Aeroportuo
od aerodromo esas loko ube
avioni
,
helikopteri
od
aeronavi
startas e/o tervenas. Aeroportuo havas adminime un
voyo preparita por starto o terveno
di avioni ed ordinare inkluzas edifici, exemple turmi, por kontrolo dil aerala trafiko,
hangari
e termini por embarko e/o desembarko di voyajanti. Militala aeroportuo esas nomata anke aerala bazo.
La vorto
aerodromo
esas ordinare uzata por nomar simpla aeroportui, sen multa substrukturi por voyajanti. Omna aeroportui esas aerodromi, ma ne omna aerodromi esas aeroportui. Ordinare, por esar konsiderata
aeroportuo
e recevar ofta komercal aviaci, aerodromo mustas satisfacar obligi e normi pri sekureso kontrolata da lokala od internaciona autoritati.
Aeroportui povas recevar kargajo, voyajeri od ambi. Ordinare ol komunikas a vicina urbo od urbi per chosei, fervoyi od urbala fervoyi. La maxim granda aeroportui povas recevar mili de personi singladie. Segun raporto da CIA, en
2009
existis cirkume 44,000 aeroportui od aerodromi "videbla de l'aero" en la tota mondo, inter qui 15,095 situita
Usa
.
Mikra aeroportui - la maxim multa aeroportui en la mondo - ordinare havas un voyo por starto o terveno longa de 1,000 metri (cirkume 3,300 futi) o mine. La voyi en granda aeroportui ordinare esas longa de 2 000 metri (6 600 futi) o plue.
La maxim multa aeroportui ne havas anke turmo por kontrolar l'aerala trafiko, ma la granda aeroportui havas ol. La kontrolisti uzas
radaro
por lokizar la situeso dil avioni e komunikas kun l'avioni e kun la krui sur sulo per
radio
, por organizar la terveni e la starti.
Precipua aeroportui (segun nombro di voyajanti - 2012
[1]
)
[
redaktar
|
redaktar fonto
]
L'
aeroportuo
Charles de Gaulle
imauguresis ye la
8ma di marto
1974
. La konstruktado di la aeroportuo, ye 25 km nord-este de
Paris
, komencis en 1966. Termino 1, qua existas de la inauguro, havas ronda edifico ek dek etaji, kun sep satelitala strukturi komunikanta a la centrala strukturo per sub-tera pedovoyi; la arkitekto esis
Paul Andreu
. Nuntempe existas tri termini. Ol esas la maxim granda aeroportuo en Francia. En 2012 ol esis la sepesma aeroportuo en la mondo, segun aviono-trafiko e nombro de voyajanti.
L'
aeroportuo
John F. Kennedy
, qua olim nomizesis
aeroportuo
Idlewild
, ed esis konocata kom "Internaciona Aeroportuo di New York", inauguresis en
1943
. Ol konstruktesis por helpar l'aeroportuo
La Guardia
, inaugurita en
1939
ma lor ja plena. Nun, plu kam 70 aerolinei funcionas ibe. Ol havas 6 termini e 151 pordi. Du anciena termini (la 6ma e la 3ma) demolisesis.
L'Internaciona aeroportuo
Kansai
en
Japonia
konstruktesis sur artificala
insulo
ed inauguresis ye la
4ma di septembro
1994
. La konstrukturo komencis en
1987
, por helpar l'aeroportuo di
Osaka
, lore ja plena. Ol recevas interna ed anke internaciona aviaci. Nun ol havas du termini, e la triesma konstruktabas. Du
espreso
-linei servas l'aeroportuo. L'artificala insulo esas longa de 4 km e larja de 2.5 km.
Ponto
longa de 3 km ligas l'artificala insulo a
Honshu
.
L'aeroportuo Paro
, un ek la quar aeroportui di
Bhutan
e l'unika internaciona aeroportuo di la lando, judikesas un de la maxim danjeroza por startar o tervenar. Jacante 2 235 metri super la
marala nivelo
, meze dil montaro
Himalaya
, nur 8 pilotisti judikesas sat kapabla por tervenar ibe.
[2]
L'aeroportuo 'Juancho E. Yrausquin
en
Saba
havas la maxim kurta treko por departo e terveno por uzo komercala en la mondo: ol esas longa de nur 396 metri. La treko esas uzebla nur da avioni propulsita per
helico
, ma ne da turboreaktor-avioni.