Су?ара??ы (глаукома) ? к?зд?? ?шк? ?ысымыны? жо?ары к?тер?лу?нен болатын созылмалы к?з ауруы . Гиппократ “glaukos?s”, ал Аристотель “glaukoma” деп атауды ?сын?ан, ауруды? осылай аталуы 19 ?-ды? 60?70 жылдарынан ?олданыс?а енд?. Глаукома ? к?зден сулы ыл?алды? шы?уыны? б?зылуымен, к?з?ш?л?к ?ысымны? (К??) жо?арылауымен, к?ру ж?йкес?н?? атрофиясымен ж?не к?ру ?ызмет?н?? ?демел? т?мендеу?мен ж?рет?н аурулар тобы. Этиологиясына ?арай туа пайда бол?ан, б?р?нш?л?к ж?не ек?нш?л?к глаукома деп ажыратады. Б?р?нш?с? к?зден с?йы?ты?ты? а?ып шы?уына жауапты ??рылымдарды? дамуында?ы а?аулар?а байланысты болады. Ек?нш?л?к глаукома к?зд?? бас?а ауруларыны? салдарынан (жара?аттар, ?абыну ж?не т.б) туындайды. Б?р?нш?л?к глаукома б?р?нш? кезекте к?з ??рылымында?ы к?р?л?к ?згер?стерд?? ?ар?ындылы?ымен, сонымен ?атар жеке анатомиялы? ж?не метаболикалы? ерекшел?ктерге, тамырлы?, ж?йкел?к ж?не эндокринд?к ж?йе жа?дайына байланысты пайда болады. ?р нау?аста барлы? патогенд? факторлар аны?тама бермейд?, ал оны? кейб?р б?л?ктер? ?ана аны?талады. Б?р?нш?л?к глаукоманы мультифакторлы аурулар?а жат?ызады.
Ашы? б?рышты ж?не жабы? б?рышты глаукомаларды ажыратады. Б?р?нш? жа?дайда К?? жо?арылауы к?зд?? дренажды? ж?йес?ндег? ?згер?стермен, ал ек?нш?с? ? н?р?абы? тамыры мен алды??ы камера б?рышыны? б?гелу?мен немесе гониосинехиялармен байланысты болады. ^[1]

К?зд?? ?шк? ?ысымы белг?л? б?р де?гейде (орталы? м?лшер? 14 ? 16 мм сын. ба?., 26 мм сын. ба?. болса, су?ара??ы ауруына шалды?ады) к?зд?? ?шк? с?йы?ты?ыны? циркуляциясын реттеп отырады. К?зд?? ?ан тамырлары мен о?ан келет?н ж?йкелер ?ызмет?н?? б?зылуынан к?з с?йы?ты?ыны? циркуляциясы нашарлап, к?зден жас шы?у ?иындайды. Соны? н?тижес?нде с?йы?ты? жиналып, к?з ?ш?л?к ?ысымны? жо?арылауына ?келед?. Б?л к?зд?? ?алыпты жа?дайда?ы ж?мысын т?мендет?п, к?зд?? торлы ?абы?ына келет?н ж?йкелерд?? ж?мысы б?зылады. Егер дер кез?нде емделмесе, адамны? к?ру ?аб?лет? нашарлап, т?пт? со?ырлы??а да ?келу? м?мк?н.

Су?ара??ы 40 ? 50 жаста?ы адамдар арасында пайда болады, кей жа?дайларда жас балаларда (?штен туа б?ткен) ж?не жас?сп?р?мдерде кездесед?. Ауруды? бастап?ы кезе??нде к?зд?? алды т?манданып, жары??а ?ара?анда, “ кемп?р?оса?ты ” к?ргендей белг?лер бай?алады. Нау?ас к?з алдында?ы затты аны? к?ре алмайды. Б?л белг?лер ?уел? б?р к?зде бай?алады. ?с?ресе, та?ерте?г?л?кте 1 ? 3 са?аттай к?з, самай ж?не ма?дай т?сын б?р н?рсе ?ысып т?р?андай ?сер бай?алады.

Су?ара??ы ая? астынан да дамуы м?мк?н. Б?л кезде б?р жа? к?з, бас ?атты ауырады. Нау?асты? к?з? ?ызарып, ?аба?ы ?с?нед?, к?ру ?аб?лет? т?мендейд?. Кейде адамны? ж?рег? айнып, ??сады. Ауруды? алдын алу ?ш?н 40 жастан ас?ан адамдар жылына 1 рет к?з ?ысымын тексерт?п т?руы ?ажет. Су?ара??ы ж??палы ауру емес, б?ра? т??ым ?уалауы м?мк?н. Ем?: к?зд?? ?арашы?ын тарылтатын д?р?лер ( пилокарпин , карбахолин , прозерин , демекария бромид? , клофилин (изоглаукон), т.б. ?абылдау керек. Режим (8 са?ат т?нг? ?й?ы, д?рыс тама?тану, о?ы?анда, жаз?анда, теледидар к?ргенде жары?ты? д?рыс т?су?, т.б.) ?ата? са?талуы ?ажет. Д?р?-д?рмекпен емдеу к?мектеспесе хирургиялы? операция жасалады. ^[2]

1. ↑ В.Н.Ярыгина, А.С.Мелентьева. ≪Руководство по геронтологии и гериатрии≫, Клиническая гериатрия. Москва, 2008.
2. ↑ ≪?аза?стан≫: ?лтты? энцклопедия / Бас редактор ?. Нысанбаев ? Алматы ≪ ?аза? энциклопедиясы≫ Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9 , VIII том

Б?л ма?аланы Уикипедия сапа талаптарына лайы?ты болуы ?ш?н уикиленд?ру ?ажет.

Б?л ? ма?аланы? бастамасы . Б?л ма?аланы толы?тырып, дамыту ар?ылы, Уикипедия?а к?мектесе аласыз. Б?л ескертуд? д?лдеп ауыстыру ?ажет.