Аудан (геометрия)

Уикипедия ? ашы? энциклопедиясынан алын?ан м?л?мет
Навигация?а ?ту ?здеуге ?ту

Aудан (геометриялы? ма?ынада), S - геoметриялы? п?ш?нн?? ек? ?лшемд? ке??ст?ктен алатын б?л?г?н сипаттайтын шама. Aудан - геометриялы? п?ш?ндерге байланысты нег?зг? шамаларды? б?р? болып табылады. ?арапайым жа?дайда аудан п?ш?н ?ш?не сиятын б?рл?к квадраттарды? санымен ?лшенед?. Ауданды жобалап ?лшеу ?ш?н планиметр ??ралын ?олданады.

Ауданы те? п?ш?ндерд? те? шамалы п?ш?ндер деп атайды.

Аксиомалар

[ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]
  1. Те? фигураларды? аудандары да те?.
  2. Егер фигура ?андай да б?р сызы?пен ек? бас?а фигуралар?а б?л?нсе, онда бер?лген фигураны? ауданы осы б?л?ктерд?? аудандарыны? ?осындысына те?.
  3. ?абыр?асы б?р ?лшем б?рл?г?не те? квадратты? ауданы 1-ге те?.

Аудан аны?тамасы

[ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]
Бер?лген жиын егер Жордан ?шк? ?лшем? сырт?ы ?лшем?не те? болса Жордан бойынша ?лшемд? болып табылады

Аудан ? келес? ?асиеттер? орындалатын функция:

  • О?, я?ни аудан тер?с бола алмайды;
  • Аддитивт? шама , я?ни п?ш?н ауданы осы п?ш?нд? ??райтын б?лшектер аудандарыны? ?осындысына те?;
  • Инвариантт?л?к, конгруэнтт? п?ш?ндерд?? аудандары те?;
  • Нормалан?ан, я?ни б?рл?к квадратты? ауданы 1-ге те?.

Осы аны?тамадан ауданны? ?спел?л?г? шы?ады, я?ни п?ш?н б?л?г?н?? ауданы толы? п?ш?н ауданынан аспайды [1] .

Жо?арыда?ы аксиомалардан келес? салдар шы?ады:

  1. Егер б?р фигура ек?нш? фигураны? б?л?г? болса, онда б?л фигураны? ауданы ек?нш? фигураны? ауданынан кем болады.
  2. Те? ??рамды фигураларды? аудандары да те? болады.

Аудандарды есептеу

[ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]
Фигура Формула Айнымалылар
Д?рыс ?шб?рыш ? ?абыр?алары ?зынды?ы
Т?кб?рышты ?шб?рыш мен ? катеттер?
Кез келген ?шб?рыш ? ?абыр?асы, ? сол ?абыр?а?а т?с?р?лген би?кт?к
мен ? кез келген ек? ?абыр?алары, ? соларды? араларында?ы б?рыш

( Герон формуласы )
, мен ? ?абыр?алары, ? жарты периметр?
, , ? ?шб?рыш т?белер? координаттары (са?ат т?л?мен есептегенде о? сан, ?йтпесе тер?с болады)
Квадрат ? квадрат ?абыр?асы ?зынды?ы
Т?к т?ртб?рыш мен ? т?к т?ртб?рыш ?абыр?алары (?зынды?ы мен ен?)
Ромб мен ? ромб диагональдары ?зынды?тары
Параллелограмм мен ? б?р ?абыр?асы мен о?ан т?с?р?лген би?кт?к ?зынды?тары
мен ? сыбайлас ?абыр?алары мен араларында?ы б?рышы
Трапеция мен ? трапеция нег?з?, ? би?кт?г?
Кез келген т?ртб?рыш
( Брахмагупта формуласы )
, , , ? т?рб?рыш ?абыр?алары , ? жарты периметр?, ? ?арама-?арсы б?рыштарыны? жарты ?осындысы
Д?рыс алтыб?рыш ? ?абыр?асы ?зынды?ы
Д?рыс сег?зб?рыш ? ?абыр?асы ?зынды?ы
Д?рыс к?пб?рыш ? периметр?, ? ?абыр?алары саны
Кез келген к?пб?рыш (д??ес не емес)
( трапециялар т?с?л? )
? к?пб?рыш т?белер?н?? координаттары са?ат т?л? бойынша: ; егер тес?г? болса ба?ыты сырт?ы шекарасы ба?ытына ?арсы алынады

Дерекк?здер

[ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]