К?г?лд?р а?ы?
К?г?лд?р а?ы?
?
фосфаттар
класыны?
минералы
. Химия формуласы CuAl
6
[PO
4
]
4
?(OH)
8
?5H
2
O.
Кристалдары
ты?ыз
масса
, ?абыршы?,
талшы?
т?р?нде кездесед?. Жеке кристалдары ?ыс?а
призма
п?ш?нд? болады. Аспан т?стес к?г?лд?р немесе жасыл, жылтырлы?ы к??г?рт,
балауыз
т?р?зд?. ?аттылы? 5 ? 6, морт сынады, сын?ан жер? б?дыр келед?. Менш?кт?
салма?
2,6 ? 2,8 г/см3. Бирюза
алюминий
оксид? мен фосфаттар?а бай дала шпаты бар жыныстар ?г?нд?лер?не мысты
су
?сер еткенде т?з?лед?. Бирюза ?
асыл тас
рет?нде ?олданылады. Басты кен орындары ?
Иранда
(
Нишапур
),
Т?ж?кстанда
(
Карамазор
),
?збекстанда
(
?ызыл??м
) ж?не
?аза?станда
бар.
[1]
Оптикалы? о??ай; 2u = 40°, Ng=1,65, Nm = 1,62, Np =1,61.
Сингониясы
триклинд?к; пинакоида п?ш?ндес. Кристалдары
майда, к?б?несе т?тас ж?мыр формада кездесед?.
- Жаратылысы. Бирюза ?г?луден
лимонитпен
?атар пайда болады.
Бирюзаны? ?дем? т?рлер? (асыл тастары) к?ркемд?кке ?олданылады. Нашар т?рлер? бояу?а ж?мсалады.
Бирюзит кендер?
Иранда
(Мадан кендер?) бар.
[2]
- ↑
?аза? Энциклопедиясы
- ↑
Кристаллография, минералогия, петрография. Б?л к?тап Абай атында?ы ?аза?ты? мемлекетт?к педагогты институтыны?, география факультет?нде о?ыл?ан лекцияларды? нег?з?нде жазылды, 1990. ISBN 2?9?3 254?69