезности≫ (1890)

? П. Ж. Прудон: Его жизнь и общественная деятельность. ? СПб.: Тип. Ю. Н. Эрлих, 1891. ? 80 с. ? (Жизнь замечательных людей. Биографическая библиотека Флорентия Павленкова). ? 8 100 экз.