Джат

Уикипедия ? ашы? энциклопедиясынан алын?ан м?л?мет
Навигация?а ?ту ?здеуге ?ту
хинди ? ?? J?? IAST , пандж. ??? ?? Ja?? , урду ???
Джат
Б?к?л халы?ты? саны

82,5 (2010)

Е? к?п тарал?ан айма?тар

  ?нд?стан ,   П?к?стан

Т?лдер?

панджаби , урду т?л?

Д?н?

индуизм , сикхизм , ислам

Джаттар ( хинди ? ?? J?? IAST , пандж. ??? ?? Ja?? , урду ??? ) [1] ? ?нд?станны? солт?ст?к-батысында ж?не Лахор айма?ында ( П?к?стан ) ке? тарал?ан тайпа немесе каста. [2] ?нд?станда?ы джаттарды? саны 82,5 миллион адам?а, П?к?станда 20 миллион адам?а ба?аланады (2010). [3]

Т?л? [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Джаттар панджаби т?л?нде с?йлейд? (джатки-инди диалект?лер?, хиндки ж?не т.б.). Урду т?л? де ке? тара?ан. [4]

Д?н? [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

?нд?станда нег?з?нен индуизм мен сикхизм , П?к?станда ислам д?н?н ?станады. [5]

Тарихы [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Джат ?ызы

Джаттар б?зд?? д?у?р?м?зд?? басында Пенджабты? батыс айма?тарында т?ратын тайпаларды? ?лкен тобы болды. Кей?н?рек ?нд?станны? солт?ст?г?нде ке? таралдып, олар панджабтарды? этникалы? нег?з?н ??рады ж?не сикхтер ?ауымдасты?ына к?рд?. ?нд?станда?ы Джатаны? ед?у?р б?л?г? ?з? аттас ауылшаруашылы? кастасына айналды Орта ?асырларда джаттар толы??анды ?ауымдасты?тарды ??рады, ?скери да?дылар?а ие болып, Дели с?лтандары мен мо?ол падишаларыны? ?скерлер?не жалдамалы рет?нде тартылды. 17 ?асырды? со?ында джаттар ?лы Мо?олдарды? езг?с?не ?арсы к?реске к?тер?лд?. [6]

Б?р?нш? к?тер?л?с (1669 ж.) Матхура ауданында болды, жетекш?с? Гокла. Ек?нш? (1672) ? Нарнаул уез?нде. О?ан сатнами сектанттары, оны? ?ш?нде т?менг? касталарды? ?о?амды? ?ызметш?лер?, ?ол?нерш?лер? белсенд? т?рде ?атысты. К?тер?л?сш?лер Нарнаул мен бас?а да б?р?атар ?алаларды басып алды, б?ра? Делид?? шет?нде падишах ?скерлер? же??л?ске ?шырады. ?ш?нш? к?тер?л?с (1686-91) ? ауыл старшинасы Раджа Рамны? басшылы?ымен к?тер?л?сш?лер Джумна ?зен?н?? о? жа?алауында?ы ?лкен аума?та ?з бил?г?н бек?тт?. Мо?олдар?а ?арсы к?рес 18 ?асыр?а дей?н жал?асты, 18 ?асырды? ортасына ?арай дербес Джат князд?г? ?алыптасты. Ол Сурадж Мален?? т?сында ы?палы к?шт? болды. 1763 жылы ыдырап, ша?ын Бхаратпур князд?г? ?алды. [7]

К?с?б? [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Д?ст?рл? к?с?б? ? ег?нш?л?к ж?не мал шаруашылы?ы . [4]

?м?р салты [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Отбасылары моногамды?, патрилокальды, патрилиналды?.

Д?ст?рл? т?р?ын ?йлер? - тег?с шатыры бар ж?не ?осал?ы ??рылыстары бар саман ж?не к?рп?штен салын?ан ?йлер.

Шаруа еркектер? ?зын ке? к?йлек, кейде жейде ж?не иы? орамал, шалбар , дхоти немесе лунги, бастарына с?лде киед?. ?йелдер ки?м? ? ?зын б?рмел? белдемше, к?б?несе шаровармен алмастырылады, ?зын ке? к?к?рекше киед?. ?алалы? ?йелдер сари немесе шаровары бар блузка киед?. [4]

Дерекк?здер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

  1. Словари и энциклопедии на Академике https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1479174
  2. ДЖАТЫ https://www.krugosvet.ru/enc/narody-i-yazyki/dzhaty
  3. Джаты https://megabook.ru/article/%D0%94%D0%B6%D0%B0%D1%82%D1%8B
  4. a b c ?лем халы?тарыны? энциклопедиясы. Джат http://www.etnolog.ru/people.php?id=DZHT
  5. Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/world_history/text/1951641 М?ра?аттал?ан 22 маусымны? 2022 жылы.
  6. Большая Советская энциклопедия ДЖАТЫ https://rus-bse.slovaronline.com/23311-%D0%94%D0%B6%D0%B0%D1%82%D1%8B
  7. Большая советская энциклопедия https://gufo.me/dict/bse/%D0%94%D0%B6%D0%B0%D1%82%D1%8B