Музыкатану ? музыка туралы ?ылым, ?нертануды? б?р саласы. Музыкатануды? салаларына музыка теориясы (теориялы? музыкатану), музыка тарихы , музыкалы? этнография , музыкалы? аспапты зерттеу ?ылымы , музыкалы? акустика , музыкалы? психология ж?не музыка сыны жатады. 20 ?асырды? 60 ? 70 ж. музыканы? ?о?амда?ы т?рлер?н зерттейт?н ерекше п?н рет?нде музыкалы? социология б?л?нд?. Теориялы? музыкатану музыканы? бейнелеу т?с?лдер?н, даму процес?нде ?алыптас?ан нег?зг? за?дылы?тарын, композициялы? ?д?стер?н зерттесе, музыкалы? гармония, полифония, ?уен, ыр?а?, ?лшем, аспаптану, форма сия?ты, т.б. п?ндер музыканы? жеке элементтер?н зерттейд?. Тарихи музыкатануды? ма?саты ? музыка ?нер?н?? даму кезе?дер?н музыканы? т?рл? салаларымен, ?о?ам ?м?р?н?? ?згер?стер?мен байланыстыра отырып зерттеу. Музыка тарихы музыкалы? шы?армашылы?ты? ??былыстарын зертеуде музыкалы?-теориялы? талдауды? н?тижелер?не с?йенед?. Сонымен ?атар зерттелет?н ??былысты? тарихи шарттылы?ын ескермей?нше теориялы? музыкатану ?орытындылары толы? ж?не ?ылыми д?лелд? болмайды. Музыка тарихы музыканы? жалпы тарихымен ?атар жеке ?лттарды? музыка тарихын, музыкада?ы жанр мен форма (мысалы, опера , симфония , соната ), орындаушылы? ?нер т?рлер?н (пианизм, скрипкалы? ?нер), музыкатануды? жеке салаларыны? (мысалы, гармония жайында?ы ?л?мн?? тарихы) тарихын ?амтиды. Музыкатануды? ма?ызды салаларыны? б?р? ? ‘‘музыка сыны’’. Ол ?аз?рг? заманда?ы музыка ?нер?мен ?атар ?ткен заман музыкасында?ы ??былыстарды да талдап, ба?алайды. Музыка?а ?ылыми т?р?ыдан ?арауды? ал?аш?ы к?р?н?стер? ?ытай , ?нд?стан , Грекия , т.б. елдерде пайда болды. Грект?? к?рнект? музыка теоретиг? Аристоксенн?? ( Аристотельд?? ш?к?рт?, б.з.б. 4 ?.) музыка ??былысын ?арастыр?ан е?бектер? бар. Римн?? философ-?алымы Боэцийд?? “Музыка жайында” (6 ?.) атты трактаты орта ?асырда?ы музыка теориясыны? дамуына ?сер етт?.

Орта Азия ?алымдары ( ?бу Наср ?л-Фараби , 10 ?.; Ибн Сина , 10 ? 11 ?-лар), араб, парсы, Византия теоретиктер?. ?айта ?ркендеу д?у?р?нде полифония ережелер? ж?йеге келт?р?л?п, мажорлы-минорлы ладтар ж?йес?н?? ж?не гармония ж?н?ндег? ?л?мн?? нег?з? ?аланды. 18 ?-да Дж. Б. Мартинид?? ( Италия , 1781), Дж. Хокинс пен Ч. Бернид?? ( ?лыбритания , 1776 ? 89) музыка тарихына арнал?ан ?ылыми е?бектер? жары? к?рд?. 19 ?асырда Г. Берлиоз, Р. Шуман, Р. Вагнер, Ф. Лист музыкалы? эстетика ж?не музыка сыны туралы е?бектер?нде музыка теориясыны? м?селелер?мен ш??ылданды. 19 ?асырды? 2-жартысынан ?лтты? музыкалы? мектептер ?алыптасып, ?ркендей бастады. 20 ?асырды? басында музыкалы? фольклористика ке? дамыды. ТМД елдер?нде А.Д. Кастальский мен Е.В. Гиппиус орысты?, Д.И. Аракашвили грузинн??, В.А. Успенский ?збек пен т?р?кменн??, А.В. Затаевич , Б. Г. Ерзакович, А. Ж?банов ?аза?ты? музыкалы? фольклорын жинап, зерттед?. Музыкатану ?ылымы 20 ?-да ?ркен жайды. Жалпы к?ркем?нер ж?не музыкатану ?ылымымен М?скеу ?аласында?ы ?нер тарихы институты, Ленинград (?аз?рг? Санкт-Петербург) ?аласында?ы Театр, музыка ж?не кинематография институты ш??ылданды. музыкатану ма?сатында ж?не ?р елд?? алды??ы ?атарлы музыкант-?алымдарыны? ?зара шы?армашылы? б?рлест?кте болуы ?ш?н М?скеу ?аласында ?ткен ЮНЕСКО жанында?ы Халы?аралы? музыкалы? б?рлест?г?н?? 7-конгрес? болды (1971). Осы ма?сатта т???ыш рет Алматы ?аласында (1973) Азия елдер?н?? халы?аралы? музыкалы? симпозиумы, ал 1974 ж. б?к?лода?ты? фольклорлы? комиссияны? халы? музыкасын зерттеу ж?н?ндег? пленарлы? м?ж?л?с? ?тт?. ?Р ??А -ны? ?дебиет ж?не ?нер институтында ?аза? музыка ?нер?н?? тарихы мен даму м?селелер? зерттелуде. ?аза? музыкатану ?ылымы 20 ?асырды? ал?аш?ы ширег?нде ?алыптасып, ?лтты? м?дениетт?? жеке т?р? рет?нде халы? музыка шы?армаларын жинап, зерттеу, музыкалы? м?раларды к?с?би ?нерд?? жа?а жанрларында шы?армашылы?пен пайдалану к?зделд?. ?аза?ты? музыкалы? фольклорыны? ал?аш?ы басылымдары ? А.В. Затаевичт?? “?аза? хал?ыны? 1000 ?н?” мен “?аза?ты? 500 ?н-к?йлер?” атты ек? к?табы. К?с?би ?нерд?? ауызша д?ст?р?н зерттеу саласында академик Ж?банов е?бектер?н?? ?ылыми ?р? танымды? ма?ызы ерекше. Оны? “??рман?азы” (1936, 1968), “?асырлар пернес?” (1963, 1975), “Замана б?лб?лдары” (1963, 1975) атты к?таптарына 19 ?. мен 20 ?асырды? 1-жартысында?ы б?р?атар к?рнект? к?с?би халы? композиторларыны?, ?нш?лер мен музыкалы? аспапта орындаушыларды? ?м?р? мен шы?армашылы? туралы очерктер енген.

?Р ??А -ны? ?дебиет ж?не ?нер институты мен Алматы мемлекетт?к консерваториясы ?ткен XX ?асырды? 20-80-жылдарына дей?н 10 мы??а тарта ?н мен к?й жазып алды. Ерзаковичт?? “?аза? хал?ыны? ?н м?дениет?” (1966) мен “?аза? хал?ыны? музыкалы? м?расы” (1979) атты к?таптары музыкалы? м?ра ж?не осы заман?ы музыкалы? шы?армашылы? туралы ж?йел? зерттеу болып табылады. И.И. Дубовскийд?? “?аза? халы? ?ндер?н?? ладты? ??рылымы туралы м?селе” (1958), П.Аравинн?? “??рман?азыны? музыкалы? стил? туралы м?селе” (1971), А.Бай?аскинаны? “?аза? халы? ?ндер?н?? ?ле?д?к ?лшем?н?? эволюциясы мен музыкалы? формасыны? даму логикасы” (1973), ?.М?хамбетованы? “?аза?ты? к?йш?л?к ?нер?” (1974), С.Еламанованы? “Ар?аны? ?нш?л?к д?ст?р?” (1974), Б.?ара??ловты? “?аза?ты? д?ст?рл? музыкалы? т?л?н?? кейб?р ??ралдары туралы” (1974), А.Тем?рбекованы? “?аза? ке?ес халы? ?ндер?н?? ладты?-ыр?а?ты? нег?з?” (1975), Б.Бай?адамованы? “Домбыра музыкасында?ы тематикалы? стереотип туралы” (1976), С.К?зембаеваны? “?аза? музыкасында?ы ?ндест?кт?? ?алыптасуы” (1977), ?.Т. Ж?збасовты? “Таулы Алтай ?аза?тарыны? музыкалы? фольклоры” (1980), ?.Ж. Т?леутаевты? “Бал?аш ма?ы ?аза?тары ?ндер?н?? мелодиялы? стил?” (1982) е?бектер? ?аза? халы? музыкасыны? теория саласында?ы зерттеулер. Халы? аспаптарын зерттеу ?с?нде Б.Сарыбаев к?п е?бек с???рд?. Ол ?за? жылдар бойы ел аралап, тарихи, ?деби ж?не археологиялы? деректерд? зерттеп, ?мыт бол?ан 25-ке тарта музыкалы? аспаптарды тапты. “?аза?ты? музыкалы? аспаптары” монографиясында (1980) халы? музыка аспаптарына классификация жасады. ?аза? музыкасында жи? ?олданылатын т?рл? терминдер Б.?изатов ??растыр?ан “?аза?ша музыкалы?-терминологиялы? с?зд?ктен” (1981) орын алды. ?аза? музыкасыны? тарихы КСРО М?дениет мин-н?? ?нертану институты шы?ар?ан “КСРО халы?тары музыка тарихы” (1966 ? 85) атты алты томды?ына кезе?-кезе??мен жеке тараулар болып енд?. ?изатовты? “??рман?азы атында?ы ?аза?ты? мемлекетт?к академиялы? оркестр?” (3-басылуы, 1984) атты к?табы т???ыш халы? аспаптар оркестр?н?? ??рылуы ж?не ?алыптасу тарихымен таныстырады, К?зембаеваны? “?семд?кт? жырлайы?” (1982) атты к?табында та?даулы опера ж?не балет спектакльдер?не сипаттама бер?лд?. ?аза? музыкатану зерттеулер?н?? ма?ызды м?селелер? ?дебиет ж?не ?нер институты, ?аза?стан Композиторлар ода?ы мен Алматы мемлекетт?к консерваториясында ?тк?з?лет?н “Музыкатану о?уларында” т?жырымдалды. Музыкатану саласына республикамызда?ы жо?ары о?у орындарында ?ызмет ?стейт?н ?алымдады? да ?осып ж?рген ?лестер? елеул?. Т.?о?ыратбайды? "К?не м?дениет жазбалары" (1991) атты ЖОО арнал?ан о?улы?ында ?аза? музыкасыны? к?не д?у?р? ал?аш рет с?з болса, авторды? одан берг? жердег? "?аза? хал?ыны? музыкалы? фольклоры мен м?дениет?" (2003), "Ел м?расы" (2004), "?аза? музыкасыны? тарихы" (2011), "?лем музыкасыны? тарихы" (2010) атты ?Р Б?М гриф?мен жары? к?рген о?улы?тары да музыкатану саласына ?осыл?ан с?бел? ?лес болды. ^[1]

1. ↑ ?аза? Энциклопедиясы

• Ахметова М., Ж?банов А., Ерзакович Б., Советт?к ?аза? музыкасы, А., 1975
• ?оспа?ов З., Ерзакович Б., ?аза? музыка фольклорыны? тарихнамасы, А., 1986
• ?о?ыратбай Т., ?аза? хал?ыны? музыкалы? м?дениет? мен фольклоры, А., 1994
• Кетегенова Н., Джумакова У., Казахская музыкальная литература, А., 1995

Б?л ма?аланы Уикипедия сапа талаптарына лайы?ты болуы ?ш?н уикиленд?ру ?ажет.

Б?л ма?алада еш сурет жо? . Ма?аланы жет?лд?ру ?ш?н ?ажетт? суретт? енг?з?п к?мек бер???з. Суретт? ?ос?аннан кей?н б?л ?лг?н? ма?аладан аласта?ыз. Суретт? мыннан табу?а болады: осы ма?аланы? та?ырыбына байланысты сурет Орта? ?орда табылуы м?мк?н; ма?аланы? ?зге т?л уикилер?ндег? н?с?аларын ?арап к?р???з; ?з???з жаса?ан суретт? ж?кте??з (авторлы? ???ы?пен ?ор?ал?ан сурет ?оспа?ыз!).

Б?л ? ма?аланы? бастамасы . Б?л ма?аланы толы?тырып, дамыту ар?ылы, Уикипедия?а к?мектесе аласыз. Б?л ескертуд? д?лдеп ауыстыру ?ажет.