Michał Nawka (wokoło 1950)
Michał Nawka
(*
22. nowembra
1885
w
Radworju
; †
16. m?rca
1968
w
Budy?inje
) b?
serbski
spisowa?el
, wu?er, narodny procowar, basnik, hud?bnik a r??espytnik. Słu?e?e k najmarkantni?im wosobinam serbskeho narodneho a kulturneho hibanja pr?njeje połojcy 20. l?tstotka.
Michał Nawka narod?i so 22. nowembra l?ta 1885 w Radworju do d?ewje?wosoboweje swojby Jana Korle Nawki a Wor?e, rod?eneje Rjen?ec. Jeho nan b? krawc, wobsed?e?e mału ?iwnos? a b? te? jako ludowy herc znaty.
Michał Nawka rysowany wot
Hanki Krawcec
(1960)
Po sydom l?tach (1891?1898) na Radworskej ?uli chod?e?e Michał Nawka do Tachantskeje ?ule w
Budy?inje
. Wot jutrow 1899 do 9. m?rca 1905 wopytowa?e won
Katolski wu?erski seminar
w Budy?inje. Hi?o w pr?nim l??e swojeho pedagogiskeho studija zastupi do towarstwa Włada a zało?i hromad?e z
Francom Kralom
d???acy ?asopis ?Zahrodka“ (wot 1906 ?Raj“). Z 18 l?tami p?istupi 1903 r??espytnemu a beletristiskemu wotrjadej
Ma?icy Serbskeje
.
Wot l?ta 1904 d??ła?e jako wu?er w
?itawje
, potom w
Hajnicach
, hd?e? bydle?e pola pozd?i?eho swaka
Mikław?a Andrickeho
, a wot 1906?1908 w
Zd??ri
. Po tym zo b? pruwowanje wolbokmanos?e we p?edmjetach n?m?ina, psychologija, logika a kubłanske w?domos?e wobstał, zapo?a w rodnej wsy wu?eri?. Tam p?ewza w samsnym ?asu wum?łske wjednistwo chora ?Meje“. Ha? do l?ta 1937 b? dirigent Radworskeho chora.
21. julija 1908 zw?rowa so z Hanu Andrickec, z kotrej? m?je?e 13 d???i: Ceciliju, Jozefa, Stanisława,
Antona
, Marhatu, Achima, Tadeja (po jednym l??e zemr?ł), Benedikta, Mikław?a (zhubjeny na wuchodnej fron?e w l??e 1944),
Bła?ija
, Toma?a (padnył 8.11.1945 pola Arnswaldy), Cyrila a
Ludmilu
(1929?2020).
Nimo powołanja wu?erja d??ła?e Michał Nawka p?ipodla jako redaktor ?
Serbskeho hospodarja
“ (1909/10) a ?
Sokołskich listow
“ (1928?1932). Won b? sobuiniciator zało?enja
Domowiny
w l??e 1912.
W l??e 1936 wobd??ła a wuda won serbsku Misale Romanum (wołtarne knihi katolskeje cyrkwje).
W l??e 1919 zasad?owa?e so njehladajo na swoje statne wu?erske m?stno za zam?ry
Serbskeho narodneho wub?rka
a wustupowa?e na wjacorych ludowych zhromad?iznach jako r??nik. Tohodla bu w tutym l??e pr?ni raz a znowa w l??e 1934 ?wulkop?erady“ dla wobskor?eny. Jako jednoho z pr?nich wu?erjow p?esad?ichu jeho 1937 do
Kamjenicy
, hd?e? je mjez druhim ??skim a polskim nu?enym d??ła?erjam za ?as
Druheje sw?toweje wojny
pomhał.
Po Druhej sw?towej wojnje bu direktor Fichtoweje ?ule w Budy?inje a 1946 direktor
Serbskeho wu?erskeho wustawa
w Radworju. 1949 powołachu jeho jako pr?njeho lektora serb??iny na Lip??ansku uniwersitu. Wot l?ta 1950 do 1960 redigowa?e
Katolski Posoł
.
Row Hany a Michała Nawkec na Budyskim Mikław?ku
1955 poda so na wum?nk w Budy?inje a wuznamjeni so z medalju
Leibniza
N?mskeje akademije w?domos?ow. W samsnym l??e zemr? 7. oktobra jeho mand?elska Hana.
W l??e 1962 po?es?i so z bam?owskim rjadom ?Pro Ecclesia et Pontifice“. ?tyri l?ta pozd?i?o spo??i so jemu
Myto ?i?inskeho
I. rjadownje.
Dnja 16. m?rca 1968 Michał Nawka w Budy?inje zemr?. Won bu na
Mikław?ku
pochowany.
Busowe zastani??o p?i Nawkowej w ??skej Lipje
W rodnym Radworju ka? te? w
??skej Lipje
stej droze po Michale Nawce pomjenowanej.
Michał Nawka je zało?er serbskeho kritisko-realistiskeho pow?dan?ka. Basnił je won w tradiciji
Zejlerja
a
Radyserba-Wjele
wosebje hron?ka a sp?wy za d???i. Dohromady je daloko p?ez poł tysaca basnjow, wobd??łanjow a p?eło?kow ludowych sp?wnych tekstow a k?rlu?ow napisał. Z jeho pjera pochad?a 78 serbskich k?rlu?ow.
Basnistwo Michała Nawki charakterizuje Jurij Łu??anski ze s??howacymi słowami: ?… je rytmisce so ku?olaca r?? a ludowa melodija, zdobom poslednje miknjenje serbskeho folklorneho ryma.“
Dal?e wuznamne polo jeho d??ławos?e b? pozb?hnjenje serbskeje r??neje kultury. Won zestaji ?itanki, spisa wu?bnicy, r??espytne d??ła a r??ekritiske p?ewodniki.
- Zejler wosrjed? luda (wub?rk p?sni, 1905)
- Rewizor (p?eło?k, 1907)
- Baje, bajki a basni?ki, serbske narodne (1914)
- P?ewodnik po serb??inje (1920)
- Pokh?rlu?ki ze serbskeho luda (1923)
- Na wsy ? za wsu (?itanka, 1925)
- Zmysł na?ich słowow (1928)
- Raj r??e (1931)
- Pokiwy pyskej a pjeru (1936)
- Klepam, klepam pi??ałku (zb?rka jeho basni za d???i, 1957)
- Na b?rnach (zb?rka jeho prozy, 1965)
- postum
- Serbska poezija 6. Michał Nawka (1978)
- Łon?ko hron?kow (1985)
- Li?ka p?aha ?tyri kozy (1991)
- Na?a micka z my?ku ?ehnje (1992)
- ?kobrjonkowe tyrlili (1992)
- D???i, poj?e do pola (1993)
- Kito Lorenc
(wud.), zestajał a tekst wobalki Jurij Łu??anski:
Serbska poezija 6 ? Michał Nawka.
Ludowe nakładnistwo Domowina, Budy?in 1978; 2., wobd??łany a roz??rjeny nakład 2005.
- Dietrich Scholze
:
Stawizny serbskeho pismowstwa 1918?1945.
LND, Budy?in 1998, str. 71?88
- Zbigniew Ko?ciow
:
Michał Nawka. Pu?e ?iwjenja a skutkowanja. Wobrys.
Budy?in 1994.
- Jurij Łu??anski:
Nawka, Michał.
W: Jan ?ołta, P?tr Kunze, Franc ??n (wud.):
Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow.
Ludowe nakładnistwo Domowina, Budy?in 1984, str. 408sl.
- Jurij Młynk
:
Michał Nawka jako prozaist.
W:
L?topis.
Zwjazk 12, ?o. 1, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budy?in 1965, str. 18?44.
- Jurij Młynk:
Michał Nawka jako basnik.
W:
L?topis.
Zwjazk 13, ?o. 2, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budy?in 1966, str. 164?200.
- Rudolf Jentsch
:
Michał Nawka zum 80. Geburtstag.
W:
Zeitschrift fur Slawistik.
Zwjazk 10, 1965, str. 795?796.