Зия-?л-Ха?, М?хаммед (1924 - 1988)
, -
П?к?станны?
?скери ж?не саяси ?айраткер?,
П?к?станны?
президент? бол?ан, генерал.
1924 жылы тамызды? 12-?с?нде Джаланджар ?аласында ту?ан (?аз?р б?л ?ала ?нд?стан?а ?арайды). 1955 жылы Кветтада?ы штаб колледж?н б?т?рген.
1964 жылы подполковник ата?ына жет?п, Кветта?а штаб инструкторы болып та?айындалып ж?бер?лед?.
Шы?ыс П?к?станны? б?л?н?п, Бангладеш т?уелс?з мемлекет? ??рыл?аннан кей?н, президент Яхья-хан орнынан кетед?. Оны? бил?г?н ??латуында Зия-?л-Ха? та ?атысады.
З?лф?кар-?ли Б?утто
премьер-министр бол?ан кез?нде, Зия-?л-Ха? ??р?а? ?скерлер?н штабыны? басшысы ед?.
1977 жылы ш?лден?? 5-?нде З?лф?кар-?ли Б?уттоны бил?г?нен ??латты. ?азанны? 1-?нде генерал ?азанны? 18-?нде ?тет?н парламент?а сайлауын болдырмады.
Зия-уль-Ха?ты? айтуынша оны? т??кер?ст?? ма?саты - "ерк?н ж?не ?д?л сайлауын ?тк?зу ед?", ал шынында генерал
П?к?станны?
Атаза?ыны? к?ш?н жойды.
Зия-уль-Ха? Исламш?л саясатшы болып, мемлекетт?? ?ылмыс ???ы?ын шари?ат жолына аудару тырысты. Салы? алыну ж?не банк ?с? салаларында Ислам т?рт?птер?н орнатты. ?иын ?шк? ж?не сырт?ы саяси жа?дайына т?с?п, Зия-уль-Ха? жерг?л?кт? с?нни м?сылмандарыны? ?олдауына с?й?нд?. 1977 - 1979 жылдары "шари?аттандыру" ?дер?с? басталды.
Ши?а м?сылмандар президентт?? саясатына ?арсы шы??ан. Осындай жа?дайда Зия-уль-Ха? бас?ар?ан ?к?мет ши?а м?сылмандар?а ?арсы ?ысым бастады. Ши?аларды "м?сылмандар емес" деп, оларды? ???тарын б?зуы басталды. Енд? оппозицияда ж?рген ши?аларды
Иранны?
?к?мет? ?олдай бастады.
1984 жылыны? желто?сан айында Зия-уль-Ха? мемлекетт?
Ислам республикасына
айналдыру ж?н?нде референдум ?тк?зд?.
1985 жылыны? желто?санны? 30-ында Зия-уль-Ха? ?скери жа?дайын болдырмап, кейб?р т?зетулермен 1973 жылында?ы Атаза?ын ?айтарды. Т?зетулер президентт?? бил?г?н ке?ейткен. Оппозиция Зия-уль-Ха??а к?рес ашты. Оппозицияны З?лф?кар-?ли Б?утто ?йымдастыр?ан П?к?стан халы? партиясы жетелеген. Ал б?л партияны? жетекш?с? З?лф?кар-?лид?? ?ызы -
Бен?зир Б?утто
ед?.
Келес? ек? жылды? ?ш?нде Зия-уль-Ха? пен премьер-министр
Ж?нежо
арасында ?айшылы?тар туды.
1988 жылы мамырды? 29-ында Зия-уль-Ха? парламент пен министрлер кабинет?н тар?атты, Ж?нежоны орнынан алып тастады.
1988 жылы тамызды?17-с?нде Зия-уль-Хак Тейпур Тамевали полигонына ?шты. Полигонда американды? М-1 ≪Абрамс≫ танк?н?? сынауы ?ткен. Сынаудан кей?н президент С - 130 - "Геркулес" ?ша?ымен Исламабад?а ?шып ?айтты. ?ша?ыны? артында п?к?станды? генерал Аслам Бегты? ?ша?ы ?шты. Жолда ?ша? апат?а ?шырап, жерге ??лады. "Геркулес"-ты? бортында бол?ан бар 37 адам, соны? ?ш?нде Зия-уль-Ха? та ?аза тапты. Он к?нд?к азалау жарияланды. Сенат басшысы
Г?л?м Ыс?а? Хан
уа?ытша президент болып кетт?. Ол Зия-уль-Ха?ты ?лт?ргендерд? тауып, жазалануы туралы айтты. Сол ?ш?н арнайы комиссия ?йымдастырылды. Комиссияны? басшысы Аббас Мирза болып кетт?. Б?ра? Зия-уль-Ха?ты? ?л?м? апат па ед?, ла?кест?к акт па ед?, саяси ?лт?ру? ма ед? ?л? аны? емес. Зия-уль-Ха?ты б?реу ?лт?рген болса, олар ?л? де табыла алма?ан.