Таби?и газ ? Жер ?ойнауларында органикалы? заттарды? анаэробты б?л?ну? кез?нде пайда бол?ан газдар ?оспасы.

Таби?и газ пайдалы ?азбалар ?атарына жатады. Таби?и газ ?абаттарда (жер ?ойнауларында) орналас?анда газт?р?зд? к?йде - жекелеген шо?ырлар (газ кендер?) т?р?нде немесе м?най-газ кенорындарыны? бетк? б?л?г?ндег? арнайы газды ?абат (шапка) рет?нде немесе м?найда , кей жа?дайда суда ер?т?лген к?йде де болады. ?алыпты жа?дайда (101,325 к Па ж?не 15 °C) таби?и газ тек газт?р?зд? к?йде болады. Сондай-а? таби?и газ таби?и газ гидраттары т?р?нде кристалл к?й?нде де кездесе беред?. Таза таби?и газды? и?с? мен т?с? болмайды.

Химиялы? ??рамы [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Химиялы? ??рамы мен физикалы? ?асиеттер? т?р?ысынан сан т?рл? болып келет?н, ?рт?рл? геологиялы? ж?не геохимиялы? жа?дайларда ?шырасатын газ жатындарыны? жалпылама атауы. Олар б?рнеше т?рлерге ж?ктелед?:

1. таби?атта кездесу жа?дайына орай: " атмосфера газдары ", " литосфера газдары ", " гидросфера газдары " ж?не " органикалы? ?лем газдары " болып т?рт т?рге;
2. к?р?н?с беру п?ш?ндер?не орай: "газогенд?к газдар", "газт?з?л?м газдары", "айналым (ауа) газдары" ж?не "аралас газдар" болып т?рт т?рге;
3. химиялы? ??рамына орай: "к?м?рсутект? газдар", " к?м?р?ыш?ыл газдары " ж?не " азот газдары " болып ?ш т?рге;
4. жаралу таби?атына (тег?не) орай: "биохимиялы? газдар", "литохимиялы? газдар", "радиоактивт?л?к газдары", "ауа газдары" ж?не "?арыш газдары" болып бес т?рге б?л?нед?. Б?л газдар, сайып келгенде, ?р т?рл? агрегатты? жа?дайда?ы к?рдел? таби?и ж?йелер ??рамынан б?л?н?п даралан?ан заттар ?оспасы (ер?т?нд?с?) болып табылады, олар ?алыпты (атмосфералы?) жа?дайда газ т?р??де ?шырасады. Таби?и газдарды? сан т?рл?л?г? олар туындайтын таби?и ж?йелер сипатымен ж?не оларды? газдарды б?л?п шы?ару жа?дайларымен аны?талады. ?здер? туындайтын таби?и ж?йелер сипатына орай таби?и газдар "тау жынысы газдары", "газгидраттар газы", " м?най газы ", "таби?и су газдары" ж?не "жерасты газдары" болып б?рнеше т?рлерге б?л?нед?. Таби?и газдар "?зд?г?нен б?л?н?п шы??ан" газдар ж?не "?дей?леп ?нд?р?лген газдар" болып, таби?и ж?йелерд?? газ б?л?п шы?ару жа?дайына орай, ек? топ?а ж?ктелед?. ^[1]

Таби?и газ?а жататындар [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Таби?и газды? нег?зг? б?л?г?н метан (CH ₄ ) ??райды ? 92-ден 98 %-ке дей?н. Таби?и газды? ??рамына ауырыра? к?м?рсутектер - метанны? гомологтары к?ре алады.:

• этан (C ₂ H ₆ ),
• пропан (C ₃ H ₈ ),
• бутан (C ₄ H ₁₀ ).

Сондай-а? бас?а да к?м?рсутек емес заттар да кездес?п жатады:

• сутек (H ₂ ),
• к?к?ртсутек (H ₂ S),
• к?м?ртек диоксид? (СО ₂ ),
• азот (N ₂ ),
• гелий (Не).

Та?ы ?ара?ыз [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

• Таби?и газдар ж?ктемес?
• Таби?и газды? салыстырмалы ты?ызды?ы

Дерекк?здер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

1. ↑ М?най ж?не газ геологиясы танымды? ж?не к?с?пт?к-технологиялы? терминдер?н?? т?с?нд?рме с?зд?г?. Аны?тамалы? басылым. ? Алматы: 2003 жыл. ISBN 9965-472-27-0