Luzon
 Ti nagruna a daga ti Luzon ket nalabbaga;
ti mainaig nga is-isla ket maroon
|
|
|
| Lokasion
| Abagatan a daya nga Asia
|
|---|
| Nagsasabtan
| 16°00′N
121°00′E
/
16.000°N 121.000°E
/
16.000; 121.000
Nagsasabtan
:
16°00′N
121°00′E
/
16.000°N 121.000°E
/
16.000; 121.000
|
|---|
| Purpuro
| Filipinas
|
|---|
| Kangrunaan nga is-isla
| Luzon ken
Mindoro
|
|---|
| Kalawa
| 109,965 km
2
(42,458 sq mi)
|
|---|
| Ranggo ti kalawa
| Maika-15
|
|---|
| Kangatuan nga elebasion
| 2,928 m (9606 ft)
|
|---|
| Kangatuan a punto
| Pulag
|
|---|
|
Filipinas
|
| Dagiti rehion
| Nailian a kKapitolio a Rehion
,
Bicol
,
Tanap ti Cagayan
,
CALABARZON
,
Tengnga a Luzon
,
Kordiliera
,
Ilocos
|
|---|
| Kadakkelan a pagtaengan
| Siudad ti Quezon
(pop. 2,761,720
[1]
)
|
|---|
|
| Populasion
| 48,520,774
[1]
[2]
(2010)
|
|---|
| Densidad ti populasion
| 441/km
2
(1142/sq mi)
|
|---|
| Grupgrupo ti etniko
| Aeta
,
Bicolano
,
Ibanag
,
Igorot
,
Ilokano
,
Pampanggenio
,
Pangasinan
,
Tagalog
|
|---|
Ti
Luzon
ket isu ti kadakkelan nga
isla
idiay
Filipinas
. Mabirukan daytoy idiay akin-amianan unay a
rehion
iti
purpuro
, ken daytoy ket nagan pay ti maysa kadagiti kangrunaaan a grupo ti is-isla iti pagilian a naisentro iti isla (dagiti dua a sabali ket ti
Visayas
ken
Mindanao
). Ti Luzon a kas ti isla ket mairaman ti maitutop a Luzon, ti
Batanes
ken
Babuyan
a grupo dagiti isla iti amianan, ken dagiti isla iti
Catanduanes
,
Marinduque
,
Masbate
,
Romblon
, ken
Mindoro
.
[3]
Ti Luzon ket isu ti ekonomia ken politikal a sentro iti Filipinas, daytoy ket ayan ti kapitolio a siudad iti daytoy a pagilian, ti
Manila
.
Ti isla iti Luzon ket buklenna ti 8 kadagiti 17 nga
administratibo a rehion
iti Filipinas. Dagitoy a rehion ket saan a politikal a bagbagi, ngem dagitoy ket agserbi a kas administratibo a pannakaigrupo laeng dagiti probinsia. Dagitoy ket ti:
Ti
Rehion ti Ilocos (Rehion I)
ket adda idiay amianan a daya a baktrang iti isla ken sanguenna ti
Baybay Abagatan Tsina
. Daytoy a rehion ket naamammuan para kadagiti puraw a kadaratan nga aplayana ken nabaknang a pakasaritaan. Dagiti probinsi aket to
Ilocos Norte
,
Ilocos Sur
,
La Union
, ken
Pangasinan
. Ti administratibo a a sentrona ket ti
Siudad ti San Fernanado
.
Ti
Tanap ti Cagayan (Rehion II)
ket mabirukan idiay amianan a daya a paset iti kangrunaan nga isla ken sakupenna ti
Batanes
ken
Is-isla ti Babuyan
iti amianan. Daytoy a tanap ket napalikmutan babaen ti
Tengnga a Kordiliera
ken ti kabanbantayan ti
Sierra Madre
. Ti agananod iti tengnga ket kaatiddogan a karayan iti daytoy a pagilian, ti
Karayan Cagayan
. Dagiti probinsia ket ti Batanes,
Cagayan
,
Isabela
,
Nueva Vizcaya
, ken
Quirino
. Ti administratibo a sentro iti daytoy a rehion ket ti
Siudad ti Tuguegarao
.
Ti
Tengnga a Luzon (Rehion III)
ket buklenna ti kadakkelan a
tanap
iti pagilian ken agpatpataud ti kaaduan a paay iti
bagas
ti pagilian. Dagiti probinsia ket ti
Aurora
,
Bataan
,
Bulacan
,
Nueva Ecija
,
Pampanga
,
Tarlac
, ken
Zambales
. Ti administratyibo a sentro iti daytoy a rehion ket ti
Siudad San Fernando, Pampanga
. Ti kuartel ti
Marina ti Estados Unidos
idi a
Subic Bay
ket mabirukan idiay
Subic, Zambales
a ti sigud nga
Aero Puersa ti Estados Unidos
ket adda idiay
Clark Field
, Pampanga. Dagitoy dua tattan ket dagiti agrangrang-ay a naipangpangruna a sona ti ekonomia iti pagilian. Dagiti kangrunaan a pagsasao ket ti
Kapampangan
ken
Tagalog
.
Ti
CALABARZON (Rehion IV-A)
, ket maysa kadagiti kabaroan a rehion ti pagilian, daytoy idi ket paset iti
Akin-abagatan a Tagalog
(Rehion IV). Maysa daytoy kadagiti kaaduan ti populasion a luglugar iti pagilian. Ti nagan ti rehion ket akronimo a naipakatakderan para kadagiti probinsiana, a dagiti
Cavite
,
Laguna
,
Batangas
,
Rizal
, ken
Quezon
. Dagiti
Tagalog
ket isu ti kaaduan nga etniko a grupo iti daytoy a rehion, a ti
Tagalog
ketisu ti kangrunaan a maisasao. Ti mabigbigan nga administratibo a sentrona ket ti
Manila
, nga adda daytoy idiay
Metro Manila
, nupay kasta, adu kadagiti opisial ti gobierno nga agusig a ti
Siudad ti Quezon
, nga adda met iti
Metro Manila
a kas ti administratibo a sento, ken ti pay,
Siudad ti Lucena
. Ti administratibo a sentro iti daytoy a rehion ket ti
Siudad ti Calamba
.
Ti
MIMAROPA (Rehion IV-B)
, a mairaman ti CALABARZON daytoy ket maysa pay kadagiti kabaroana rehion ti pagilian, ket daytoy ket sigud a paset idi ti Akin-abagatan a Tagalog (Rehion IV). Bukklen daytoy ti kaaduang kadagiti isla iti grupo ti Luzon. Ti nagan daytoy a rehion ket akronimo a naipatakderan dagiti probinsiana, a dagitoy ket ti
Marinduque
,
Occidental Mindoro
,
Oriental Mindoro
,
Palawan
ken
Romblon
. Ti administratibo a sentro iti daytoy a rehion ket ti
Siudad ti Calapan
.
Ti
Rehion ti Bicol (Rehion V)
ket sakupenna ti
Peninsula ti Bicol
idiay abagatan a daya a gibus iti isla ti Luzon, ken dagiti is-isla a mairaman ti isla a probinsia iti
Catanduanes
ken
Masbate
. Dagiti nabati a kangrunaan a daga a probinsia ket ti
Albay
,
Camarines Norte
,
Camarines Sur
, ken
Sorsogon
. Ti administratibo a sentro iti daytoy a rehion ket ti
Siudad ti Legazpi
. Dagiti agtaeng a kaputotan ti Bicolano ket agsasao da ti
Bikol
a kas ti kangrunaan a pagsasao.
Ti
Rehion Administratibo ti Kordiliera (KAR)
ket gangani a sakupenna ti
Tengnga a Kordiliera
a kabanbantayan iti Akin-amianan a Luzon. Ti KAR, ket naipartuat idi 1989 a kas maysa a naipangpangruna nga administratibo a rehion para kadagiti patneng a tribu iti kabanbantayan. Dagiti probinsiana ket ti
Abra
,
Apayao
,
Benguet
,
Ifugao
,
Kalinga
, ken
Mountain Province
. Ti rehional a sentrona ket ti
Siudad ti Baguio
.
Ti
Nailian a Kapitolio a Rehion (NKR
) ket maysa a naipangpangruna nga administratibo a rehion a mangbukel ti kapitolio iti pagilian, ti Manila; ti kaaduan ti populasion a siuda ti pagilian, ti Siudad ti Quezon; ken dagiti mainayon pay a 15 a siudad ken munisipalidad. Daytoy a rehion ket nalatlatak nga ammo kas ti
Metro Manila
. Daytoy laeng ti rehion iti pagilian nga awanan iti probinsia, ken isu ti kapusekan ti populasion ken addaan iti sumurok a 10 a riwriw nga agtataeng a tatatao iti lugar ti 636 km².
Ti Luzon ket sagpaminsan pay a mabingbingay kadagiti tallo a luglugar: ti Akin-amianan a Luzon, Akin-abagatan a Luzon ken Metro Manila. Ti Akin-amianan a Luzon ket dagiti rehion iti amianan iti Metro Manila (Rehion I, II, III ken KAR), a ti Akin-abagatan a Luzon ket dagiti rehion iti abagatana ken daya iti (Rehion IV-A, IV-B ken V). Adda dagiti estadistika a mangiraman iti Metro Manila iti Akin-abagatan a Luzon.
-
Norte Luzon
-
Quirino
-
Legazpi
-
Quirino
Dagiti midia a mainaig iti
Luzon
iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay
Luzon
manipud iti Wikivoyage
(iti Ingles)
Heograpiko a datos a mainaig iti
Luzon
iti
OpenStreetMap
|
|---|
| Sapasap
| |
|---|
| Dagiti nailian a biblioteka
| |
|---|
| Dadduma
| |
|---|