Wikipedia, erkin enciklopediya
Edmund Cartwright (
Edmund Kartrayt
), tigiw stanogin oylap tapqan adam. Ondiris revolyutsiyasında tigiw stanogi e? ulken ashılıwlardı? biri bol?an, sebebi onı? jardeminde tigiw protsessi a'dewir qısqar?an.
Ondiris revolyutsiyası
bul zatlardı? islep shı?arıw usılında ulken ha'm tez ozgerisler bol?an tariyxıy dawirge berilgen at.
Bul 18-asirdi? ortalarında
Ullı Britaniyada
baslan?an ham 19-asirdi? baslarına kelip
Evropa
ham Amerika?a jayıl?an. Bul kopshilik zatlardı? qol kushi menen kishkene ustaxanalarda emes, al zavodlarda kushli mashinalar ta'repinen kop mu?darda aytarlıqtay arzan islep shi?arılıwın a?latar edi.
Ja?a pikirler ham ashılıwlar
shaxtyorlıq
,
metal ondirisi
ham tovarlardı jetkerip beriwde de payda boldı. Ondiris revolyutsiyasını? e? ahmiyetli ashılıwı puw dvigatelini? oylap tabılıwı boldı. James Watt (
Djeyms Watt
) tarepinen oylap tabilg'an puw dvigatel fabrikalardı isletiwde ham tere? shaxtalardı qazıwda qollanıldı. Bul sonı? menen birge temir jol dvigateli sıpatında qollanıldı. Janıwshı
komir
ıssılı?ı tiykar?ı energiya jetkerip beriw ozegine aynaldı.
Geybir
tariyxshılardı?
pikirinshe, ondiris revolyutsiyası 1820 jıllarda juwmaqlanganday bol?an, biraq olar hazirgi waqıtqa shekem dawam etip atır?an ondiris ozgerislerini? baslanıwı bol?anlıgın moyınlaydı.
Tariyxshılar
elege shekem o'ndiris revolutsiyanın' baslang'an waqtın ha'm ne sebepli ol birinshi bolıp Angliyada baslang'anlıg'ın haqqında elege shekem bir sheshimge kelmegen. Bul o'z na'wbetinde, tariyxshılar ta'repinen
Bilim da'wiri
dep atalg'an 17-a'sirdegi ilim arqalı waqıyalardı uyreniw ruxın payda etti. Angliya 1700-jıllar dawamında hesh qanday urısta qatnaspag'an siyasiy turaqlı mamleket bolg'an.
Angliya sonın' menen birge, o'z shegarasında
o'ndiris
ushın kerekli ko'plegen shiyki zatqa ha'm mashinalardı isletiw ushın energiyag'a iye bolg'an. Angliyada sonday-aq islep shıg'arılg'an zatlardı satıp alıwshı ha'm paxta, qant siyaqlı shiyki zatlar menen arzan bahada ta'miyinlewshi koloniyaları bolg'an. O'ndiris revolyutsiyası da'wirinde
qulshılıq
Britaniya ?mperiyasının' ko'plegen jerlerinde a'melde bolg'an, bul jan'a o'ndirislerdi islep shıg'arıwg'a sarplanatug'ın puldın' tiykarı bolg'an.