Би-би-си
(а?ылш. BBC (British Broadcasting Corporation) ? ?лыбританияны? радиохабар б?рлест?г?, радио-, интернет- ж?не телетарату комплекс?. Б?рлест?к ?лыбританияны? радио ж?не телехабар тарату ?с?не басшылы? етед?.
Медиакорпорация
Би-би-си ?лемд?к ?ызмет? бас?аратын, ?шк?, сондай-а? сырт?ы Интернет-, радио- ж?не телетарату ?с?н ж?зеге асырады. Корпорация мемлекетт?к емес БА? ?к?л? - ?о?амды? ?йым, оны? барлы? ?ызмет?не
?лыбритания
патшайымы та?айындайтын 12 ?ам?оршыдан т?ратын Ба?ылау ке?ес? басшылы? жасайды. ?лыбританияны? сыртында, ол е? алдымен 28 мемлекетке тарайтын BBC World Service радио ?ызмет?мен, ж?не BBC World News телеарнасымен танымал.
Нег?з? 1922 жылы 18 ?азанда ?алан?ан. Орталы?ы
Лондон
?аласында.
Би-би-си
.
1932 жылдан д?ние ж?з?н?? к?птеген елдер?не т?ул?к бойы 36 т?лде хабар таратады.
КСРО
империясы ?м?р с?р?п т?р?ан кезде б?рлест?к А?ылшын барлау ?ызмет? СИС-пен (“
Сикрет интелидженс сервис
”) ты?ыз байланыста ?ызмет ?степ, антикоммунист?к ба?ытта ж?мыс ж?рг?зд?. Би-би-си, нег?з?нен, бес ба?дарлама бойынша (поп-музыка, а?парат, спорт, м?дени-а?арту ж?не т?рл? музыкалы? ойын-сауы? хабарлары)
радиохабарлар
, 1936 жылдан бастап теледидардан ек? арна бойынша телехабарлар (м?дени-а?арту ж?не жалпы салада) таратады. ?аза?станда 1994 жылдан бер? т?лш?лер ?осыны ж?мыс ?стейд?.
[1]
[2]
Би-би-Си, нег?з?нен, бес ба?дарлама бойынша (поп-музыка, а?парат, спорт, м?дени-а?арту ж?не т?рл? музыкалы? ойын-сауы? хабарлары) радиохабарлар,
1936 жылдан
бастап теледидардан ек? арна бойынша телехабарлар (м?дени-а?арту ж?не жалпы салада) таратады. Т?ракты хабарлар беруд?
1946 жылдан
басата?ан. Компанияны? ?аржы к?з? абонентт?к т?лемдер мен жарнама (
1971 жылдан
бастап радио?абылда?ышты пайдалан?аны ?ш?н т?лем жойылды). Шетелд?к аудитория?а аптасына 643 са?ат, 39 т?лде хабарлар таратады. Шетелдерге хабар тарату ?ызмет? толы?тай ?к?мет тарапынан ?аржыландырылады. ?аза?станда Би-Би-Си-д?? т?лш?лер? 1994 жылдан бастап ж?мыс ?стейд?.
Би-би-си журналистер? сухбаттасу ?ш?н
? ек? т?рл? с?ра? дайындайды. Б?р?нш?с? нег?зг? ж?не косымша с?ра?. Нег?зг? с?ра? м?ндетт? т?рде эфирден бер?лед?, ал косымша с?ра?тар жауап беруш? с?ра?тан жалтар?ан кезде ?ана ?ойылады. С?ра?тар ?ыс?а, т?с?н?кт? ?ойылуы керек, ал жауап аны? болуы ?ажет. С?хбат ал?ан журналист талдау жасау?а ти?с емес, ты?даушы?а а?парат кана беред?.
1964 жылы
ашыл?ан "Би-Би-Си-2". Осы?ан орай ол к?птеген ?иынды?тарга кездест?. (Ба?дарламаларды жасау?а кетет?н шы?ындар ек? арнаны ?амтамасыз ету? керек болды). М?ны? ?ст?не техникалы? ?иынды?тар да жолы?ты. Би-Би-Си-1 405 жол жи?л?кте ?абылдаса, Би-Би-Си-2 хабарды 625 жол жо?ары жи?л?кте жузеге асыру?а ти?с болды. Оны? ?ст?не осы 2-арна ?лыбританияда т?рл? т?ст? хабарды б?р?нш? рет к?рсетт? (ал Би-Би-Си-1 мен Ай-Ти-Ви одан кей?н к?р?ст?). ?лыбритания теледидары 70-жылдан "алтын ?асыр" кезе??н бастап кеш?рд?. Осы уа?ытта Би-БиСи-2 британ теледидарында ?з орнын "м?дени" арна рет?нде тапты.
А?суйек топ?а ?ызмет етт?. Оны? к?ндел?кт? ба?дарламалары опера, авангардты? театр, ?ылыми хабарлар, "Ашы? Университет" б?л?м беру ба?дарламасы. Т?пт? т?нг? хабарларыны? ?з? де ?сын?ан ба?ыттарыны? бер?к екенд?г?н бай?атады.
1988 жылы
эфирлерге арнаулы т?нг? хабарлар беруд? бастаса, "Т?нг? мектеп" б?л?м беру ба?дарламасы, "Парламенттег? к?н" арналары т?нг? са?ат 2-де басталып, та??ы 4-ке дей?н бер?лед?.
Би-би-си хабарларды жасау ?ш?н
? орталы?тандырыл?ан редакция кун сайын б?к?л сырт?ы ?ызмет ?ш?н 197 а?паратты? ба?дарлама ?з?рлейд?. "?лемд?к жа?алы?тар" 9 минуттен, "?ыс?а жа?алы?тар" 1,5-2 минутке дей?н бер?лед?. Сонымен ?атар Би-Би-Си, Си-Си-Эн-н?? хабарларын ?те белсенд? т?рде пайдаланады. Би-БиСи ?ш?н "кешег? газеттен еск? ешн?рсе жо? екенд?г?". "Б?р са?атка кеш?ккен жа?алы? жа?алы? емес", дейд? paдио ?ызметкерлер?.
Би-би-си-д??
"алтын ?асыры ?
1930 жылдан
басталды.
1932 жылы
?з?нде оны? ты?даушысы 5 миллион?а жетт?, ал
1938 жылы
?лыбританияны? 98%-? оны? хабарларын кабылдады. ?с?ресе со?ыс кез?нде барлы? м?мк?нд?ктер Би-би-си-ге б?л?нд?. Ол оз хабарлары ар?ылы елд? б?р?кт?ре отырып халы?ты? рухын ны?айта туст?. ?с?ресе, кешк? а?параттарды а?ылшын хал?ы ?збей ты?дады. Б?л жа?алы?тар Еурпа елдер?не де таратылды. Би-би-си-д?? ?шк? хабарлары ?р кезе?де ?з аудиториясын ?стап отыру ?ш?н жа?а ба?дарламалар т?жырымдамасын ж?зеге асырып отырады. Со?ан орай а?ылшын мемлекетт?к радиохабарлары бес ба?дарлама бойынша ж?мыс ?стейд?. Радио Би-Би-Си ?шк? хабарларыны? б?р?нш? ба?дарламасы.
1967 жылдан
бер?, нег?з?нен, жастарды ?з?не тарту ма?сатында поп-музыка беред?: Диск-жокейлер ж?рг?зет?н 2 са?атты? бейнетаспалы концерттер кыс?а а?параттармен кезектес?п отырады. Б?р?нш? ба?дарламаны? аудиториясын 25 жас?а дей?нг? жастар ??райды. Хабар т?ул?к бойы бер?лед?. "Радио - 2" Би-Би-Си ?шк? радиохабарларыны? ек?нш? ба?дарламасы.
1967 жылы
??рыл?ан. Нег?з?нен, танымал музыкалар мен к???л к?терет?н ба?дарламалар беред?. Б?л ба?дарламаларды? Радио-1-ден айырмашылы?ы америкалы? форматта?ы радиостанцияларды? ?лг?с?нде жасал?ан. "?зд?кс?з т?збек" ?д?с?мен бер?лген ?уен к?лт ?з?л?п, аз?ана хабарлар, спорт та?ырыбы айтылады. Радио-3 ? Би-Би-Си радиохабарларыны? ?ш?нш? ба?дарламасы. Б?л "Би-Би-Си т?ж?н?? ла?ыл тасы" деп аталатын е? ?ымбат т?ратын ж?не ?те беделд? ба?дарламасы. Осы ар?ылы корпорация ?з?н ?нер жебеуш?с? рет?нде к?рсете алады. Сали?алы ?уендерд?? барлы? т?рлер? "Радио-3" хабарларыны? 80%-ын иеленед?. Радио?а лайы?тал?ан опералар, концерттер, ?деби ж?не драммалы? шы?армалар ?аз-?алпында бер?лед?. Б?л ба?дарлама?а 30 жылдан астам уа?ыт ?тсе де, ол оз ба?ытын ?згерткен жо?. Ба?дарлама азшылы?ка ?ана, я?ни а?суйек топ?а арнал?ан. Радио-3-т? Улыб-ритания хал?ыны? 1%-ы ?ана ты?дайды. Радио-4 Би-би-си-д?? ?шк? хабарларыны? т?рт?нш? ба?дарламасы. Алды??ы ?ш ба?дарлама?а ?ара?анда, б?л а?паратты-насихатты? деп айту?а болады. Жа?алы?тар, радиожурналдар, балалар хабарларын беред?. Астана т?р?ындарынан г?р?, провинция хал?ына есептелген. Насихаттык ба?ытта?ы бес нег?зг? айдардан ж?не оны толы?тыратын сег?з жа?алы?тар тег?нен т?рады. ?йелдер са?аты айдарымен бер?лет?н хабар ежелден келе жатыр, накты адрес? бар б?л хабарды ?й шаруасында?ы ?йелдерд?? 70%-дан астамы ты?дайды. Радио-4 ба?дарламасы хабарларыны? барлы?ы на?ты ты?даушылар?а арнал?ан: олар ба?ша ?с?руш?лер, автож?рг?зуш?лер, филателистер, зейнеткерлер, за?иптар т.б. Осы ба?дарламаны? к?нд?з бер?лет?н жа?алы?тар тобын 4 миллион адам ты?дайды. Оны? ж?рг?з?ш?с? ата?ты телерадиокомментатор
Робин Дэй
.
"Ю-Кэй арена" (ке? к?лемд? ба?дарлама), "Ю-Кэй хоризонс" (таби?ат пен саяхат ж?н?ндег? дерект? фильмдер, балалар ба?дарламасы) ж?не "Ю-Кэй стайл" (ас м?з?р?, туризм, т.б.).
1953 жылы
II Елизавета патшайым т?ж?н кию?не арнал?ан салтанаттан ж?рг?з?лген репортаж ерте?г?л?к са?аи 10.15-те басталып, 17.30-да ая?тал?ан, я?ни репортаж 7 са?ат 15 минутке созыл?ан.
Би-би-си-д?? ?ызметкерлер? ?ш?н нег?зг? ережелер
- Ба?дарламаны? м?ддес?мен есептеу.
- Ба?дарлама?а ?атысып отыр?ан адаммен санасу.
- Аудитория м?ддес?н ?ор?ау. Осы жа?дайларды? барлы?ында 90%-ын жариялылы? са?талуы м?ндетт?.
2 саладан т?рады: б?р? т?ул?к бойы шетелд?к радиоларды ты?дап, оны? ма?ыздыларын ?нтаспа?а жазып алады да, келес? топка беред?. Ек?нш? топ ?р?ктеп, аударып, материалдарды редакциялап, к?н сайын немесе апта сайын?ы бюллетеньге пайдаланады. Бюллетеньдер: "Шы?ыс Еуропа", "Таяу Шы?ыс" ж?не "Африка" сия?ты б?л?мдерден т?рады. Б?л а?параттарды тек Би-Би-Си ?ана емес, т?рл? ?к?метт?к мекемелер де пайдаланады. Сондай-а? б?л материалдарды Парламентт?? ?ос палатасыны? к?тапханасы да алады.
Хабарда стереотип, штамп, клише кездеспейд?. Репортер еш уа?ытта жауыр бол?ан та?ырып?а бармайды. А?параттары бейтарапты? ба?ыт ?станады. Материал?а талап ?атан ?ойылады. Мейл? ол п?к?рталас ба?дарлама болсын немесе саяси репортаж болсын, б?р о?и?а туралы ??г?ме болса да б?р ?ана талап ?ойылады. Барлы? а?парат, факт?н?? жан-жа?ты аспект?лер? есепке алынады, о?и?аны? т?тас картинасы бер?лу? керек. Кез келген материал редакциялаудан ?тед?. С?здер ауыспалы ма?ынада ?олданылмайды. Репортерд?? жеке к?з?арасына ?з?лд?-кес?лд? р??сат ет?лмейд?. Корреспондентт?? м?ндет? о?и?а туралы ??г?мелесу, оны? ?атысушыларын с?йлету. Репортер а?паратты хабарлап ?ана кояды, ты?даушы ?з? п?к?р ?орытады.
Олар таза а?паратты? жа?алы?тар рет?нде 6 ба?дарлама бойынша бер?лед?. Т?ул?кт?к к?лем? 3 са?ат 10 минут, халы?аралы? жа?алы?тар 2 са?ат, ?шк? хабар 30 минут, газеттерге шолу 20 минут, ?аржылы? жа?алы?тар 20 минут болады. Халы?аралы? та?ырып?а арнал?ан а?паратты?-саяси ба?дарлама т?ул?г?не 7 са?ат уа?ыт алады.
?лыбритания ж?не Шы?ыс Еуропа елдер?н?? журналистер? ?ш?н о?у ба?дарламасын ?сынатын о?у орталы?ы. Бутан ?осымша БА?-ты ?аржыландыру ж?не басшылы? м?селес?нде де ке?есш?л?к ?ызмет аткарады
[3]
.
Бритш Бродкастинг Корпорейшн?Би-Би-Си (British Broadcasting Corporacion - BBC)
?
Британ
радиохабар тарату
корпорациясы
.
1922 жылы
нег?з? ?алан?ан.
?лыбритания
аума?ында
радиохабар
тарату?а
монополиялы?
???ы?ы бар. Теледидар саласында жеке компаниялармен ба?талас. Штаб-п?тер?
Лондонда
орналас?ан. Би-Би-Си ??рылымында 5 радиоба?дарлама бар. Би- Би-Си-д?? д?ниеж?з?л?к ?ызмет?
1932 жылы
??рыл?ан. ?лемге 32 т?лде хабарлар таратады. Апталы? хабар тарату к?лем? 840 са?ат. Д?ниеж?з?л?к ?ызмет ба?дарламасыны? 120 миллионнан астам ты?даушылары бар.
Broadcasting House, WIA 1AA; Tel: (171) 580-4468; Fax: (171) 637-1630.Теледидары- мемлекетт?к корпорация. Хабарларын 2 арна ар?ылы таратады. Би-Би-Си
1964 жылы
?о?амды? теледидарды?
ек?нш? арнасын ашты. Би-Би-Си - 1405 жол жи?л?кте ?абылдаса, Би-Би- Си-2 хабарды 625 жол жо?ары жи?л?кте ж?зеге асыру?а ти?с болды. Оны? ?ст?не осы ек? арна ?лыбританияда т?рл? т?ст? хабарды б?р?нш? рет к?рсеткен.
[4]
- ↑
≪?аза?стан≫: ?лтты? энцклопедия / Бас редактор ?. Нысанбаев ? Алматы ≪
?аза? энциклопедиясы≫
Бас редакциясы, 1998 жыл,
ISBN 5-89800-123-9
, II том
- ↑
Биекенов К., Садырова М. ?леуметтануды? т?с?нд?рме с?зд?г?. ? Алматы: С?зд?к-Словарь, 2007. ? 344 бет.
ISBN 9965-822-10-7
- ↑
?аза? Телевизиясы. Энциклопедия. Алматы: "?азА?парат" 2009, 1-т: 640 бет, ISBN №978-601-03-0070-5
- ↑
"?аза? телевизиясы", Энциклопедия, "?азА?парат" Алматы, 2009 1-т,
ISBN 978-601-03-0070-5