Ernst Ingmar Bergman
(
1918
til
2007
) esis
Sueda
filmifisto. Naskinta ye la
14ma di julio
1918
en familio di pastoro en
Uppsala
,
Suedia
. En pastoreyo diciplino esis tre strikta, pro quo il distanteskis de lua genitori. Kontraste, kun lua avino ilu havis tre varma relato e kun el Ingmar povis ponderar pri tam importanta objekti kam la Vivo e la Morto. Moyeno por fugar de la hemala strikteso esis lua vivaca imaginajo. Strikta pastoro-patro signifikis, ke en longa parto di sua adulta vivo Ingmar kombatis kontre senjoya deo-relato.
Li laboris longe en
teatro
kom direktisto e chefo ma samatempe il esis
filmifisto
, quankam il ipsa rakontis, ke il esis nur autodiktanto e heme-laborita direktanto. Por Bergman cinemo-direktado esis tre sexuala aktiveso. Dum lua tota vivo aktiva, sexualeso impulsis lu esar neloyala a sua spozo ed amanto. “La cinemo-direktado esas tre erotika ago”, Bergman explikis.
En
1934
Ingmar vizitis
Germania
e lojis en pastoro-familio, qua adoris
Adolf Hitler
. Anke yuna Ingmar tikis, kande il vidis ipsa
Fuhrer
e salutis ilu nacional-socialista-maniere quale altri. Nacional-socialismo ne esis stranja ideo che le Bergman. Lua Dag-fratulo esis un ek la fondinti di la nacional-socialista partiso en Suedia dum la
yari 1930ma
.
Diveninte studento, ilu fiancis sua gimnaziala amiko Cecilia, ma li ambe trompis senajorne. La relato finis. Bergman startis studiar literaturo-historio e studento-teatro privacis il de omna sua libera tempo. Ibe il ameskis aktorino, ma lua genitori saveskis lo e lo rezultis tre grava litijo kun genitori. Ed Ingmar e sua patro frapis unu l'altru. Pro to 19-evanta Ingmar skribis desertanta letro a genitori.
Pos studio Ingmar laboris kom lumigestro en teatro e helpanto di direktisto en opero. Samatempe il skribis dramati, ed un ek lua skriburi valoris por studento-teatro. Chefo di Sueda Cinemo-industrio (
Svensk Filmindustri
) vidis la dramato ed employis lu por plubonigar manuskripti ed facar projeti por nova cinemi. Cinemo
Pasiono
da Alf Sjoberg repozis en manuskripto di Bergman, qua intruzis en laboreyo por studiar cinemo-direktado.
En
1943
Bergman esis mariajita kun Else Fisher. Pos un semano il fugis, ma il retroiris. Tatempe Bergman komencis laborar en urbala teatro di
Helsingborg
kom teatrestro. La relato kun sua nova spozo ne duris, e Bergman trovis amikino di lua spozo, Ellen Lundstrom. Bergman divorcis e mariajesis itere.
L'unesma propra cinemo
Krizo
pronteskis en
1945
, ma Bergman ne esis interesata pri ca cinemo. En
1946
ilu divenis teatrestro en urbala teatro di
Goteborg
. En 1948 (?) la cinemo
Somero-noktala rideto
esis tre kritikata da Olof Lagercrantz.
En
1949
Bergman trovis nova amario Gun Hagberg, ed il esis ankorfoye mariajita. En
1952
esis cinematografita
Somero kun Monika
, e dum laboro il ameskis Harriet Andersson. Bergman desmariajesis itere e translojis kun sua nova amikino a
Malmo
, ube li komencis laborar en teatro.
De Malmo Bergman transvenis til
Stockholm
en Rejala Dramatala Teatro (
Kungliga Dramatiska Teatern, Dramaten
). Bergman esis itere mariajita en
1959
kun pianisto Kabi Laretei, ma du artala personi ne povis vivar kune.
Quale en spegulo
filmesis en insuleto Faro (‘Mutono-insulo’) apud insulo
Gotland
, ed ube Bergman trovis sua terala paradizo por lektado e pensado. Dum la filmado di
Persono - masko di muliero
Bergman ameskis Norvegiana Liv Ullmann. L'okesma filio di Bergman naskis en
1966
.
En
1971
Bergman esis mariajita kun Ingrid von Rosen. La kinesma mariajo esis equilibrala. Quankam nova problemi expozeskis: en
1976
policisti arestis lu pro impostala krimini. Bergman esis liberigita ma ilu mustis repozar dum tri semani en psikiatriala kliniko. Depose ilu vivis dum ok yari en
Germania
, pro ke il ne havis paco por laborar en
Suedia
. Bergman decidis, ke
Fanny ed Alexander
esos sua lasta filmo. En
1995
Bergman divenis vidvo.
Ingmar Bergman mortis ye la
30ma di julio
2007
che l'insuleto Faro.
Memorante sua frua yari, Ingmar skribis:
|
Me devotigis mea intereso a la misterioza mondo di la kirko, di basa arki, dika muri, la odoro di eterneso, la kolorizita sunlumo fremisanta super stranja vejetivo, di mezepoka pikturi e skultita figuri sur plafoni e muri. To esis omno quon onua imaginado povis dezirar - anjeli, santi, draki, profeti, diabli, homi.
|
|
- Krizo,
1945
- Somero-noktala rideto,
1948
(?)
- Frago-loko,
1957
- ganis premio cinemo-festivalo en Berlin. (En
Sueda
'frago-loko' signifikas 'felica loko, feliceyo'.)
- Fonto di damzelo,
1961
- ganis
Oscar-premio
por maxim bona exterlandala cinemo.
- Kam en spegulo,
1962
- ganis Oscar-premio por maxim bona exterlandala cinemo.
- Persono - masko di muliero,
1965
- Susuri e krii,
1972
- Fanny ed Alexander,
1983
- ganis quar Oscar-premii.
- Laterna magica,
1987
. (Memorialo da Bergman.)
- Ingmar Bergman, Kuvasta kuvaan
(en
Finlandana
) (Ingmar Bergman, De pikturo a pikturo),
1991
.