Густав Людвиг Герц
(
нем.
Gustav Ludwig Hertz
; 22 ш?лде 1887,
Гамбург
? 30 ?азан 1975 жыл,
Берлин
) ?
нем?с
физиг?
, 1925 жылы ≪электронны? атоммен со?ты?ысу за?дылы?тарын аш?аны ?ш?н≫
физика бойынша Нобель сыйлы?ыны?
лауреаты (
Джеймс Франкпен
б?рге). ?йг?л?
Генрих Герцт??
жиен?.
Густав Людвиг Герц 1887 жылы 22 ш?лдеде
Гамбургте
д?ниеге келген. Ол 1909 жылдан 1911 жыл?а дей?н ?аз?рг? физика орталы?тарында ?
Геттинген
,
Мюнхен
ж?не
Берлинде
о?ыды. 1911 ж. Мюнхен ж?не Берлин университеттерiн бiтiрiп, 1913-1920 ж.ж. Берлин университетiнде ж?мыс iстедi. Ол Берлинде Генрих Рубенст?? жетекш?л?г?мен кандидатты? диссертациясын ?ор?ап, Берлиндег? Гумбольдт университет?н?? физика институтында ассистент болды.
Герцтi? негiзгi зерттеулерi спектроскопия саласында болды. Ол рентгендiк ж?тылу спектрлерiн зерттедi. Диффузия бойынша, электронды? эмиссияда, плазма физикасында ультрадыбыс ж?не жартылай ?ткiзгiш бойынша к?птеген зерттеулер ж?ргiздi.
Сол университетт?? доцент?, физик
Джеймс Франкпен
б?рге Герц 1912?1913 жылдары
электрондарды?
атомдармен
со?ты?ысуы бойынша т?ж?рибелер жасады, б?л кей?н?рек
Борды? атом
ж?не
квантты? механика
теориясыны? ма?ызды д?лел? болды. Эксперимент ?аз?р
Франк-Герц т?ж?рибес?
деп аталады. 1925 жылы Герц пен Франк б?л ?ш?н физика бойынша Нобель сыйлы?ын алды.
1915 жылы с?у?рде Фриц Хаберд?? ?г?т?нен кей?н Ипрдег? газ со?ысына ?атысты.
1920
?
1925
ж Philips заводыны? лабораториясында, 1925?1927 ж Галл университетiнi? профессоры,
1928
?
1935
ж Берлиндегi жо?ар?ы техникалы? мектепте, 1935?1945 ж Берлиндегi Siemens ?ылыми зерттеу лабораториясын бас?арды, ал 1945?1954 ж.ж. КСРО-да ж?мыс iстедi. 1954?1962 ж Лейпциг университетiнi? физика институтыны? директоры ж?не профессоры болып ?ызмет еттi.
1925 жылы
Эйндховендег?
Philips
электр шамдарын
шы?аратын зауытты? физикалы? зертханаларын 5 жыл бас?арды. Ол жерде
газ разрядтары
физикасын о?ыды. Содан кей?н
Галле
мен Берлинде физика профессоры болды.
1935 жылы ол еврейден шы??анына байланысты емтихан тапсыру ???ы?ынан айырылды (?кес?н?? атасы лютеранды? д?нд? ?абылда?ан еврей отбасында д?ниеге келген), н?тижес?нде профессорлы?тан бас тартты. Ол ??рметт? профессор болып ?ала берсе де, Герц ?нерк?с?пте, Siemens & Halske ?ылыми-зерттеу зертханаларында зерттеуш? рет?нде осындай
жартылай профессорлы?ты
та?дады. 1935 жылы компанияда ол ?ш?н арнайы Siemens-Forschungslaboratorium II зертханасы ??рылды.
Siemens-те Герц жары?
изотоптары
?ш?н диффузиялы? б?лу ?ондыр?ыларында ж?мыс ?стед?, б?л кей?н?рек атом бомбасын ?нд?ру ?ш?н
уранды
байытуда?ы нег?зг? технология болды, сондай-а? электроакустика саласында?ы зерттеулер. Осы себепт? ол Манфред фон Арденне, Макс Штеенбек ж?не бас?а да атом мамандарымен б?рге ?ызыл Армияны? арнайы б?л?мшес? 1945 жылы с?у?рде Сухумиге жетк?з?лд?, онда Герц КСРО ядролы? ба?дарламасыны? б?р б?л?г? рет?нде Л. П. Берия ?ада?алауымен, нем?с мамандарынан ??рал?ан ?ылыми-зерттеу зертханасын бас?арды.
Сухумидег? институт ж?мысыны? ?орытындысы бойынша Берияны? жеке Сталинге ?сынысы бойынша Герц 1951 жылы Хайнц Барвичпен ж?не Ю. А. Крутковпен Новоуральск ?аласында?ы ?нерк?с?пт?к нысанда ?олданыл?ан уран изотоптарыны? газ диффузиялы? б?л?ну каскадтарыны? динамикасы мен т?ра?тылы?ын зерттеу? ?ш?н ек?нш? д?режел? Сталин сыйлы?ымен марапатталды.
Герцт?? 1954 жылды? к?з?нде оралуы Шы?ыс Германияны? атом ?нерк?с?б?н дамыту?а дайынды?тарыны? б?р б?л?г? болды. Герц дайынды?ты бас?арды ж?не 1955 жылы ГДР Министрлер Ке?ес? жанында?ы атом энергиясын бейб?т ма?сатта ?олдану ж?н?ндег? ?ылыми ке?ест?? басшысы болды. Б?л ке?есте осы уа?ыт?а дей?н шашыра??ы мекемелерд? б?р? жа?а Дрезден орталы? ядролы? зерттеулер институтына шо?ырландыру ?ш?н барлы? дайынды? ж?мыстары ж?рг?з?лд?.
1954 жылы Герц Карл Маркс атында?ы Лейпциг университет?н?? физика институтыны? директоры, ГДР ?ылым академиясыны? м?шес? ж?не ГДР ?ылыми ке?ес?н?? б?рге нег?з?н ?алаушы болды. КСРО ?ылым академиясыны? шетелд?к м?шес?. Ол ядролы? физика бойынша ?ш томды? о?улы?ты шы?ару ар?ылы ГДР-де ядролы? физиканы? дамуында орталы? р?л ат?арды. 1975 жылы Берлинде ?айтыс болды. Ол
Гамбургтег?
зиратта?ы отбасылы? ?аб?рге жерленд?.
Густав Герц сыйлы?ы
(нем.)
оны? атымен атал?ан.