Nagsasabtan : 17°N 4°W  /  17°N 4°W  / 17; -4

Republika ti Mali Republique du Mali    ( Pranses ) Mali ka Fasojamana    ( Bambara )
Wagayway Eskudo
Napili a pagsasao:  "Un peuple, un but, une foi"   (Pranses) "Maysa a tattao, maysa a gandat, maysa a pammati"
Nailian a kanta:   Le Mali    (Pranses) [1]
Lokasion ti   Mali    ( berde )
Kapitolio ken kadakkelan a siudad	Bamako 12°39′N 8°0′W  /  12.650°N 8.000°W  / 12.650; -8.000
Opisial a sasao	Pranses
Dagiti nailian a pagsasao	Bambara Bomu Tieyaxo Bozo Toro So Dogon Maasina Fulfulde Hassaniya nga Arabiko Mamara Senoufo Kita Maninkakan Soninke Koyraboro Senni Syenara Senoufo Tamasheq Xaasongaxango
Grupgrupo ti etniko	50% Mande 17% Fula 12% Voltaiko ( Senufo / Bwa ) 10% Tuareg / Moro 6% Songhai 4% dadduma
Nagan dagiti umili	Maliano, Taga-Mali
Gobierno	Unitario a semi-presidensial a republika
?  Presidente	Assimi Goita
?  Kangrunaan a Minsitro	Choguel Kokalla Maiga
Lehislatura	Nailian nga Asemblia
Wayawaya
? manipud iti Pransia a	20 HUnio 1960
? kas Mali	22 Septiembre 1960
Kalawa
? Dagup	1,240,192 km 2 (478,841 sq mi) ( Maika-23 )
? Danum (%)	1.6
Populasion
? Senso idi April 2009	14,517,176 [2] ( Maika-67 )
? Densidad	11.7/km 2 (30.3/sq mi) ( Maika-215 )
GDP   ( PPP )	Karkulo idi 2017
? Dagup	$40.974-bilion [3]
? Tunggal maysa a tao	$2,360 [3]
GDP   (nominal)	Karkulo idi 2017
? Dagup	$14.344 billion [3]
? Tunggal maysa a tao	$826 [3]
Gini   (2010)	33.0 [4] kalalainganna
HDI   (2015)	0.442 [5] ababa  ·  Maika-175
Kuarta	Pranko CFA ti Laud nga Aprika ( XOF )
Sona ti oras	UTC +0 ( GMT )
Pagmanehuan	kanawan [6]
Kodigo ti panagtawag	+223
Kodigo ti ISO 3166	ML
TLD ti internet	.ml
Kas ti Sudanes a REpublika , a ti Senegal a kas ti Pederasion ti Mali .

Ti Mali ( Pranses:  [mali] ), opisial a ti Republika ti Mali (Pranses: Republique du Mali ), ket ti maysa a napalikmutan iti daga a pagilian idiay Laud nga Aprika . Ti Mali ket ti maikawalo a kadakeklan a pagilian idiay Aprika , nga addaan iti kalawa iti sumurok a 1,240,000 kuadrado kilometro (480,000 sq mi). Ti populasion ti Mali ket 14.5 a riwriw. Ti kapitoliona ket ti Bamako . Ti Mali ket buklen dagiti walo a rehion ken dagiti pagbeddenganna iti amianan ket nauneg nga umabot iti tengnga ti Desierto ti Sahara , bayat a ti akin-abagatan a parte ti pagilian, nga ayan ti kaaduan dagiti agtataeng, ket mangiladawan kadagiti karayan ti Niger ken Senegal . Dagiti sentro ti ekonomia ti pagilian ket ti agrikultura ken panagkalap. Adda dagiti prominente a masna a rekurso ti Mali ket mairaman ti balitok, ken isu ti maikatlo a kadakkelan nga agpatpataud iti balitok iti kontinente ti Aprika, ^[7] ken asin. Agarup a kagudua tu populasion ket agbibiagda iti baba ti linia ti kinapanglaw iti lubong iti $1.25 (E.U.) iti maysa nga aldaw. ^[8] Kaaduan ti populasionna ket (90%) dagiti Muslim . ^[9]

Ti agdama nga aldaw a Mali ket parte idi dagiti tallo a Laud nga Imperio ti Aprika a tinengngel babaen ti trans-Sahara a panagtagilako: ti Imperio a Ghana , ti Imperio a Mali (ti nakainaganan ti Mali), ken ti Imperio a Songhai . Idi las-ud ti nabalitokan a panawenna, adda idi ti rumangrang-ay a matematika, astronomia , literatura, ken arte. ^{[10] [11]} Iti kalatakanna idi 1300, ti Imperio a Mali ket sinakopna iti kalawa iti kadakkel ti agdama nga aldaw a Pransia ken gimmay-at iti laud nga aplaya ti Aprika. ^[12] Idi naladaw a maika-19 a siglo, idi las-ud ti Karapkap para iti Aprika , innla ti Pransia ti Mali, ken inaramidna akas parte ti Pranses a Sudan . Ti Pranses a Sudan (ammo idi a kas ti Sudanes a Republika) ket kimmaddua iti Senegal idi 1959, ken nakagun-od iti wayawaya idi 1960 a kas ti Pederasion ti Mali . Kalpasan ti nabiit, kalpasan ti ipapanaw ti Senegal manipud iti pederasion, bukod nga inrangarang ti Sudanes a Republika a kas ti nawaya a Republika ti Mali. Kalpasan ti napaut a paset ti panawen iti turay ti maysa a partido, ti kudeta idi 1991 ket isu ti nakaiturongan ti pannakaisurat ti baro a batay-linteg ken ti pannakaipatakder ti Mali a kas demoratiko, ken kas adu a partido nga estado.

Idi Enero 2012, napasamak ti maysa a siiigam a suppiat idiay akin-amianan a Mali , a dagiti rebelde a Tuareg ket nangalada iti panagtengngel idi Abril ken inrangrangda ti ipapanaw iti baro nga estado ti Azawad . ^[13] Ti suppiat ket pinarikutan ti maysa a kudeta ti militar a napasamak idi Marso ^[14] ken kalpasanna ti panalalaban dagiti rebelde ti Tuareg ken Islamista. Iti panagsungbat kadagiti panagal iti teritoria babaen dagiti Islamista, inrugi ti militar ti Pransia ti Operation Serval idi Enero 2013. ^[15] Kalpasan ti maysa a bulan, dagiti puersa ti Mali ken Pransia ket naalada manen ti kaaduan ti amianan.

Dagiti nagibasaran [ urnosen | urnosen ti taudan ]

Bibliograpia [ urnosen | urnosen ti taudan ]

• "Constitution of Mali" (PDF) (iti Pranses). Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2018-09-20 . Naala idi 2017-08-30 . A student-translated English version Naiyarkibo 2017-03-29 iti Wayback Machine is also available.
• DiPiazza, Francesca Davis (2006). Mali in Pictures . Minneapolis, Minnesota: Learner Publishing Group. ISBN   978-0-8225-6591-8 .
• "Mali country profile" (PDF) . Library of Congress Federal Research Division. Enero 2005. This article incorporates text from this source, which is in the public domain .
• Milet, Eric & Manaud, Jean-Luc (2007). Mali (iti Pranses). Editions Olizane. ISBN   2-88086-351-1 .
• Velton, Ross (2004). Mali . Bradt Travel Guides. ISBN   1-84162-077-7 .

Dagiti akinruar a silpo [ urnosen | urnosen ti taudan ]

Dagiti midia a mainaig iti Mali iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Mali manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
Wikimedia Atlas iti Mali

• Opisial a website
• Mali a naikabil iti The World Factbook (iti Ingles)
• Mali manipud iti UCB Libraries GovPubs
• Mali iti Curlie (iti Ingles)
• Bariweswes ti Mali manipud iti BBC News