Та?т?я?тылар ?азбалы? ау?ымы: 56?0 Ma ПреК К О С Д Кр П Т Ю Б Пг Н ?Late Paleocene - Recent
Жыл?ы т?я?ы
?ылыми топтастыруы
Д?ниес?: Жануарлар Жама?аты: Хордалылар Табы: С?т?орект?лер Ы?шам табы: ?ры?жолдастылар ?лы сабы: Laurasiatheria Сабы: Perissodactyla Owen , 1848
Т??ымдастары [1]
Equidae Tapiridae Rhinocerotidae † Lambdotheriidae † Brontotheriidae † Palaeotheriidae † Isectolophidae † Pachynolophidae † Chalicotheriidae † Lophiodontidae † Lophialetidae † Helaletidae † Deperetellidae † Hyrachyidae † Hyracodontidae † Rhodopagidae † Amynodontidae

Та?т?я?тылар ( лат. Perissodactyla ) - с?т?орект?лер отряды. Та?т?я?тыларды? ?ш?нш? сауса?ы жа?сы жет?лген, ?р? т?я?тылар. Баска сауса?тары нашар жет?лген немесе редукциялан?ан.

Ертеде та?т?я?тылар ?те к?п бол?анымен, ?аз?р оларды? б?рден-б?р?н ай?ын ажырату?а болатын ?ш б?та?ы ?ана:

1. Тапирлар ( лат. Tapiridae ),
2. М?й?зт?мсы?тар ( лат. Rhinocerotidae ) ж?не
3. Жыл?ылар ( лат. Equidae ) са?тал?ан.

Тапирлар т??ымдасыны? алды??ы ая?ы т?рт сауса?ты, арткы ая?ы ?ш сауса?ты болатын ?р? жануарлар жатады. Тапирлар т??ымдасыны? м?рны жо?ар?ы ер?н?мен б?р?г?п, ?ыс?а т?мсы??а айнал?ан. Тер?с? кыс?а т?б?тпен жабыл?ан, ??йры?ы ?ыс?а болады. ?аз?р б?ларды? бес т?р? белг?л?. Оларды? т?рт т?р? О?т?ст?к Америкада ж?не б?р т?р? ? О?т?ст?к шы?ыс Азияда т?рш?л?к етед?. Батпа?ты то?айларды мекендейд?. Тапирлар су жа?асында?ы, суда?ы су ?с?м-д?ктер?мен ?оректенед?. ???р немесе т?н жануары.

М?й?з т?мсы?тылар - ?те сирек кездесет?н жануарлар. Осы заманда т?рш?л?к етет?ндер?н?? алды??ы ж?не арт?ы ая?тары ?ш сау-са?ты болады. Ерте заманда т?рш?л?к еткендер?н?? б?р?атарыны? ая?тары т?рт сауса?ты бол?ан. Тер?с? жала?аш, ма?дай ж?не м?рын с?йег?н?? ?ст?нде б?р немесе ек? эпидермис ?абатынан пайда бол?ан м?й?з? болады. Шоша? т?стер? жойыл?ан. Тропикт?к Африка мен О?т?ст?к Азияда б?рнеше т?р? кездесед?. Мысалы, ?нд? м?й?зт?мсы?ы ( лат. Rhinoceros unicornis ) ж?не ер?нд? Африка м?й?з т?мсы?ы ( лат. Ceratotherium simum ) ш?птес?н ?р? б?та ж?не орманды жерлерд? мекендейд?. ?с?мд?кпен ?оректенед?. М?з д?у?р?нде м?й?з т?мсы?тар Еуропа мен Сибирьде мекендеген. Б?зде мамонттар мен б?р заманда т?рш?л?к еткен 5 т?мсы?тарды? ?азба ?алды?тары табыл?ан:

• †Rhinoceros hemitoxhus
• †Rhinoceros leptorhinus, Cuv.
• †Rhinoceros megarhinus
• †Rhinoceros philippinensis
• †Rhinoceros sinensis

Жыл?ылар т??ымдасы жануарларыны? ?ш?нш? сауса?ы жа?сы дамып, ек?нш?, т?рт?нш? сауса?ы тер?н?? астында жататын к?шкене шаша немесе шаба? с?йекке айнал?ан. Жыл?ыларды? ?зын ??йры?ы ж?не ?скеле? т?г? болады. Оларды? осы кезде ?ш туысы белг?л?. Зебра немесе жола?ты ат ( лат. Hippotigris ) Африкада?ы саваннада тара?ан. Оны? ??йры?ыны? ?шында ?ана ?ылы болады. Есектерд?? т?с? б?ркелк?, ??йры?ы зебрлерд?? ??йры?ындай болады. Жабайы есектер Солт?ст?к-Шы?ыс Африкада, Алды??ы, Орта??ы ж?не Орталы? Азияда тара?ан. Б?зде Т?ркменияны? о?т?ст?г?нде кездесед?, ол жерде оларды ?с?рет?н арнаулы ?оры? ?йымдастырыл?ан.

1. ↑ Hooker, 2005, p. 206.

Б?л ?  зоология бойынша ма?аланы? бастамасы . Б?л ма?аланы толы?тырып, дамыту ар?ылы, Уикипедия?а к?мектесе аласыз.