Sri Lanka
(
sinhala
: ???? ????;
tamilska
: ??????), formlega
Sosialiska lyðstjornarlyðveldið Sri Lanka
, aður þekkt sem
Seylon
til
1972
, er
eyriki
ut af suðausturstrond
Indlandsskaga
. Einungis 50 km breitt sund,
Palksund
, skilur eyjuna fra
Indlandi
i norðvestri en 750 km suðvestar eru
Maldiveyjar
.
Fornminjar benda til þess að
menn
hafi sest að a Sri Lanka a
fornsteinold
fyrir allt að 500.000 arum. Leifar af
balangodamanninum
(
Homo sapiens balangodensis
) eru fra
miðsteinold
og eru taldar elstu leifar liffræðilegra nutimamanna i
Suður-Asiu
. Elsta visunin til Sri Lanka i rituðum heimildum er i sagnakvæðinu
Ramayana
fra 5. eða 4. old f.Kr. Hugsanlega voru elstu ibuar Sri Lanka forfeður
veda
sem nu eru litill hopur frumbyggja a eyjunni. A miðoldum varð Sri Lanka fyrir innrasum
Chola-veldisins
a Indlandi og siðan
Kalinga Magha
arið
1215
og eyjunni var skipt milli hinna ymsu konungdæma.
Portugalir
logðu strandheruð eyjarinnar undir sig a
17. old
en
Hollendingar
naðu þeim bratt af þeim. I upphafi 19. aldar logðu
Bretar
eyjuna undir sig. Sri Lanka lysti yfir sjalfstæði fra Bretum arið
1948
en fljotlega settu atok milli sinhalamælandi meirihluta og tamilskumælandi minnihluta svip sinn a stjornmal landsins þar til
borgarastyrjold
braust loks ut arið
1983
milli stjornarinnar og
Tamiltigra
. Arið
2009
, eftir mikið mannfall, tokst stjornarhernum að sigra Tamiltigra.
Helstu undirstoður efnahags Sri Lanka eru
ferðaþjonusta
,
fataframleiðsla
og
landbunaður
. Landið hefur lengi verið þekkt fyrir framleiðslu a
kanil
,
hragummii
og
tei
. Ibuar eru um 20 milljonir og þar af bua tæplega fimm milljonir i stærstu borginni,
Colombo
. Hofuðborgin,
Sri Jayawardenepura Kotte
, er uthverfi i Colombo. Um 75% ibua tilheyra meirihluta
Sinhala
. Flestir Sinhalar eru
buddistar
en
Tamilar
eru flestir
hinduatruar
.
Srilankiskir marar
eru tamilskumælandi ibuar sem aðhyllast
islam
. Fyrir borgarastyrjoldina voru Tamilar i meirihluta i norðurheruðum eyjarinnar og meðfram austurstrondinni. Hofuðstaður norðurheraðsins,
Jaffna
, var auk þess onnur stærsta borg landsins.
I fornold var eyjan þekkt undir ymsum nofnum. Samkvæmt sagnakvæðinu
Mahavamsa
nefndi
Vijaya fursti
landið Tambapanni (?koparrauðar hendur“ eða ?koparrautt land“) þvi hendur fylgjenda hans lituðust rauðar af jarðvegi eyjunnar. I truarritum Hindua er eyjan nefnd
Lank?
(?eyja“). Tamilska orðið
??am
(tamilska: ????) var notað um eyjuna i
Sangam-bokmenntum
. A timum
Chola-veldisins
var eyjan þekkt sem
Mummudi Cholamandalam
(?riki konunganna þriggja“).
I
forngriskum
heimildum er eyjan nefnd Ταπροβαν?
Taprobana
eða Ταπροβαν?
Taprobane
, dregið af heitinu Tambapanni. Persar og Arabar kolluðu hana
Sarand?b
eftir sanskrit
Si?haladv?pa?
. Portugalska heitið
Ceilao
breyttist i
Ceylon
i ensku (
Seylon
i islensku). Eyjan var þekkt sem Seylon til 1972. Heitið
Sri Lanka
, með virðingarforskeytinu
Sri
framan við
Lanka
, var fyrst tekið upp af
Frelsisflokki Sri Lanka
arið 1952. Það varð formlegt heiti landsins með nyrri stjornarskra 1972.