Жайылым ? оты мол таби?и немесе жасанды ?р?ст?к жер ал?абы, мал ерк?н жайылып , ба?ылатын жер ал?абы. Таби?и Ж. ж?не екпе Ж. деп ек?ге ажыратылады. Таби?и Ж. орналасуына, ?сет?н ?с?мд?к т?рлер?не ж?не пайдалану ?д?с?не байланысты маусымды? (к?ктемд?к, жазды?, к?зд?к, ?ысты?) ж?не жыл бойы пайдаланатын Ж. болып б?л?нед?. Екпе Ж. б?р жылды?, ?ыс?а мерз?мд? (5 ? 6 жыл) ж?не ?за? (7 ? 10 жыл) мерз?мд? болады. Таби?и Ж., нег?з?нен, к?п жылды? жабайы ?сет?н ш?птерден, кейде ?ыналардан (тундрада), б?ташы? пен б?талардан (тундра, ш?л ж?не ш?лейтте) т?рады. Екпе Ж-?а б?р жылды?, к?п жылды? асты? ж?не б?рша? т??ымдас ш?птерд? араластырып егед?. Ел?м?зд?? климат жа?дайына, белг?л? б?р айма?та?ы ?с?мд?ктерд?? ботан. ??рамына ?арай Ж. т?рлер? к?п. Далада ж?не ?уа? далада орналас?ан Ж-дар далалы? Ж. деп аталады. М?нда жусан, еркекш?п, шай?урай, тобыл?ы, ?ара?ан сия?ты ?с?мд?ктер ?сед?. Далалы? Ж-ны? ?р гектарынан 3 ? 8 ц ш?п т?сед?. Ш?лейт дала Ж-дарыны? ??рамында жусан басым. Сонымен ?атар к?йреу?к, изен, тер?скен, т.б. ?с?мд?ктерден т?рады. ?р гектарынан 0,5 ? 7,0 ц ш?п т?сед?. Ш?лдег? Ж-дарды? 1/3-? ??мды жерде орналас?ан. М?нда изен, тер?скен, еркекш?п, ?ылша, ж?зг?н, сексеу?л жи? кездесед?. ?р гектарынан 1 ? 7 ц ш?п т?сед?. Тау Ж-дарыны? оты да алуан т?рл?. Жазы? жерде орналас?ан Ж-дармен ?атар м?нда альп? ж?не субальп? шал?ындарынан т?ратын жазды? Ж-дар да к?п. Оларды? ?р гектарынан орта есеппен 10 ц ш?п т?сед?. Ж-дар жеке тел?мдерге б?л?н?п, мезг?л-мезг?л ауыстырылып отырады. Ты?айт?ыш себу, мал жемейт?н ?с?мд?ктерд? отау, арам ш?птен тазарту, т.б. шаралар ? Ж. ауыстыру?а ?ойылатын нег?зг? талаптар. Ж-ды ш?п шы?ымдылы?ына, ба?ылатын мал санына, жайылым мерз?м?н?? ?за?ты?ына ?арай б?л?п пайдаланады. Ойпат жер Ж-ын 6 ? 12, орманды ал?ап 6 ? 8, а??арлы адыр 10 ? 12, далалы Ж-ды 15 ? 20 б?л?кке б?лед?. Малды ?р б?л?кке к?ктемде ш?п аз кезде 2 ? 3 Б?л?нген Ж-ды т?гел пайдалан?аннан кей?н, малды ш?б? ?скен б?р?нш? б?л?кке ?айтадан жаяды. Ж. жазда 2 ? 5 рет ауыстырылады. Жайылымды пайдалану кез?ндег? мал жаю циклдары арасында?ы жайылым тыны?тыру уа?ытын д?рыс са?тауды? ?лкен ма?ызы бар. Ш?л, ш?лейт айма?тарда?ы Ж-дар белг?л? б?р ж?йе бойынша пайдаланылады. Дала, орманды дала белдемдер?нде мал 180, ш?лейт белдемде 240 ? 250 к?н, ш?л белдем?нде жыл бойы Ж-да ба?ылады.к?ннен, ш?п к?бейе баста?анда 5 ? 6 к?ннен жаяды.

Жалпы м?л?меттер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Т?рлер?:

• Жасанды жайылым ;
• М?дени жайылым .

М?дени жайылымды арнайы ш?п т??ымдарын ег?п, оны суармалап, шал?ынын шауып, ?ал?анына мал жайып, малды сем?рту жолын ?арастыратын ш?райлы жер айма?ы. ^[1]

Жайылымдарды суландыру [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Жайылымдарды суландыру ( Обводнение пастбищ ) ? жайылымдарды жерг?л?кт? ?зен - к?л , жер асты су ?орларын пайдалану немесе каналмен бас?а жа?тан су жетк?зу жолымен ?ажетт? сумен ?амтамасыз ету. Жер жа?дайына байланысты жайылымды суландыруды ?зен, бастау ??ды?тарды немесе жер асты суларын сор?ышпен жо?ары к?тер?п, ??быр жел?лер?мен суды суармалы жер танабына б?л?п таратады.

Жайылымды толы? пайдалану коэффициент? [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Жайылымды толы? пайдалану коэффициент? ( Коэффициент полноты пользования пастбищ ) ? на?ты б?р жайылымда?ы жем-ш?ппен азы?тан?ан мал саныны? сонда?ы барлы? жем-ш?п ?орына ?атынасы; процентпен ?лшенед?.

Дерекк?здер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

1. ↑ ?аза? т?л? терминдер?н?? салалы? ?ылыми т?с?нд?рме с?зд?г?. Су шарушылы?ы. ? Алматы , Мектеп, 2002.

Б?л ма?аланы Уикипедия сапа талаптарына лайы?ты болуы ?ш?н уикиленд?ру ?ажет.

Б?л ма?алада еш сурет жо? . Ма?аланы жет?лд?ру ?ш?н ?ажетт? суретт? енг?з?п к?мек бер???з. Суретт? ?ос?аннан кей?н б?л ?лг?н? ма?аладан аласта?ыз. Суретт? мыннан табу?а болады: осы ма?аланы? та?ырыбына байланысты сурет Орта? ?орда табылуы м?мк?н; ма?аланы? ?зге т?л уикилер?ндег? н?с?аларын ?арап к?р???з; ?з???з жаса?ан суретт? ж?кте??з (авторлы? ???ы?пен ?ор?ал?ан сурет ?оспа?ыз!).

Б?л ? ма?аланы? бастамасы . Б?л ма?аланы толы?тырып, дамыту ар?ылы, Уикипедия?а к?мектесе аласыз. Б?л ескертуд? д?лдеп ауыстыру ?ажет.