А?ыз
жанры
.
?аза? халы?
ауыз ?дебиет?н??
тарихи нег?з? бар мол саласы.
Онда айтылатын о?и?аларды?, кей?пкер аттарыны?, елд? мекен, жер атауларыны?, мезг?л м?лшер?н?? дерект?л?г? басым келед?.
?уезов а?ыз жанры жайында
Л. Соболевпен
б?рге жаз?ан
≪?аза? хал?ыны? эпосы мен фольклоры≫
атты
монографиясында
, 1957 ж. шы??ан
≪?аза? КСР тарихыны?≫
1-томында жариялан?ан
≪?аза?ты? ауыз ?дебиет?≫
атты к?лемд? е?бег?нде жан-жа?ты айт?ан.
Ал?аш?ы е?бект??
≪А?ыз ертег?лер?≫
деген тарауында:
≪?аза? а?ыздарыны? ертег?лерден ерекшел?г? сол - барлы?ы да тарихта бол?ан адамдар жайында айтыл?ан, халы? шы?ар?ан к?ркем ??г?ме болып келед?. Кей?н олар?а ?оспалар ?осылады да, халы? шы?армашылы?ыны? ерекше б?р саласын ??райды≫
деп б?рден ек? жанрды? ж?г?н ашып алады.
Монографияда
эпос
пен а?ызды? нег?зг? ерекшел?г? - со??ысыны? ?ара с?збен баяндалатынды?ы эпоста?ыдай кей?пкерд? тарихи
прототип?нен
к?п алша?татпайтынды?ы, циклды боп келу? дейд?.
?аза? а?ыздарын ?ор?ыт, Асан ?ай?ы, Алдар К?се сия?ты тарихи адамдар туралы
а?ыздар
мен
к?й а?ыздары
деп ек? т?рге б?лген.
Б?л е?бекте ?ор?ыт, Асан ?ай?ы, Алдар К?се, Жиренше, К?й а?ызы деп жеке тараулар?а б?л?п те талдан?ан.
≪?аза?ты? ауыз ?дебиет?≫
ма?аласында а?ыз жанрын ертег?лермен б?рге алып ?арастыр?ан. Ал?аш?ы е?бекке ?ара?анда, к?лем? ша?ын бол?анды?тан, ауыз ?дебиет? жанрларын ай?ын ажыратып ж?ктемеген. Ертег? мен а?ыздарды? т?п-т?рк?н? халы?ты? арман-?иялы екен?н нег?зге ала отырып, ек? жанр?а ?атар талдау ж?рг?зген. ?йтсе де
≪Берг? кезде Жамбыл жаз?ан ≪?теген батыр≫ поэмасыны? сюжет? Асан ?ай?ы жайында?ы а?ыз?а ты?ыз байланысты≫
деп, ертег? мен а?ызды? айырмашылы?ын айырып айт?ан.
[1]
