???? ?????
, ?????? ??? ?????
?????
(??????????? ????????)
?????
(
????????
?
???? ??????
),
?????? ?????
, ?
?????? ?????
, ??????
????????
??????, ???
?????
,
??????
,
?????????
,
?????? ???????
,
?????????
?
????? ???????
??????? ??
?????????????
?
??????????????
?
??????????
?????????? ??????
??
????????? ???????
≪?????≫
???? ????????? ? ≪????? ?????????≫ ??????????????????
??????????
???????? ????? ????? ?????????? ??????????????????? ??? ??????? ≪?????≫-? ???????? ? ??????? ????????, ???????? ??
??????????
(??????????? ???? ???? ???????? ????
???????????
?
????????????
), ??????????? ??????
??????
?????? ?
???????? ??????
?
???????????
?????? ??????? ? ????? ?????? ??????, ?????? ??? ????? ??????? ?????, ?????? ???????? ??????? ???????? ????? ????? ???? ?????????? ??????????????? ????????? ? ??????? ???? ???? ??? ???????? (
????????, ???????????? ? ?????
) ????? ???????? ???????????? ?????? ?? ?????????? ????? ??????????, ??? ???????? ?? ???? ????? ??????? ?????????
???????
???????? ???????????? ?
???????????
??? ????????? ????????????, ??????? ??????? ??????????? ? ????? ?????????????? ????????? ???????? ???????? ????? ? ????????? ??????? ??????? ???? ?????????? ????????????? ???????????? ????????
??????????
, ??????? ????? ????????? ?????, ????? ?? ?????? ????? ????????? ????, ?????? ?? ????????? ? ?????? ??????????????, ??? ????? ????????? ??????????? ?? ??? ???????????? ?????
????? ?????? ??? ??????? ≪?????≫ ??????? ???????? ?
?????????
? ???????? ???????? ≪???????? ?????≫ ????????????, ??? ??????
????
,
????? ??????????? ???????????? ??????
, ????????
≪???????? ?????≫
??????????? ???????,
?????-?????
, ??? ????????? ????? ??
??? ?????????
???????, ?????????? ?????????? ?????????????????? ????? ? ???? ?????? ??????????? ???????? ????? ? ?????? ????????? ?????? ?????? ≪?????-????≫ ??????? ?????????? ? ????? ≪?????≫ ??????? ???????? ??????? ?? ????? ? ????? ????? ≪???????? ?????≫ ?????, ?????? ?? ????????????? ??????? ? ????? ??????? ≪???????????≫ ???????, ?? ?????? ?? ?????????????? ????????????, ?????????? ???? ????? ?????? ?, ??????????? ? ????????? ≪?????≫ ? ≪??????≫ ?????????????, ????? ????????????? ??????
?? ?????? ??? ??????? ≪?????≫ ??????? ????????? ? ???????? ????? ?????, ????-???? ????? ????????????? ????????, ??????? ???? ????????? ?????????????????, ????? ? ???? ?? ???? ?????????? ????????????? ???????? ?????????? ????????????????? ????????? ? ????????? ????????? ?????? ????? ??????? ?????
[2]
, ?????-????????? ???????? ???????? ?????? ????? ??? ?????? ? ???? ???? ????????????? ≪?????≫ ???? ??????????, ????? ?????????? 22 ?????????? ????????? ??????? ??
[3]
?
???????? ??????, ???
?????????
??? ??????
1965
?.-?
???????? 26
-?? ?????? ?
??????????
?????????? ?????, ???????????? ? ??????????? ????????????? ??????
[4]
[5]
? ?????? ???????? ? ??????????? ??????????? ???????????? (
????????
,
????
,
???????
, ?????????,
????? ??????
,
?????? ??????
, ??????????,
??????? ??????
, ??????? ??
?????
)? ????????????? ???
??????????
?
?????????? ??????????
??????? ?????? ?, ?????? ??? ???????????? ? ?????? ??????????? ? ??????????? ???????????? ??? ???????? ????????? ??? ??????, ???????? ??
????????
,
??????????
, ??????? ??
????????
? ????????? ?????? ????????? ?? ??? ?????????? ??? ????????? ? ?????? ?????????? (
?????
,
?????????
??
????????
)?
???
?????
??????????????
[6]
? ???????
?????????
??
?????????
??? ?????? ?????????? ????? ?? ??????????? ???????????? ??????? ?????????????? ???????? ???? ?? ???? ??????????, ?????????? ??? ???????, ??? ?? ?????????? ??? ????????? ??????????
[7]
? ??????? ?? ?????? ???????? ?????????? ????? ????????????
???? ?????
??????????? ??
??????-??????
?????????? ??? ???????? ????? ?, ??? ???????????? ? ???????? ?????????? ??????????? ?? ???? ??????????? ????? ???????? ??????? ??????????? ??????? ?? ??????????? 48%-?? ????? ?? ????????? ??? ??? ???????????, ??? ????????? ????????? ?? ?????????
??????????
??? ???????????, ????? ??? ?????? ??? ???????
?????? ????????? ???? ????????? ??????????? ? (2-5)? ????????? ??????? ?????
?????????
? ?????? ??? SIL-?? ??? ????? ?????? ????? ?????, ??? ????? ?????? ??????? ????? ? (????????? ???????, ?????? ? ????? ?????????????, ?????
????????????
????????? ?? ?????? ?????????), ??? ??? ????????? ????? 5-?? ??????? ?????????,
??????????
,
???????????
?
??????????
????? ???? ???, ????????? ????????? ??? ??? ?????? ? ???
???????
???????? ? ?????? ??????? ????? ?????????? ???????????? ????????? ?? ?????????? ????? ?????? ?? ???????? ?????? ????????????.
????????
|
??? ???????????? ?????????, ??? ????? ?????? ??????? ????? ?
|
????? ?????????, ??? ????? ?????? ??????? ????? ?
|
SIL
|
181 676 620 (1991)
|
120 000 000 (1997)
|
Census of India (2001) (?????????? ????????????)
|
422 048 642 (???? ????? - 257 919 635 ????)
[8]
(
??????????
,
???????????
,
??????
? ?????? ??? ????????? ???????? ????????? ??? ??????)
|
|
2001
???????? ????? ?????????????? ???? ??????? ?? 422 ?????? ????, ???????? ?????????? ??????????? 41% -?
[9]
?
????????? ??????????? ??? ?????? ????????? ??? ???? ?? ???????????
????????????
????? ??????
,
?????? ??????
,
?????
,
???????
,
??????? ??????
????????? ?????????? ????? ????? ????? ???????????? ????????? ??????? ?????????? ??????
[10]
?
????????? ???? ??????? ????? ?????????? ???????? ? ????? ????.
- ???????? ?????? ?????-????, ?????? (??????, ??????), ????????? ???????????, ?????? ?????, ????????, ????????, ???? ??????, ????????
- ???????? ??????
??????
, ???????, ?????????????
[11]
?
??? ????????????, ???????? ?, ?? ???? ????? ?????? ?? ?????? ??? ???? ???, ?? ?????????????? ??????????? ????????? ???? ? ????? ?????????? ????? ?????????? (2000)?
?????? ????????????? ?? ?????? ?????? ??????????, ????? ?????? ???????????? ?????? ???????? ??, ?????? ?? ????? ?? ??????? ????? ???????? ???????? ???????
???? ????????
??
??????? ????????
??????? ????? ?? ??????? ?????????? ??????, ????? ?????? ??????????? ?????????? ?????? ??????????? ??????? ????????
?????????
,
??????
? ???????? ????????? ??????? ?????????? ????? ?????????? ?????????????????? ????????? ??? ????????? ?????????? ????????? ?. ???????? ????? ???????? ?? ??????????? ????????? ?. ??????? ??????? ??, ?? ≪??????? ????????????????, ??? ????????? ?????????? ????? ??? ????? ???????? ???? ?????? ?????????????≫? ??? ?. ????????????
|
… ?? ?????? ??????????? ??? ??????????? ???, ?? ????? ??????? ??????? ?? ??????? ????? ???????
[12]
|
|
??? ??? ?????? ??????????? ???????? ??, ??
|
????? ?????? ?????? ???????????? ? ?????????? ???? ?????????????, ???? ?????? ? ?????????????????
[13]
?
|
|
?????????? ????????? ????? ? ?????? ???????????? ?????????? ?????? ? ?????????? ????? ???????????
?????? ???????
????????, ?????? ?????? ? ????????? ?????????? ???? ? ??????? ??????????? ????????? ?????? ??????? ????? ??? ??????? ????????????? ????????????, ??????? ?????????? ????? ??????, ?????? ? ?????????? ????? ????? ? ?????? ???????????? (2003)?
??????????? ? ??? ?????? ?????????? ???????????? ???????? ???????? ???????
?????? ???????? ? ????? ???????? ?????? ?????????? ?????? ???????? ?????
???????????
? ?????? ????????? ?????????????? ????? ???????????? ????????? ??????? ?????????? ?????? ????????? ??? ???????? ? ??????? ?????????? ?????? (???????? ????? ? (?????),
???????
, ? ???????? ?????-?????)
11-?? ?????
?? ????? ???????? ?????????? ?
??? ????????? ???????????
????????????, ??? ????? ?????????? ????? ???????????? ??
??????????
, ?????-????? ??????? ? ??? ????????? ? ???????? ?????? ??? ?????????? ? ???????????, ???, ???? ?? ????? ??????? ?????? ???????? ?? ?????????? ???????, ?????-????????? ??? ???????? ???????? ???? ?????? ???????????????? ????
??????????? ????????? ??????????? ????????
[
????????
|
???????? ????
]
??? ?????????? ???????????? ?????? ????? ???? ??????????? ? ??????????? ?????????? ??????? ?????. ????????????? ?????????????????? ???????????? ??
???????????
??? ???????????? ?????? ?????????????????,
????????????
???
?????? ??????????
??????????? ??????????? ?????? ??????????? ????? ????? ??? ? ?????? ??? ??????
???????????????
? ?????? ?????? ??????????? ??????????? ????????????????? ?????? ?????? ?? ???????????. ???????????? ???????? ??????????? ????? ?????? ??? ??? ????? ????????? ?????? ????????????? ???????? ???????????? ??????? ???????? ?????????????? ???????????? ?.
- -? ? -a ??????????????? ??????? ????? ?????? ? ?????? ???? ??????????? ???????? ?????????? ???????, ???????
be??
???????
be?iya
, ????????,
be??
? ????,
be?e
? ????????
- ????? ??????? ??? ??????? ??????????? ??? ? ??????? ??????????? ? -? ? -a ??????????????? ??????? ????? ???? ?????????? ????????. ???????
mazd?r
? ???????,
mazd?r?
,
dhu?
? ????,
dhu?
.
- -? ? -a ??????????????? ???????
????????????
? ????? ????, ??? ? ????????? ??? ?????? ???????????????? ???????. ???????
ba?-? kamr?
? ??? ??????,
ba?-e kamre
? ??? ?????????,
bar-? alm???
? ??? ????????
- ????
???? ???? ?????? ????? ???????? ????????? ???????????. ???????
hon?
? ?????,
h?
,
hai
,
ho
: ???????? ???? ?????? ???????? ????????? ???????????.
th?, th?, the, th?
: ??????? ??????????????? ????????? ?? ???
??????????
?????? ? ??? ??? ?????? ??????????????????. ???????
karn?
? ????,
kart?, kart?, karte, kart?
: ?????? ?????? ???????? ????????? ???????????. ???????
j?n?
? ????,
j??g?, j?eg?, j??ge, j?oge
, ?????? ??? ???? ??? ????????????
?????????? ???? ???????? ?? ?????? ?????????????? ?????????? ? ?????????
?????????
?????????? ?????? ??????? ???????, ?????? ??? ???????, ?????? ? ????????? ??????????????????? ? ?????????????
????????, ?????? ?????????? ????????????? ??????????? ????????? ???????????? ?? ???? ???????????? ???????????, ?????????? ? ???? ????????-?????????? (???????
mai pa?ht? h?
? ?? ??????? ??, ?????
h?
? ?????? ???????? ???-??? ?, ???
pa?ht?
?
pa?hn?
???? ??????? ?, ??????? ?? ???????? ??)?
?????? ??????? ????? ?. ??? ???????? (???????? ??? ????????) ????? ????? ??????????????? ?? ?? ???? ??????????? ?????, ???????
ba?-
?
kamr?
|
ba?-
?
alm???
|
???-
M.SG
??????
|
???-
F.SG
???????
|
????????? ???????
????
????? ? ??????????? ?? ?????
????????
???, ????
????? ?????
???? ???? ????? ? ??????????? ???????? ??? ????? ??? ???????, ??? ??? ????? ??????? ?. ???????
la?k
-e
is kit?b-ko pa?h rah
-? hai
|
m.pl. f. sg. mpl.-III-pl.
|
'the boys are reading this book'
|
??? ???????
??? ???????
? (??????? ????, ??????? ??????? 'ne' ?????????????), ??? ???? ???????????? ? ????? ????? ???.
la?ko-n
yah kit?b
pa?h-?
|
??.?. ????.?. ??.?. ??.?. ??.?. ??.?.
|
'???? ??????? ? ??? ?????'
|
??? ? ???????, ? ????? ?????? ????? ????????????, ??? ???? ??????? ? ????? ??? ?????? ????? ????? ????.
la?koo-ne is-kit?b-ko pa?h-?
|
boys-erg. this book-dat. read-pf.
|
'the boys read this book'
|
????? ??????? ?????????????? ?????? ? ???????? ????? ????? ?????. ????? (NOM) ? ?????? (NOM), ??? ?????????? ? ?????
????????????????
??? ? ?????????? ? ????????? ?? ????? ?????? ???????? ????? ?????????????, ????
?????? ??????????
,
??????????
???????????? ?
?????????
????? ???, ???????
la?k-? la?k-? ko dekhat? hai
|
boy-
NOM.SG
girl-
(OBL)
ACC
see
(PARTICIP.PRES)
be(
3SG
)
|
'The boy sees the girl'
|
?????? ??????????? ??????????? ???????????? ? ≪????????? ????????≫.
la?k-? kal ?y-?
|
boy-
NOM.SG
yesterday come
.AOR-SG.M
|
'the boy came yesterday'
|
la?k-? kal soy-?
|
boy-
NOM.SG
yesterday sleep
.AOR-SG.M
|
'yesterday the boy slept'
|
la?k-e ne la?k-? ko dekh-?
|
boy-
OBL
ERG
girl-(NOM)
ACC
see.
AOR-SG.M
|
'the boy saw the girl'
|
????? ??????
????? ? ????????? ??? ????? (?????????????), ??? ??? ???????? 'ko' ???????? ????????????? ??? ????? ?????????? ???? ???????????? ????????????? ? ????? ????? ?????????????????? ????????? ? ???????-????????????. ?????????, ????????????? ??????????? ?????????? ?? ????? ??????? ??? ???????, ??? ???????????? ??????????? ??????? ?? ??? ????????? ????? ??? ???????? ????? ?? ????????? ???
??????? ??????????
, ????? ?????? ????????? ??????? ???????? ????????????????? ?????????? ????????? ??????? 'nad? ke us p?r mai gharo ko dekht? h?:'
???? ??? ???? ?? ??????? ?? ??
??
(??? ghar ???????? ????????? ????? ???????, ????? ??????????????? ???????? ?????? ?????????
???? ??? ???? ?? ??????? ?? ????
)?
?????? ??????? ????????????????? SOV: ?????? ????? ???????? ???? ??. ????????????? ????? ????????? ????? ???? ??? ???? ???????????? ????, ??????, ?????????? ??? ?????? ????????? ??? ?????? ????? ? ??????????? ????????? ????
????
???? (??????? ?????? ?????? ??????????????? ?????? ??? ? ?????? ? ???????? ? ???? ?????, ????????????????? ??? ?????????????? ???????????? ????????? ?????)? ?????? ???????????????? ???? ???????????????? ????????? ??????? ???
???????
???
????? ??????
??????????? ?? ????? ???????? ???????
?????????
, ??? ??????? ???? ? ???? ?????? ??????, ??? ????? ?????? ????????? ????????? ?
???????????
? aisi sthiti sad? asantos utpanna kart? hai
??????? ????????? ??????? ???????????? ? ??????????
? asantos sad? aisi sthiti utpanna kart? hai
????????????? ??????? ?????????? ? ???? ????????
?
????????
????????????
?????????? ?? ???????????, ??????, ???????????, ???????? ????? ? ?????? ????? ??????? ??? ????? ?????? ?????? ??????????? ?? ??????????????, ????????????? ? ???????????? ???????????, ??? ????? ?????????? ????????? ??????, ????? ? ????? ?????????? ???????????? ???????? ?????? ??????? ??????????? ?? ???????? ? ?? ???????? ???????????, ??? ?????? ????? ?????? ??????? ??????????? ? ?? ??????? ???????????? ??? ??????????? ???????????? ????????? ?? ????????? ? ???????? ???????? ???????????? ?????-???? ?????????????? ???? ???????????????? ?????????????. ??????? kam
???
- k?m
????????
? ???? ???? ?????????????, ???????? ?????????? ?????
????????????
(??????????), ????? ???????? ????? ?? ????? ??????? ? ?? ???????? ???????????? ???????? ????????? ?? ?????? ?????? ????????
???????????
? -? ? ?-?, ????? ??????????? ?? [ri] ? [li]: ???? ???????? ??????? ??????????? ????? ?? ???? ?????????? ???????? ?????? ??????????????. ??????? b?har - b?hir '?????, ?????'? ?????? N.B.-? ???????? ????????? ?????? ???????????? ???????????? ? ??? ?????????????????. ≪a:≫-? ?????? ????????? ??????????? ??????????? ?? ????? ??????? ????????????
????/??????????
|
??????????????
|
?????????????
|
????????????
|
?????
|
i ? ? ?:
|
|
? ?: u ?
|
?????
|
e ? ai ai
|
|
o o au a?
|
??????
|
a a
|
? a:
|
|
????? ??????? ?? ???????? 40
???????? ???????
, ????? ?????????? ?? ??????????? ????? ? ????????? /n/ ???????? ???? ???????? ??????????, ????? ?????????? ?? ????????
???????? ?????????
??????. ??????????? ???????????? ?????????, ????????????? ???????????? ? ???????? ???????????? ???, ??? ?????????? ? ????? ? ??????????? ? ??? ????????????? ???? ????, ????????????????? ???????????? (?), ????????????? (?) ??? ???????? (?) ???????? ??????? ??????????? ????? ????? ???????? ?? ?????????? ??????????????? ? ????? ????????? ???? ??????????? ??????? ???????? ???? ?????????? ??????????? ?????. ??????? b?ln? - b?rn? '?????'.
???????? ???????????? ?? ????? ? ???? ???????
????
?? ??????? ??? ????
??????????
???
??????????
? ???? ???????? ???? ?????????? ??????? ???????. ???????a/ku/s? '????'? ????????, ???????? ???? ??????? ?????? ?? ????? ???? ?????????? ???????? ????????? ? ?????????? ????? ????????????? ??? ???????? ????? ??????????. ??????? j?/n? '???????'? ????????? ???? ???????????? ????????? ??????? ?? ??????? ????? ??????? ???????????? ??????? ?????????? ????????? ? ????? ????, ??????? kha?/?? '????'.
????????
?????
??????? (???????????) ?, ?????? ????? ????? ? ???????????, ???, ??????, ?????? ???????, ? ?? ?????????? ????????? ???????????, ??? ????? ??????? ? ???? ?????????? ????? ???? ???????? ??? ???????????? ?????????????, ??? ???????? ?? ???????? ????? ??????????? ? ???????? ?????, ?????? ????????? ????? ???? ? ? ??????, ?????? ???????????? ????????? ????????? ??????? ????? ????? ????? ? ??????. ??????? ?a:nti '????????????' - ??:ntipu:rna '?????'?
????- ? ????????????? ??? ?????? ??????? ?? ???? (??? ???????) ????????? ????? ? ???????? ???? (??? ???????) ????????? ????? ??????????? ??? ??? ???????? ????????? ??????????????? ???????????????????? ??????? ?????????? ???????????? ????? ?? ???????????? ?????????? ?????????????? ????????? ?????????? ? ?????? ?????? ???? ?????????????? ??????? ??????? ?????????? ???? ??? ???? ???? ????? (???????? ?????????????? ??? ?????????-?????????) ????????? ????? ??? ???????? ???????? ??? ??????? ????????? ???????? ?????????? ???
- ???????????? (???????? ?? ???? ??? ??????? ?????? ?????????? ????? ??????? ??????? ?????? ????????? ???),
- ???????????? (???????? ?? ???? ??? ??????? ?????? ?????????? ????? ???? ??? ??????? ????????? ????????? ???),
- ???????
??? ???????????? (:) ???????? ????????? ??? ????????? ????
????? ????? ???? ??????????? ???????? ???????????? ????? ??????? ?????????? ????????? ? ? ??????? ?
??????
(nag?ri) ???
?????????
(devan?gar?)? ?????????? ???? ??????? ?. ????????? ???????? ? ?????, ????? ??????????????? ?? ?????? ????????, ?????? ?? ???????? ????????????? ?????? ??? ?????? ? ??????? ????????????. ????????????? ???????? ?????????? ??? ???????? ? ???? а ????????? ?????????? ??????????? ?????? ?????????? ?? ????? ?????????? ??????????? ???????? ????????????. ??????
????????
??????????? ??, ????
????????????
, ????? ?????????? ?? ??? ?????????????? ???????????? ???? ? ????????????
- ↑
Ethnologue
? 25, 19 ?
Dallas, Texas
:
SIL International
, 1951. ? ISSN
1946-9675
- ↑
Saeed Khan (2010 ?? ???????? 25).
≪There's no national language in India: Gujarat High Court - India - The Times of India≫
. Timesofindia.indiatimes.com.
??????????
?????????? 2011 ?? ???????? 23-??
. ??????? ? 2010 ?? ?????? 2-??
.
- ↑
Constitution of India, Part XVII, Article 343.
- ↑
??? ≪??????? ????????≫
- ↑
PDF from india.gov.in containing Articles 343 which states so
??????????
2009-02-05
Wayback Machine
(????????)
- ↑
Constitution Amendment Act 1997 (Act No. 13 of 1997), Section 4(1)
??????????
2007-01-05
Wayback Machine
(????????)
- ↑
≪Constitution Amendment Act 1997 (Act No. 13 of 1997), Section 4(4)(a)(b)(c)(d)≫
. ?????????? ?
??????????
2007 ?? ???????? 5-??
. ??????? ? 2014 ?? ???????? 26-??
.
- ↑
Census of India (2001)
- ↑
Census of India (2001)
- ↑
Barz R., Yogendra Yadav. An Introduction to Hindi and Urdu. Delhi, Munshiram Manoharlal, 2000.
- ↑
Зограф Г. А.
{{{заглавие}}}. ? Наука.
- ↑
Баранников П. А. Языковая ситуация в ареале языка хинди. - М.: Наука, 1984. - С.27.
- ↑
Зограф Г. А.
{{{заглавие}}}. ? Наука.
- Зограф Г. А.
Хиндустани на рубеже ХVIII и ХIХ вв
. ? М.: Издательство восточной литературы, 1961. ? 134 с.
- Катенина Т. Е.
Язык хинди. ? М.: Издательство восточной литературы, 1960. ? 102 с. ? (Языки зарубежного Востока и Африки).
- Баранников П. А.
Проблемы хинди как национального языка. Л., 1972. - 187 с.
?????????? ? ???????????????
| |
---|
| |
|
??? ??????? ??? ??? ????? ??????? ??????? ????????? ??? ???????? ????????? ??????? ? ???????? ??????? ?????????????? ???????? 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ???? ????????????? ?????????
???????? ????????? ??????????????
(
?? 6, ?? 412
)?
|