Ж?гер?

Ж?гер?
	;
?ылыми топтастыруы
Д?ниес?:	?с?мд?ктер ;
(unranked)	Дара жарна?тылар ;
(unranked)	Commelinids ;
Сабы:	Poales ;
Т??ымдасы:	Poaceae ;
К?ш? т??ымдасы:	Panicoideae ;
Тайпасы:	Andropogoneae ;
Тег?:	Zea ;
Т?р?:	Z. mays ;
Ек?-ес?мд? атауы
	Zea mays ; L.

Ж?гер? ( лат. Zea mays ) ? асты? т??ымдасына жататын б?р жылды? да?ылдарды? б?р?.

Еуропалы?тар О?т?ст?к Американы аш?ан кезде ≪маис≫ деп аталатын, осы к?нг? ж?гер? да?ылдарын кездест?рген. Оны? ал?аш?ы ?к?л?н Еуропа?а Христофор Колумб ?келген. Б?л данасын Х.Колумб испан корол?не сый?а тартады. Ал б?зд?? ж?гер?н?? ал?аш орны??ан жер? Молдавия бол?ан. Дала ауылына ке? таралуына оны? мол ?н?м, к?к балаусаны аса к?п беру? де себепш? болды. Б?р жылды? асты? т??ымдас жылылы?ты с?йет?н ?с?мд?к. Дара жынысты, б?р ?йл? ?с?мд?к. Ж?гер? 12-140 С-та ?аулап ?сед?. Аталы? г?лшо?ыры ? собы?. Тамыр ж?йес? ? шаша?, ?осал?ы тамырлары болады. В,Е д?р?мендер?, техникалы? май, линолеум, жел?м, жасанды ж?бек алынады. Азот , фосфор ты?айт?ыштары ?ажет. ^[1]

?лемдег? ?нд?р?с [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

?лем бойынша ж?гер? ?н?м? (мы? тонна)
1965	226 544
1970	265 831
1975	341 661
1980	396 623
1985	485 527
1990	483 343
1995	517 329
2000	592 039
2005	714 191
2010	851 680
2015	1 052 097
2016	1 100 226
2017	1 134 747
2018	1 147 689

Е? к?п ж?гер? ?нд?рет?н елдер (мы? тонна)
Ел	2014	2016	2018
А?Ш	361091	384778	392451
?ытай	215646	231674	257174
Бразилия	79882	64143	82288
Аргентина	33087	39793	43462
Украина	28497	28075	35801
Индонезия	19008	20370	30254
?нд?стан	24170	26260	27820
Мексика	23273	28251	27170
Румыния	11989	10746	18664
Канада	11487	12349	13885

Бас?а да асты? т??ымдастар сек?лд? п?скен ж?гер? д?н? ?те ?орект? келед?, оны? ??рамында: к?м?рсу , а?уыз , май , калий , фосфор , магний , кальций т. б. минералды? т?здар, витаминдер бар. Азы?ты? ж?гер? д?н?нен ?н , ?рт?рл? жарма, ал ж?гер? жармасынан ? ж?гер? ?лп?лдег?, ?лпек д?н ж?не ?ытырлауы? ≪тая?ша≫ алынады. Ж?гер? ?лп?лдег? , ?лпек д?н? ж?не ?ытырлауы? ≪тая?ша ≫ ? ?осымша баптаулы ?ажет етпейт?н д?мд? та?ам. Организмге жа?сы с??ед?. Оны ?ш мезг?лг? аста: шай, суп, ?уырыл?ан нан ?осыл?ан сорпа, компот , шырын , кисель , простокваша , айранмен т.б. жеуге болады. Ол ?с?ресе балалар?а пайдалы (ысты? с?тке ?осып беред?). ?ант себ?лген ж?гер? ?лп?лдег? мен т?тт? ?ытырлауы? ≪тая?шаны≫ ет-женд? ж?не тез толатын адамдар?а, сондай-а? ?ант диабет?мен ауыратындар?а жеуге болмайды. Ж?гер? ?лп?лдег?н, ≪тая?шаны≫ ?лпек д?нд? ??р?а? жерде са?та?ан ж?н. Егер ?лп?лдек ж?мса??ырап кетсе оны духовка?а салып келт?ред?. Дым?ыл тарт?ан ?лп?лдек тез к?гер?п, жеуге жарамайды.