Енисей
Енисей
,
Енесай
(
кырг.
Эне сай
,
эвенк?ше
Иоанеси ? ?лкен су, ?зен
) ?
Жер шарында?ы
аса ?р? ?зендерд?? б?р?.
Ол Бий-Хем (
?лкен Енисей
) ж?не Ка-Хем (
К?ш? Енисей
) ?зендер?н??
?ызыл
?. (
Тыва Республикасы
) т?сында ?осылуынан пайда болады. Батыс ж?не
Шы?ыс С?б?р
шекарасын бойлай, нег?з?нен,
Ресейд??
Красноярск ?лкес?
жер?мен солт?ст?кке ?арай а?ып,
Солт?ст?к М?зды м?хитты?
Кара т-ндег?
Енисей шы?ана?ына
??яды. Ка-Хем бастауынан сана?анда ?зынды?ы 4102 км, ал Бий-Хем ?з-н?? ?осыл?ан жер?нен ?зынды?ы 3487 км. Су жиналатын алабыны? ауданы 2580 мы? км², оны? 328 мы? км²-?
Мо??олия
жер?нде. Енисейд?? алабы, нег?з?нен, таулы, к?п жер?н
тайга
, к?п жылды? то? алып жатыр. А??ары мен арнасыны? ??рылысына, а?ысыны? сипатына ж?не гидрологиялы? режим?не ?арай Енисей нег?зг? 3 б?л?ктен т?рады: жо?. Енисей ? ?лкен ж?не К?ш? Енисейд?? ?осыл?ан т?сынан
Батыс Саянны?
Минуса ?азанш???ырына
шы?ар жер?не (Означенное айла?ы) дей?н, ?зынды?ы 474 км; орта Енисей ? Означенное айла?ынан Ангара ?з-н?? ??йылысына дей?н, ?зынды?ы 876 км; т?менг? Енисей ?
Ангара
?з-нен са?асына дей?н, ?зынды?ы 2137 км. Енисей б?йраты с?лемдер?н кес?п ?ткен жер?нде Казачинский ж?не Осинов шо??алдары бар. Абакан саласы ??й?аннан кей?н а??арыны? ен? 5 км-ге жетед?, арнасыны? ен? 500 м-ден асады, а?ысы баяулайды (2 м/с).
Абаканны?
са?асынан т?менде
Красноярск б?ген?
басталады (?зынды?ы 360 км, б?гет жанында?ы тере?д. 100 м). Ангараны? ??йылысынан т?мен ?арай о? жа?асы таулы, сол жа?асы жайпа?.
Т?менг? Тунгуска?а
дей?нг? а??арыны? ен? 10 ? 20 км, кей жерлер?нде 40 км-ге жетед?. Одан т?мен а??ары ке?ейе т?с?п, арнасыны? ен? 2 ? 5 км-ге жетед?.
Игарка
?. т?сында?ы тере?д. 20 ? 40 м. Т?м. б?л?г?нде ?зынды?ы 300 км-дей болатын к?птеген тарма?тар?а б?л?нед?, оларды? е? саяз жер? 5 ? 8,5 м.
?зенн?? нег?зг? салалары: Туба, Кан,
Ангара
, Подкаменная Тунгуска,
Т?менг? Тунгуска
, Курейка (о? салалары); Абакан, Турухан (сол салалары).
?ар, жа?быр, жер асты суымен толы?ады. Суы к?ктемде к?тер?л?п, жазда тасиды. Жылды? орташа су а?ыны Игарка ?. т?сында 18100 м³/с, са?асында 19800 м³/с. ?араша мен желто?сан аралы?ында ?атып, с?у?рд?? со?ынан маусымны? басына дей?н м?зы ерид?. Енисей алабында жалпы аудан 13,1 мы? км² болатын 100 мы?нан астам к?л бар.
?зен бойында
Саян-Шушенск
,
Краснояр
СЭС
-тер? ж?не б?рнеше б?ген орналас?ан. Б?гендерде ж?не
Красноярск
?-нан са?асына дей?н кеме ж?зед?. Енисей алабында
Саян-Шушенск
,
Столбы
?оры?тары орналас?ан. Енисейден т?рке, майшаба?, сылан, м??сын, с?йр?к, бек?ре, ?ортпа ауланады. Е. бойында?ы басты ?алалар:
?ызыл
,
Саяногорск
,
Минусинск
,
Абакан
,
Дивногорск
,
Красноярск
,
Лесосибирск
,
Енисейск
,
Игарка
,
Дудинка
.