Осман н?с?асы

Уикипедия ? ашы? энциклопедиясынан алын?ан м?л?мет
Навигация?а ?ту ?здеуге ?ту
??ран туралы ма?алалар
??ран К?р?м
??ран Порталы
Portal icon ??ран порталы

М?хаммед пай?амбарды? ? ?л?м?нен кей?н сахабалар ?здер? б?лген ?д?ске с?йкес жет? т?рл? о?итын бол?ан. Б?ра? Ислам д?н? ?лемге таралып, м?сылмандарды? ?оластына к?птеген жа?а жерлер енгес?н, сол сахабалар д?нд? ?абылда?андар?а ??ранды ?з ?д?с?мен ?йрет?п, ол о?ушы ??ранны? бас?а ?д?спен о?ылуын ест?генде жанжалдар пайда бола бастады. Мысал?а Иракты? м?сылмандары ??ранды Абдулла? ибн Мас??дты? ?д?с?мен, ал Шамны? т?р?ындары Уб?й ибн Ка?бты? ?д?с?мен о?итын бол?ан.

?ижра жыл сана?ы бойынша 14 немесе 15 жылы халифа Османны? ?скерлер? Арменияны ба?ындыру?а аттанады. Халифаны? ?м?р?мен Ира? пен Шамны ?скерлер? б?р-б?р?мен ?осылады. Ира? ?скерлер?н?? ??рамында?ы ?л-Мадаинны? ?скер?н?? ?олбасшысы бол?ан Хузайфа ибн ?л-Йаман осы жерде жинал?ан ?олды? арасында ??ранды о?у ?д?с?н?? кес?р?нен бол?ан жанжалды? ку?гер? болады.

Со?ыстан ?айт?ан со?, Хузайфа ?з ?й?не к?рместен халифа Осман ибн Аффан?а барып, бол?ан жайтты айтады:

Мен Арменияны? шекарасында шай?астым. Шам ?лкес?н?? т?р?ындары ??ранды Уб?й ибн Ка?б о?ы?ан сия?ты о?иды да, Ира?ты? т?р?ындары ест?меген заттарды айтады. Ал Ира?ты? т?р?ындары ??ранды Абдулла? ибн Мас?уд о?ы?ан сия?ты о?иды да, Шамны? т?р?ындары ест?меген заттарды айтады. Сосын олар б?р-б?р?н к?п?рл?кте айыптайды [1] .

Жанжалдардан ?оры??ан халифа Осман З?йд ибн Сабитке , Абдулла? ибн ?з-Зубайр?а , Са?ид ибн ?л-Ас?а, Абдулла? ибн ?л-Харис ибн ?ишам?а Хафса бинт Омарда са?тал?ан ?бу Б?кр кез?нде жинал?ан ??ран н?с?асын к?ш?р?п, тарату?а ?м?р етед?. Ол пара?тарды к?ш?р?п бол?аннан кей?н, Осман т?пн?с?аны Хафса?а ?айтарып, жинал?ан ??ранды т?рл? аудандар?а ж?бер?п, о?ан с?йкес емес ??ран н?с?аларын ?ртеп ж?беруге б?йырады [2] .

Османны? б?л шеш?м? тек ата?ты да сыйлы сахабалармен бол?ан кел?с?мнен кей?н ?ске асты. ?ли ибн ?бу Талиб айт?ан:

Осман туралы тек жа?сылы? айты?дар. Алла?пен ант етем?н, ол ??ран пара?тарымен ?стеген ?с?н тек б?збен а?ылдас?аннан кей?н ?ана ?ске асырды. Ол б?зге айтты: ≪Б?л о?ылу туралы не айтасы?дар? Ма?ан сендерд?? кейб?реулер?? ?з?н?? о?уы бас?а о?ылулардан арты? деп айтатыны туралы ?ауесет жетт?. Б?л с?здер к?п?рл?к болу?а жа?ын≫. Б?з айтты?: ≪Сен не ?сынасы??≫. Ол айтты: ≪Мен адамдар?а ?згешел?к пен ?арама-?айшылы?тар болмауы ?ш?н (??ранны?) б?р н?с?асын ?абылдауын ?сынам≫. Б?з айтты?: ≪Сен?? ?сынысы? ?андай жа?сы!≫ [3]


А?ыр со?ында З?йд ибн Сабитты? ж?не бас?а да сахабаларды? ат?ар?ан ?лкен е?бег?нен кей?н ??ран б?р ?алып?а кел?п, оны? жал?ыз о?у ?д?с? болып ??райыштарды? диалект? танылады. Осман жина?ан ??ран н?с?аларыны? саны ж?н?нде ?рт?рл? п?к?рлер бар: оларды? саны т?рт, бес немесе жетеу бол?ан деген п?к?рлер бар. Ибн ?бу Д?уд ?бу Хатим ?с-Сиджистанид?? мынадай с?з?н жетк?зген: ≪??ранны? Мекке , Шам , Йемен , Бахрейн , Басра ж?не Куфа ?ш?н жазыл?ан ж?не Медине ?аласында ?ал?ан жет? н?с?асы жазылды≫.

Ал осы н?с?алардын бас?а ??ранны? н?с?алары ?ртелуге немесе ?ш?рул?ге б?йырылды. ?ли ибн ?бу Талиб айт?ан: ≪Османны? ??ранны? н?с?аларын жа?у шеш?м? туралы жа?сылы?тан бас?а еште?е айтпа?дар!≫ [4] .

Дерекк?здер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

  1. ≪Фатх ?л-Бари≫ (9/23)
  2. ≪Фатх ?л-Бари≫ (9/15)
  3. ≪Фатх ?л-бари≫ (9/24)
  4. ≪Фатх ?л-Бари≫ (9/27)

Та?ы ?ара?ыз [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]