Легитимд?л?к
? халы?ты? ?стемд?к ет?п отыр?ан саяси бил?кт? мойындауы, оны? за?дылы?ы мен шеш?мдер?н растауы. Мемлекетт?к
бил?кт??
за?дылы?ы
оны? легитимд?л?г?нен б?л?нед?.
Демократия
жа?дайында мемлекетт?к бил?к легитимд? болу ?ш?н мынандай ек? шарт ?ажет:
1. бил?к халы?ты? ?алауы бойынша ?алыптасуы ж?не к?пш?л?кт?? ерк?не ?арай орындалуы керек, я?ни, мемлекетт?к бил?кт?? иес?н тура немесе жанама т?рде белг?л? б?р мезг?лге халы? сайлауы керек ж?не оны? ж?мысын ба?ылап отыру?а м?мк?нд?к болуы ти?с;
2. мемлекетт?к бил?к
конституциялы?
?а?идалар?а с?йкес ж?зеге асырылуы керек.
Нем?ст?? к?рнект? ?алымы
Макс Вебер
бил?к басына келудег? легитимд?л?кт?? абсолютты т?рлер? рет?нде 3 ?лг?с?н к?рсетт?:
1.
?дет-??рыпты? легитимд?л?к
ерте заманнан бастап халы?ты? санасына с??ген, ?бден бой ?йрен?п, д?рыс деп тап?ан салт-д?ст?рлерге с?йенд?. Бил?к ?кеден бала?а мирас болып ?алып келд?, оны ж?рт ата-салтымыз деп мойындап отырды (хан, патша, шах);
2.
Харизматикалы? легитимд?л?к
жа?дайында ?з?н?? ерекше батырлы?ымен, адалды?ымен немесе бас?а ?лг?л? ?аб?лет-?асиеттер?мен к?зге т?скен адамды басшы ет?п жарияланып, халы? со?ан еред?. Халы? тек сол к?семге бер?л?п, со?ан ?ана сенед? (
Ганди
). Ол адамдар жеке бас?а табыну д?режес?не жетт?.
Харизма
деген с?зд?? ?з? к?семге, мемлекетт?к басшыны? жеке басына табыну деген ма?ынаны б?лд?ред?.
3.
А?ыл-парасатты, ???ы?ты? легитимд?л?к
саяси бил?к салт-д?ст?рге немесе тарихи т?л?а?а байланысты емес, ?аз?рг? саяси ??рылым орнат?ан ???ы?ты? ережелерге, т?рт?пт?? а?ыл-ой?а сыйымдылы?ына нег?зделед?. М?ндай легитимд?л?к саяси бил?кт?? пайда болуы ж?не ?м?р с?ру? демократиялы? талаптар?а сай келе ме, жо? па, сонымен аны?талады. Мемлекетт?к ???ы?ты? т?рт?п легитимд?л?г?н?? е? би?к д?режес?не конституция жатады.
?аза? ?лтты? энциклопедиясы
