Тхыгъэр къыздрахар Уикипедиэ
Бурч
(
Бурш
) (
лат-бз.
Piper nigrum
,
ур-бз.
Перец чёрный
) ? гъэ бжыгъэк?э псо, жыг-дэжей къэк?ыгъэ.
?арысэ яшъауэ къык?агъэк?ыр иджылэм шъхьак?э, яужым зэщымыщурэ елэжьу: бурч, бурч хужь, бурч уздыфэ, бурч плъыжьыху къыхахыр (Бурч удзыфэмрэ, плъыжьыхумрэ хуэдэ пэмык? къэк?ыгъэхэми къыхах, зи гугъ ек?уэк?ым зык?и пымышъауэ). Ахэр хьаджауэ иэ джылу шхынхэм хэлъэхьа.
Малабар ш?ып?эм (иджырей Керала куей), Индиэм и ипшъэ-къуэхьап?э лъэныкъуэм, япэм зэреджэтэр Малихабар "Бурч Ш?ып?э". Ар хы ?уфэ псыгъуэ к?ыхь, бурчыр къыздик?ар абы, ик?ыхьагъымк?э м. 6 нэсу.
Жыг-дэжей, ик?ыхьагъымк?э м 15 нэсу, илъэбжъэхэр къэлэлэху зэрыдзап?эхэм ядэ къыдэжу.
Тхьампэхэр ик?агъымк?э хуэхъуреуэ, ишъхьамк?э хуэпамц?у щытхэ, зэрызурэ мак?уэхэ, мм 80-100 як?ыхьагъу.
Ц?ык?у-ц?ык?у мэгъагъэ къудамэ к?ыхым (см. 7-10 хъууэ) пыту, псыфэ-гъуэжьыфу иэ хужьу щытху.
Джылэр кумк?э зэрызу щытхэ, мм 3-5 ябгъуагъу, удзыфу. щыхъум идежь плъыжь, щагъэгъум ф?ыц?э мэхъу
Илъэсым т?о джылэ къэхь, илъэс 25-30-рэ