Ас?ар Сер??л?лы Ж?мад?лдаев
(
25 а?пан
1956 жылы
,
?ызылорда облысы
,
Шиел? ауданы
,
Шиел?
кент?) ? белг?л? ?аза?станды? ?алым ж?не ?о?ам ?айраткер?,
физика
-
математика
?ылымдарыны? докторы (1988),
профессор
(1990),
?аза?стан ??А
-ны? академиг?, 12-ша?ырыл?ан ?аза? КСР Жо?ары Ке?ес?н?? ж?не 13-ша?ырыл?ан ?аза?стан Республикасы Жо?ары Ке?ес?н?? депутаты.
Ас?ар Ж?мад?лдаев 1956 жылы ?ызылорда облысында?ы Шиел? ?ыста?ында д?ниеге келген. Ас?ар Ж?мад?лдаевты? ар?ы атасы Шо? ???рге белг?л? адам бол?ан. Шо?ны?
Сырдария ?зен?н??
бойында?ы К?тенто?ай жерде ?лкен ?й? бол?ан екен ж?не
болыс
?ызмет?н ат?ар?ан. К?штеп ?жымдастыру кез?нде Шо?ны? ?рпа?тары ???ын-с?рг?нге ?шырайды да, барлы? м?лк? к?мескеленед?. Ас?арды? атасы Ж?мад?лд? бала-ша?асын алып,
?збекстан?а
?ашу?а м?жб?р болады. Ж?мад?лд? ж?не оны? жан?ясы к?н к?ру ?ш?н т?рл? ?ара ж?мыстар жасау?а тура келед?. Кей?нрек
Сталин
?айтыс бол?аннан кей?н Ж?мад?лд? ?ызылорда облысына ?айтып келед?. Алайда, Ж?мад?лд?ны? ?збекстанда ту?ан немерелер?н?? барлы?ыны? ??мыры ?ыс?а болады. ?аза?стан?а ?айтып келгеннен кей?н ту?ан ал?аш?ы немерес? Ас?ар Ж?мад?лдаев екен. ?аза?ты? д?ст?р?не с?йкес, Ж?мад?лд? Ас?арды ?з?н?? бауырына басып алады.
Ас?ар Ж?мад?лдаев 1962 жылы №299 темiржол т?ртжылды? бастауыш мектебiне, 1966-69 жылдары №45 Октябрьдi? 14 жылды?ы атында?ы ?аза? орта мектебiнде б?л?м алады. Кей?нрек 1970-72 жылдары Алматыда?ы №56 Сатпаев атында?ы физика-математика мектеп-интернатында о?ыды. Кейiн физика-математика кластары негiзiнде жа?а мектеп ?имараты салынып,
Республикалы? физика-математика мектебi
болып ?айта ??рылды. Мектепте ж?ргенiнде талай ?алалы?, республикалы? ж?не б?кiлода?ты? физика-математика?а ?атысты жарыстар?а ?атысып, талай рет ж?лдегер атанды.
[1]
1980 ? 90 жылдары Математика ж?не механика институтында (?аз?рг? Математика институты) к?ш?, а?а, жетекш? ?ылым ?ызметкер болды. 1990 жылдан сол институтта алгебра лабораториясыны? ме?геруш?с?. Ж?мад?лдаевт?? нег?зг? ?ылым-зерттеу е?бектер? Ли алгебрасыны? когомология теориясына арнал?ан. Ол о? сипаттамалы Ли алгебрасыны? когомологиялары мен деформацияларын ж?не оларды? ?олдануын зерттеген. Векторлы? ?р?с алгебрасыны? б?лшектенбейт?н ке?ею?н есептеген. Ассоциативт? емес алгебраны? тепе-те?д?ктер?н тапты. Ол ? 12-сайлан?ан
?аза? КСР Жо?ар?ы Ке?ес?н??
, ?аза?стан Республикасы Жо?ар?ы Ке?ес?н?? депутаты болды.
[2]
- 1981 ж. - физика-математика ?ылымдарыны? кандидаты (КСРО ?ылым академиясыны? В.А. Стеклов атында?ы математика институты,
М?скеу
)
- 1988 ж. - физика - математика ?ылымдарыны? докторы (КСРО ?ылым академиясыны? В.А. Стеклов атында?ы математика институты,
Ленинград
б?л?м?). Та?ырыбы:
О? характеристикалы Ли алгебраларыны? когомологиялары ж?не оны? ?олданылулары
. ?ылыми жетекш?с?: Алексей Кострикин
- 1990 ж. -
?аза? ?лтты? Университет?н??
профессоры
- 1995 ж. - ?Р ?лтты? ?ылым академиясыны? корреспондент-м?шес?
- 2 004 ж. - ?Р ?лтты? ?ылым академиясыны? академиг?
- 1988
? Гамбург университет? (2 ай)
- 1995
-
1996
? Мюнхен университет? (18 ай)
- 1997
,
1998
,
1999
? Бильфельд университет? (4 ай)
- 1997
? Ньютон институты, Кембридж, ?лыбритания (4 ай)
- 1998
,
2001
,
2002
,
2003
? Теориялы? физиканы? халы?аралы? орталы?ы, Триест, Италия, (9 ай)
- 1998
,
1999
? Миттаг-Лефлер атында?ы математика институты,
Швеция
(9 ай)
- 1999
? Киото университет?,
Жапония
(1 ай)
- 2000
-
2001
,
2002
,
2003
? Стокгольм университет?,
Швеция
(6 ай)
- 2000
? Оксфорд университет?,
?лыбритания
(1 ай)
- 2001
? Филдс институты,
Торонто
, Канада (1 ай)
- 2001
,
2002
,
2003
,
2005
? Жо?ар?ы ?ылыми зерттеулер институты,
Бюр-сюр-Иветт
,
Франция
(5 ай)
- 2002
? Эрвин Шрёдингер атында?ы Математикалы? физика халы?аралы? институы,
Вена
,
Австрия
, (1 ай)
- 2005
? Макс-Планк атында?ы математика институты,
Бонн
,
Германия
(3 ай)
Ас?ар Сер??л?лыны? ?ылыми ?ызы?ушылы?тары ?ралуан: Ли алгебраларыны? теориясы, ассоциативт? емес алгебралар теориясы ж?не комбинаторика. Ж?з жылдан астам б?рын Софус Ли ек? векторлы? ?р?ст?? композициясы м?ндетт? т?рде векторлы? ?р?с болмайтынын, б?ра? оларды? коммутаторы векторлы? ?р?с болатынын бай?ады. Б?л ?а?идат Ли алгебралары мен Ли топтары теориясыны? нег?з?н ??райды. Ас?ар Ж?мад?лдаев Ли ??рылымы к?п?лшемд? жа?дай?а да жалпыланатынын бай?ады. Егер n-?лшемд? к?пбейнедег? векторлы? ?р?стерд?? саны n+1 саны квадратынан ?шке ауыт?итын болса, онда ((n+1)^2-3)- векторлы? ?р?ст?? кососимметриялы? ?осындысы ?айтадан векторлы? ?р?с болады. Софус Лиден кей?н 150 жыл ?ткен со? ашыл?ан осы тамаша жа?алы?, Ли алгебраларыны? к?п?лшемд? н?с?алары геометрия мен физикада м?мк?н екен?н ж?не оларды? болаша?та ашылар жа?алы?тарды? ?айнар к?з? болатынын к?рсетед?.
Автор жет?ст?г? та?ырыбына немес проблемасына ?атысты ?лемде немесе ?аза?станды? 3-тен кем емес авторларды т?з???з ж?не оларды? байланысты?ын ашып жазы?ыз; (я?ни к?мдер айналыс?ан, ?алай айналыс?ан, ?андай е?бектер? бар)
Джекобсон кез келген Ли модулярлы алгебрасыны? ж?ктелмейт?н модул? бар екен?н д?лелдеген. Селигман кез келген модулярлы а?ырлы ?лшемд? Ли алгебрасыны? ноль емес, когомологиялы модул? бар екен? туралы гипотеза жасайды. Ас?ар Ж?мад?лдаев Селигманны? гипотезасыны? д?рысты?ын д?лелдейд?. Оны? н?тижелер? сонымен б?рге, Ли модулярлы алгебраларыны? когомологиясы ана??рлым к?рдел?рек ??рыл?анын ж?не зерттеуге ?иыныра? екен?н танытты.
- ?аза?стан т?уелсiздiгi деклорациясын, ?аза?стан т?уелсiздiгi туралы за?ды, ?аза?станны? т???ыш конституциясын, т?н?ыш мемлекеттiк р?мiздерд? ?абылда?ан депутаттарды? б?р?
- "Болаша?" ба?дарламасы туралы Президентке ?сыныс айт?ан
- ?аза?стан конституциясында ?аза?стан президентi ?аза? тiлiн жетiк ме?геру керек деген ?сынысты ал?аш?ы рет енг?зген
- Т???ыш ?аза?стан Президентiнi? жала?ысын есептеген
- Dzhumadildaev A.S., Yeliussizov D. Walks, partitions, and normal ordering
// Electronic J. Combin., 22(4)(2015), \#P4.10, 23 pages.
- Dzhumadildaev A.S., Yeliussizov D. Path decompositions of digraphs and their applications to Weyl algebra
// Advances in Applied Mathematics. ? 2015. ? V. 67. ? P. 36-54.
- Dzhumadildaev A. S., Ismailov N. A. S-n- and GL(n)-module structures on free Novikov algebras
// Journal of Algebra. ? 2014. ? V. 416. ? P. 287-313.
- Dzhumadildaev A.S. 2p-Commutator on differential operators of order p
// Letters in Mathematical Physics. ? 2014. ? V. 104, No.7. ? P. 849-869.
- Dzhumadildaev A.S., Omirov B.A., Rozikov U.A. On a class of evolution algebras of "chicken" population
// International Journal of Mathematics. ? 2014. ? V. 25, No.8. ? P. 849-869.
- Dzhumadildaev A.S., Yeliussizov D. Stirling permutations on multisets
// European Journal of Combinatorics. ? 2014. ? V. 36. ? P. 377-392.
- Dzhumadildaev A.S. The Dynkin theorem for multi linear Lie elements
// Journal of Lie Theory. ? 2013. ? V. 23, No.3. ? P. 795-801.
- Dzhumadildaev A.S. , D. Yeliussizov Power sums of binomial coefficients
// J. Integer Seq.V. 16-2013, art. 13.1.4
- Dzhumadildaev A.S., Zusmanovich P. The alternative operad is not Koszul
// Experimental Mathematics. ? 2011. ? V. 20, No.2. ? P. 138-144.
- Dzhumadildaev A. S. Worpitzky identity for multipermutations
// Mathematical Notes ? 2011. ? V. 90, No.3. ? P. 448-450.
- Dzhumadildaev A.S. Lie expression for multi-parameter Klyachko idempotent
// Journal of Algebraic Combinatorics. ? 2011. ? V. 33, No.4. ? P. 531-542.
- Dzhumadildaev A.S. Codimension growth and non-Koszulity of Novikov operad
// Communications in Algebra. ? 2011. ? V. 39, No.8. ? P. 2943-2952.
- Dzhumadildaev A.S. Jordan elements and left-center of a free Leibniz algebra
// Electronic Research Announcements in Mathematical Sciences. ? 2011. ? V. 18, ? P. 31-49.
- Dzhumadildaev, N. Ismailov, K. Tulenbaev Free bicommutative algebras
(?олжетпейт?н с?лтеме)
// Serdica Math, V. 37-2011- pp. 25?44.
- Dzhumadildaev A.S., Zusmanovich P. Commutative 2-cocycles on Lie algebras
// Journal Of Algebra. ? 2010. ? V. 324, No.4. ? P. 732-748.
- Dzhumadildaev A.S. On the Hesse-Muir formula for the determinant of the matrix A (n-1) B (2)
// Mathematical Notes. ? 2010. ? V. 87, No.3. ? P. 428-429.
- Dzhumadildaev A.S. MacMahon's theorem for a set of permutuations with given descent indices and right-maximal records
// Electronic Journal of Combinatorics. ? 2010. ? V. 17, No.1. ? R34.
- Dzhumadildaev A.S. Anti-commutative algebras with skew-symmetric identities
// Journal of Algebra and its Applications. ? 2009. ? V. 8, No.2. ? P. 157-180.
- Dzhumadildaev A.S. 10-commutators, 13-commutators and odd derivations
// Journal of Nonlinear Mathematical Physics. ? 2008. ? V. 15, No.1. ? P. 87-103.
- Dzhumadildaev A.S. q-Leibniz algebras
// Serdica Math. J., V.34 - 2008, 415-440.
- Dzhumadildaev A.S. Algebras with skew-symmetric identity of degree 3
// J.Math. Sci, V.161-2009- No.1, p. 11-30
- Dzhumadildaev A.S., K.M. Tulenbaev Exceptional 0-Alia Algebras
// J. Math. Sci., V.161-2009- No.1, p. 37-40.
- Dzhumadildaev A.S. The n-Lie property of the Jacobian as a condition for complete integrability
// Siberian Mathematical Journal. ? 2006. ? V. 47, No.4. ? P. 643-652.
- Dzhumadildaev A.S., Tulenbaev K.M. Engel theorem for Novikov algebras
// Communications in Algebra. ? 2006. ? V. 34, No.3. ? P. 883-888.
- Dzhumadildaev A.S. n-Lie structures that are generated by Wronskians
// Siberian Mathematical Journal. ? 2005. ? V. 46, No.4. ? P. 601-612.
- Dzhumadildaev A.S. Zinbiel algebras under q-commutator
// Fundamental and Applied Math. V.11-2005- No.3, 57-78.
- Dzhumadildaev A.S., Tulenbaev K.M. Nilpotency of Zinbiel algebras
// Journal of Dynamical and Control Systems. ? 2005. ? V. 11, No.2. ? P. 195-213.
- Dzhumadildaev A.S. Hadamard invertible matrices, n-scalar products, and determinants
// Mathematical Notes. ? 2005. ? V. 77, No.3. ? P. 440-443.
- Dzhumadildaev A.S. Special identity for Novikov-Jordan algebras
// Communications in Algebra. ? 2005. ? V. 33, No.5. ? P. 1279-1287.
- n-Lie Structures That Are Generated by Wronskians
//Sibirskii Matematicheskii Zhurnal, V.46-2005, No. 4, pp. 759?773, 2005 =engl. transl. Siberian Mathematical Journal, {\bf 46}(2005), No.4, pp. 601 ? 612= Preprint available math.RA/0202043
- Dzhumadildaev A.S. Representations of vector product n-Lie algebras
// Communications In Algebra. ? 2004. ? V. 32, No.9. ? P. 3315-3326.
- Dzhumadildaev A.S. N-commutators // Commentarii Mathematici Helvetici. ? 2004. ? V. 79, No.3. ? P. 516-553.
- Dzhumadildaev A.S., K.M. Tulenbaev Filiform Leibniz dual algebras
// International Conference Humboldt-Kolleg II, october 24-16, 2004, p. 62-63.
- Dzhumadildaev A.S. Novikov-Jordan algebras
// Communications In Algebra. ? 2002. ? V. 30, No. 11. ? P. 5207-5240.
- Dzhumadildaev A.S. Identities and derivations for Jacobian algebras//“Quantization, Poisson brackets and beyond",Contemp. Math. v.315, 245-278, 2002. Preprint available math.RA/0202040
- Dzhumadildaev A.S., C. Lofwall Trees, free right-symmetric algebras, free Novikov algebras and identities // Homology, Homotopy and Applications, V. 4-2002, No.2(1), 165-190.
- Dzhumadildaev A.S. Jacobson formula for right-symmetric algebras in characteristic p
// Communications In Algebra. ? 2001. ? V. 29, No.9. ? P. 3759-3771.
- Dzhumadildaev A.S., Abdykassymova S.A. Leibniz algebras in characteristic p
// Comptes Rendus de L Academie des Sciences Serie I-Mathematique. ? 2001. ? V. 332, No. 12. ? P. 1047-1052.
- Dzhumadildaev A.S., Davydov A.A. Factor-complex for Leibniz cohomology
// Communications In Algebra. ? 2001. ? V. 29, No. 9. ? P. 4197-4210.
- Dzhumadildaev A.S. Minimal identities for right-symmetric algebras
// Journal of Algebra. ? 2000. ? V. 225, No.1. ? P. 201-230.
- Dzhumadildaev A.S., A.I. Kostrikin Modular Lie algebras: new trends
// Algebra (Proc. Kurosh Conf. may, 1998), Walter de Gruyter, p. 181-203, 2000.
- Dzhumadildaev A.S. Cohomologies of colour Leibniz algebras: pre-simplicial approach
// Lie Theory and its Applications III, (Clausthal, 11-14 july 1999), World Sci., 124-136, 2000.
- Dzhumadildaev A.S. Cohomologies and deformations of right-symmetric Algebras
// J.Math. Sci, V. 93-1999, No. 6, 1836-1876. Preprint available math.DG/9807065.
- Dzhumadildaev A.S. Symmetric (co)homologies of Lie algebras
// Comptes Rendus de l'Academie des Sciences - Series I - Mathematique. ? 1997. ? V. 324, No. 5. ? P. 497-502.
- Dzhumadildaev A.S. Cosmologies and deformations of semiprime sum of Lie algebras // Doklady Akademii Nauk. ? 1997. ? V. 355, No. 5. ? P. 586-588.
- Dzhumadildaev A.S. Virasoro Type Lie algebras and deformations
// Zeitschrift fur Physik C-Particles and Fields.¬ ? 1996. ? V. 72, No. 3. ? P. 509-517.
- Dzhumadildaev A.S. Odd central extensions of Lie superalgebras
// Functional Analysis and its Applications. ? 1995. ? V.29, No.3. ? P.202?204.
- Dzhumadildaev A.S. Differentiations and central extensions of Lie algebra of formal pseudo-differential operators // Algebra i Analis, {\bf 6}(1994), No.1, p. 140-158=engl.transl. St.Petersbourg Math.J. {\bf 6}(1995), No.1, p. 121-136.
- Dzhumadildaev A.S. Central extensions of infinite-dimensional Lie-algebras
// Functional Analysis and its Applications. ? 1992. ? V. 26, No.4. ? P.247?253.
- Dzhumadildaev A.S. Cohomology of truncated coinduced representations of Lie-algebras of positive characteristic
// Mathematics of the USSR-Sbornik. ? 1990. ? V. 66, No.2. ? P.461?473.
- Dzhumadildaev A.S. Integral and mod p-cohomologies of the lie-algebra W1 // Functional Analysis and its Applications. ? 1988. ? V. 22, No.3. ? P. 226?228.
- Dzhumadildaev A.S. On a Levi theorem for lie-algebras of characteristic-p // Russian Mathematical Surveys. ? 1986. ? V. 41, No.5. ? P. 139?140.
- Dzhumadildaev A.S. 2-cohomologies of nilpotent subalgebra of Zassenhaus algebra // Izvestiya vysshikh uchebnykh zavedenii Matematika. ? 1986. ? No.2. ? P. 59? 61.
- Dzhumadildaev A.S. Central extensions of Zassenhaus algebra and their irreducible representations
// Math.USSR Sb., V. 54-1986, p.;457-474.
- Dzhumadildaev A.S. Generalized casimir elements
// Mathematics of the USSR-Izvestiya. ? 1986. ? V. 49, No.5. ? P. 391?400.
- Dzhumadildaev A.S. Central extensions of the zassenhaus algebra and their irreducible representations // Mathematics of the USSR-Sbornik. ? 1985. ? V.126, No.3. ? P. 457?474.
- Dzhumadildaev A.S. Simple Lie-algebras with a subalgebra of codimension one
// Russian Mathematical Surveys. ? 1985. ?V. 40, No.1. ? P. 215? 216.
- Dzhumadildaev A.S. On the cohomology of modular Lie-algebras
// Mathematics of the USSR-Sbornik. ? 1982. ? V. 119, No. 1. ? P. 127?143.