Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Ti
Guinea-Bissau
(
Portuges
:
Guine-Bissau
), opisial a ti
Republika ti Guinea-Bissau
(
Portuges
:
Republica da Guine-Bissau
[???puβlik? ð? ?i?n? βi?saw]
), ket ti pagilian iti
Laud nga Aprika
a mangsakup iti 36,125 kuadrado kilometro (13,948 sq mi) ken agraman iti nakarkulo a populasion iti 1,874,303.
[2]
[3]
Ti Guinea-Bissau ket parte idi ti pagarian ti
Gabu
, ken parte pay ti
Imperio a Mali
. Nagtaltalinaay dagiti parte daytoy a pagilian aginggana idi maika-18 a siglo, bayat a dagiti dadduma ket tinurayan babaen ti
Imperio a Portuges
manipud idi maika-16 a siglo. Idi maika-19 a siglo, daytoy ket nakolonisado a kas
Guinea a Portuges
. Kalpasan ti wayawaya a nairangarang idi 1973 ken nabigbig idi 1974, ti nagan ti kapitoliona iti
Bissau
, ket nairaman iti nagan ti pagilian tapno mapawilan iti pannakaiyallilaw iti
Guinea
(dati a
Guinea a Pranses
). Ti Guinea-Bissau ket addaan iti pakasaritaan iti saan a natalged a politiko manipud iti nawayaan, ken maymaysa laeng ti nabutosan a presidente (
Jose Mario Vaz
) ti nagballigi a nagserbi iti napno a lima a tawen a termino.
14% laeng ti populasion ti makasao iti saan a kreolisado a
Portuges
, a naitakder a kas opisial ken nailian a pagsasao. Adda ti Portuges iti
panagtultuloy a kreol
iti
Crioulo
, ti maysa a
kreol a Portuges
nga insasao babaen dagiti kagudua ti populasion (44%) ken adda iti dakdakkel a bilang dagiti agsasao iti daytoy a kas maikadua a pagsasao. Dagiti nabati ket agsasaoda kadagiti nadumaduma a patneng a pagsasao ti Aprika. Adda dagiti nadumaduma a relihion iti Guinea-Bissau ken adda met maysa ti kaaduan. Ibagbaga ti CIA World Factbook (2018) nga adda dagiti agarup a 40% dagiti Muslim, 22% dagiti Kristiano, 15% dagiti Animista, ken 18% dagiti di naikeddeng wenno sabali. Ti per-capita a
dagup ti domestiko a produkto
ket maysa kadagiti
kababaan iti lubong
.
Daytoy nga artikulo ket agilaklak-am
iti material ti publiko a dominio
manipud kadagiti website wenno dagiti dokumento ti
CIA World Factbook
.
- Abdel Malek, K.,"Le processus d'acces a l'independance de la Guinee-Bissau", In : Bulletin de l'Association des Anciens Eleves de l'Institut National de Langues et de Cultures Orientales, N°1, Avril 1998. ? pp. 53?60
- Forrest, Joshua B.,
Lineages of State Fragility. Rural Civil Society in Guinea-Bissau
(Ohio University Press/James Currey Ltd., 2003)
- Galli, Rosemary E,
Guinea Bissau: Politics, Economics and Society
, (Pinter Pub Ltd., 1987)
- Lobban Jr., Richard Andrew and Mendy, Peter Karibe,
Historical Dictionary of the Republic of Guinea-Bissau
, third edition (Scarecrow Press, 1997)
- Vigh, Henrik,
Navigating Terrains of War: Youth And Soldiering in Guinea-Bissau
, (Berghahn Books, 2006)
Dagiti midia a mainaig iti
Guinea-Bissau
iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay
Guinea-Bissau
manipud iti Wikivoyage
(iti Ingles)
Nagsasabtan
:
12°N
15°W
/
12°N 15°W
/
12; -15
|
---|
Sapasap
| |
---|
Dagiti nailian a biblioteka
| |
---|
Dadduma
| |
---|