Вергилий
Publius Vergilius Maro
Ту?ан кездег? ес?м?	Публий Вергилий Марон
Ту?ан к?н?	15.10. б.з.д.70
Ту?ан жер?	Андес, Мантуя провинциясы, Вирджилио
?айтыс бол?ан к?н?	21.9. б.з.д.19
?айтыс бол?ан жер?	Брундизий, Бриндизи
Мансабы	Ежелг? Рим а?ыны

Вергилий немесе Публий Вергилий Марон ( лат. Publius Vergilius Maro ) ? Ежелг? Римн?? ?лы а?ыны, б.з.б 70 ? 19 жылдарда ?м?р с?рд?. ≪ Буколиктер≫ , ≪ Георгиктер≫ , ≪ Энеида≫ ? шы?армаларыны? авторы.

Антик д?у?р?н?? жазушылары ж?н?нде, Гомер , Гесиодтарды айтпа?анда, кей?нг? Тацит , Лукрецийлар ж?н?нде б?зге жеткен м?л?меттер ?те аз, к?пш?л?г? а?ыз т?р?ндег? деректер. Солармен салыстыр?анда ≪болаша?ты? а?ыны≫ атан?ан Вергилий ж?н?нде б?з к?п б?лем?з деп айтуымыз?а болады. Римн?? ?лы а?ыны Вергилий туралы на?ты деректер б?зге антик биографтары мен комментаторлары ар?ылы кел?п жетт?. На?тылай айт?анда, Вергилий Италияны? солт?ст?г?ндег? Мантуя ?аласыны? жанында?ы Анд атты ша?ын ?алада 70 жылды? 15 ?азанында туып, 19 жылды? 21 ?ырк?йег?нде ?айтыс бол?ан. ^[1]

Ол ?зын бойлы, зор денел? ж?г?т бол?анымен, денсаулы?ы мы?ты бол?ан жо?. Оны? ?ст?не ?те ?я? болды. К?шеге шы??анда халы? с?й?кт? а?ынын к?рг?с? кел?п о?ан ?арай ?мтылса, ол ?ял?аннан е? б?р?нш? кездескен ?йд?? б?р?не к?р?п кетет?н бол?ан. ?з? ?м?р с?рген Неаполь ?аласында оны ≪шыбы? тимес шы?? етер≫, ≪?з?л-?алжы? к?термейт?н н?уетек≫ деп ата?ан. ^[2]

Вергилий ?йелдерд? ?натпады, достарымен анда-санда ?ана кездес?п, ешк?ммен араласпай, ?з?мен-?з? о?аша ?м?р с?рд?. ?ылыммен, соны? ?ш?нде медицина ж?не математикамен айналысты. ?м?р бойы поэзияны тастап, философиямен айналысуды арман еткенд?г?н ?лер?н?? аз-а? алдында достарына айтып ?лгерген. Ол к?пш?л?кт?? алдына шы?ып с?з с?йлеуден ?иналып, ?аш?анымен, ?ле?д? керемет м?нерлеп о?ы?анда к?с?би шешендерд?? ?з? о?ан ?ызы?а, ?ыз?ана ?арайтын бол?ан.

Вергилий ?ле? шы?ару?а ?лкен к???л б?лд?, ?ле?н?? ?рб?р тарма?ын мы? ойланып, мы? тол?анып асы?пай жазып, ?рб?р с?зд?? б?р? ек?нш?с?нен асып т?су?н ойластырды. Сонды?тан да ша?ын ?ана ≪Буколиктер≫ шы?армасын 3 жыл, ≪Георгиктерд?≫ 7 жыл, ≪Энеиданы≫ 11 жыл жазды. Зерттеуш?лер есептеп ?ара?анда Вергилий ≪Буколиктер≫, ≪Георгиктерд??≫ б?р ?ле??не б?р к?н?н арнайтын бол?ан. Ол ?ле?дер?мен к?п ж?мыс ?стед?, та?ерте? т?р?ан бойда ойына келген ?ле? шума?тарын жазып, к?н? бойы соны ??деп, кейде ?натпай, жойып ж?берет?н. ≪Энеиданы≫ жаз?анда да к?п е?бектенд?, алдымен 12 к?тапты да проза т?р?нде ?а?аз бет?не т?с?р?п алып, сонан со? асы?пай, шабыты келгенде ?ле?ге айналдырып отырды. ?м?р?н?? со?ына дей?н а?ын б?л е?бег?н ая?тама?ан, оны т?пт? ≪с?тс?з е?бек≫ деп танып, б?рнеше рет ?згертед?. Император Августты? ?з? ≪Энеиданы≫ о?ып беру?н ?ата? талап еткенн?? ?з?нде Вергилий 12 к?тапты? ?шеу?н ?ана ? ек?нш?, т?рт?нш?, алтыншысын о?ып беред?. ^[3] ?л?п бара жат?анда ол достарынан ≪Энеиданы?≫ ?олжазбасын ?олына беру?н ?анша жалынып с?ра?анымен, олар бермей ?ояды. Себеб?, ?олына т?ссе Вергилийд?? оны от?а ла?тырып ж?берет?нд?г?н достары жа?сы б?лд?. Сонда амалы ??ры?ан Вергилий достарынан ?з? жарияла?ан д?ниеден бас?а еш?андай шы?армасын жары??а шы?армауын ?т?н?п с?райды. Сонымен, ≪Энеида≫ шы?армасы Вергилий ?айтыс бол?аннан кей?н, император Августты? ба?ылауымен ж?не достарыны? ?ам?орлы?ымен жары??а шы?ады.

1. ↑ История античной литературы. Тронский И.М. Москва. Высшая школа. 1988
2. ↑ Вергилий. Буколики. Георгики. Энеида/Пер. С.Шервинского и С.Ошерова. Вступ. статья М.Гаспарова. М., 1979.
3. ↑ Вергилий. Собрание сочинений. СПб., 1994.