Alfred Nobel
|
---|
|
Sexo
|
mascule
|
---|
Nascentia
|
1833-10-21 (Jakob and Johannes parish)
|
---|
Decesso
|
1896-12-10 (Sanremo)
|
---|
Causa de decesso
|
hemorrhagia cerebral
[*]
|
---|
Loco de reposo
|
Norra begravningsplatsen
[*]
|
---|
Citatania
|
Svedia
|
---|
Occupation
|
chimico
,
industrialist
[*]
,
philanthropo
[*]
,
photographo
[*]
,
weapons manufacturer
[*]
,
ingeniero
[*]
|
---|
Obras notabile
|
Premio Nobel
,
Dynamite
|
---|
Religion
|
atheismo
|
---|
Conjuge
|
sin valor
|
---|
Parentes
|
matre
Karolina Andriette Ahlsell
[*]
patre
Immanuel Nobel
[*]
|
---|
Fratres/sorores
|
Ludvig Nobel
[*]
,
Robert Nobel
[*]
,
Emil Oskar Nobel
[*]
|
---|
Premios
|
National Inventors Hall of Fame
[*]
,
Officer of the Legion of Honour
[*]
,
Knight of the Order of the Polar Star
[*]
,
Officer of the Order of the Crown of Italy
[*]
,
Officer of the Imperial Order of the Rose
[*]
,
Knight Officer of the Order of Saints Maurice and Lazarus
[*]
,
John Fritz Medal
[*]
,
Knight of the Legion of Honour
[*]
,
Officer of the Order of the Southern Cross
[*]
|
---|
Lingua
|
francese
,
russo
,
anglese
,
germano
,
italiano
,
svedese
|
---|
Signatura
|
|
---|
Identificatores
|
---|
ISNI
|
0000000121290017
|
---|
VIAF
|
241927177
|
---|
Commons
|
Alfred Nobel
|
---|
Alfred Bernhard Nobel
(
21 de octobre
1833
in
Stockholm
?
10 de decembre
1896
in
San Remo
,
Italia
) esseva un
chimico
,
inventor
e
industrialista
qui fundava le
Fundation Nobel
e le
Premio Nobel
pro le qual ille testamentava su grande fortuna.
Ille esseva un persona con talentos multiple, habeva un capacitate enorme de laborar e un fide firme que un disveloppamento prospere del genere human esseva possibile per lucto pacific e con adjuta del fortias del natura. Su inventiones aperiva nove vias in plure brancas, le plus famose forsan es le
dynamite
.
Le patre de Alfred esseva le industrialista,
Imanuel Nobel
(1801-1872), qui alcun annos viveva in
Sancte Petroburgo
,
Russia
, ubi ille construeva
minas
submersibile que esseva usate in le
Guerra de Crimea
(1853-56).
Alfred habeva tres fratres qui tamben esseva multo talentose. Robert e Ludvig fundava le Compania Naphta Fratres Nobel que extraheva petroleo in
Baku
, Russia (hodie
Azerbaidzhan
, al
Mar Caspie
). Ludvig tamben esseva un del plus grande producentes de material de guerra.
Alfred nasceva in Stockholm ma al etate de novem annos ille moveva a Sancte Peterburg, insimul con le familia, ubi ille adolesceva. Ille poteva studiar in plure paises e durante un anno ille studiava chimia in Paris. De bon hora ille esseva interessate in explosivos.
Nitroglycerina
es un explosivo multo forte ma perfidiose e difficile a manerar e le invention fundamental de Nobel esseva un detonator pro nitroglycerina e altere explosivos que facilitava le usage.
1863 Alfred arrivava a Stockholm ubi ille continuva su experimentos. Alora un catastropho eveniva e tote le edificio del laboratorio explodeva. Cinque personas, i.a. le fratre le plus juvene de Alfred, Emil, moriva. Le causa del accidente probabilemente esseva experimentos facite per Emil e un studente technic qui essayava purificar nitroglycerina, un substantia multo incalculabile.
Alfred esseva in le vicinitate e videva le explosion ma non mesmo isto le impediva continuar le experimentos. Ille edificava un nove laboratorio sur un gabarra (barca simple) in le
Laco Malaren
e continuava le labor pro facer nitroglycerina usabile sin riscos. Finalmente ille succedeva per miscer le nitroglycerina con
diatomite
lo que resultava in un massa simile a pasta. Regrettabilemente le effecto de iste explosivo non esseva equalmente forte e ille continuva su essayos. Ille appellava le nove explosivo
dynamite
e recipeva
patente
in
1867
.
Inter le multe altere inventiones de Alfred Nobel on primarimente debe mentionar:
- Gelatina explosive
o
extradynamite
, invententate in 1875, que consisteva de nitroglycerina e n
nitrocellulosa
(
collodium
) pote esser usate sub aqua. Illo tamben esseva multo effectiva quando on faceva tunneles in montanias.
- Pulvere Nobel
o
ballistit
, que consiste de nitroglycerina,
pyroxulo
e nitrocelluslosa, un pulvere que fuma multo poco. Esseva un ver sensation in tote Europa.
- Rota de gumma
. Ille habeva cavallos excellente e desirava viagiar confortabilemente con velocitate alte.
Ille comprava un grande casa in Paris ubi ille viveva ma ille tamben habeva un casa in San Remo.
Alfred Nobel sovente supportava su fratres quando illes habeva problemas economic con su compania in Baku ma de facto ille non se interessava in ille projecto e probabilemente ille non comprendeva le grande significantia futur del petroleo. Ille nunquam visitava Baku. Finalmente le compania del fratres esseva confiscate per le regime communista in 1920.
Ille esseva multo interessate in
scientia
e
arte
e esseva honorate pro isto in plure manieras. Salvo le multe obras scientific ille ha tamben scribite alcun obras
belletristic
. Iste interesse litterari causava que ille tamben in su
testamento
considerava le
Premio Nobel pro Litteratura
.
Alfred Nobel esseva appuctate como membro del
Academia Regal de Scientia
in
1884
e
doctor honoris causa
in le
Universitate de Uppsala
in
1893
.
Le elemento con le
numero atomic
102,
nobelium
, porta le nomine de ille.
Le grande fortuna que ille donava esseva 31 milliones coronas svedese (SEK) e nunc (2006) illo ha crescite a 3 600 milliones coronas svedese (SEK).In su testamento Nobel decideva que un fundation sia fundate de su fortuna e que le
interesse
(renta) sia dispensate como premio al personas que durante le anno previe habeva essite le plus utile pro le genere human.
Nobel stipulava que le fundation solmente debeva investir le moneta in
obligationes del stato
e altere
documentos de valor
con grande securitate. Isto resultava in mal developpamento del capital a causa de
inflation
ma desde
1953
on es permittite placiar tamben in
actioneses
lo que ha meliorate le crescentia del capital multo e ha permittite un crescentia correspondente del grandor del premios. Le Fundation Nobel ipse non decide concernente re le investimentos ma ha committite iste carga a societates financial in plure paises, e un grande parte del capital es investite in SUA.
Le Premio Nobel es un del plus reputate premios in tote le mundo, non solmente a causa del grandor economic del premio. Su sperantia e instruction esseva que le Premio Nobel "sia al plus grande beneficio possibile pro le humanitate". Malgrado que ille honorava le pace su inventiones de facto ha essite usate pro scopos
bellic
ma concernente le
Premio Nobel del Pace
ille ipse diceva:
"Mi dynamite, plus que mille tractatos, ducera al pace. Quando le homine ha comprendite que armeas complete pote esser extinguite on va continuar a viver in pace auree".
Le summa disponibile debe esser dividite in cinque partes pro le dominios in infra e cata dominio iste annno recipeva 10 000 000 SEK. Le summa per laureato depende del numero de laureatos qui divide le premio de lor dominio:
litteratura
,
physica
,
chimia
,
physiologia
o
medicina
,
pace
.
In plus le
Banca National de Svedia
ha fundate le
Premio Nobel de Economia
al Memoria de Alfred Nobel.
Le Premio del Pace pote esser dispensate a organisationes ma le altere premios es personal. Duo obras differente pote esser honorate e al maximo pote tres personas divider le premio.
Lege plus re iste premios in le pagina
Premio Nobel
Alfred Nobel habeva al minus un experientia disillusionate con un femina in Paris e ille nunquam maritava.
Un curiositate es que ille timeva esser interrate sin esser securmente morte e ille dava instructiones como facer con le corpere quando ille moriva:
....que post mi morte le arterias sia secate, e post que signos distincte de morte ha occurite e ha essite confirmite per doctores competente, le corpore sia combustite in un furno de cremation.
Nobel esseva portraitate super
timbros
svedese editate in
1946
, 50 annos post su decesso. Le Posta svedese, como le posta in multe altere paises, tamben ha portraitate multe laureatos durante le annos passate. Le
Timbros Nobel
es un dominio de
collection
de timbros que es adoptate per multe
philatelistas
.