Equatorala e tropikala foresti en la mondo, nun.
Equatorala foresto an la stato Amazonas, Brazilia.
La nomizita
tropikala foresti
, inkluzite la nomizita
Equatorala foresti
existas en 4 kontinenti:
Amerika
(la maxim vasta surfaco),
Afrika
,
Azia
ed
Oceania
, jacanta aproxime inter la
Tropiko
di
Kankro
e la
Tropiko di Kaprikorno
. La tota extenso del
*biomi
di foresti Equatorala, tropikala ed anke subtropikala foresti esas cirkume 17 milioni km², o 20% de la tota emersita surfaco de la planeto.
L'
arbori
de ca
ekosistemi
povas havar plu kam 30 metri di altajo, e ne perdas
folii
dum la vintri. L'equatorala e tropikala foresti esas importanta por absorbar, tra
fotosintezo
, la
karbobioxo
produktita en la mondo.
La
klimato
en ca zono esas sempre varma e humida. La monatala mezavalora
temperaturi
superiras 18
°C
(64
°F
) dum tota yaro,
[1]
e la
pluvo-quanto
yarala nulatempe esas infre 1680 mm, e povas atingar 10 mil mm en sud-estal Azia, quankam mezavalore ol varias de 1750 mm til 3000 mm.
[2]
La pluvo-quanto distributesas preske uniforme dum la yaro, e ne existas longa periodi di sikeso. Pro la granda pluvo-quanto, lia
suli
esas povra pri nutrivi por l'
agrokultivo
.
Foresto tropikala
Daintree
, en
Queensland
,
Australia
.
Ca ekosistemi shirmas granda quanto di speci di
animali
e
planti
. En singla
hektaro
di tropikala foresti povas existar til 42 mil speci di
insekti
, til 807
arbori
de 313 diferanta speci, e 1500 altra speci di planti, inkluzite
epifiti
. Lia
biodiverseso
esas granda: on kalkulas ke ca foresti shirmas cirkume 40% til 75% de la speci animala e vejetala de la mondo.
Segun saveskas nun, tropikala foresti existabas en la
Tero
de milion yari ante nun. La maxim multa ek la nuna tropikala foresti existas en fragmenti del anciena kontinento
Gondwana
. Pos la separo di la kontinenti, multa
amfibii
desaparis, ed en la sika klimato,
repteri
evolucionis.