??????? ????????
??????
?? ??????
???????? ?????????
??? ????-??? ???????? ???? ?? ??? ???? ????? ??
??????
(????????) ???
[2]
[3]
??
????????
?? ???? ???? ????????? ??? ???? ???? ??
??????? ?????????
?? ???? (
???????????
??
?????????? ??????
?? ???) ????? ?? ????? ???? ???? ???????? ???
[4]
????????
?? ???? ????? ???? ????? ?????? ??? ?? ???? 5,753 ???? ?? ????? ??? ?? 3,620 ???? ??? ??????? ???????? ?? 1984 ??
????
?? ???????? ??? ??
[5]
[6]
?? ???? ??? ????
???????
?????
??? ?????
?? ???? ???????? ???? ???
[7]
[8]
[9]
[10]
????????? ?? ?? ??????? ?? ???? ?? ???????? ???? ???? ?? ?? ???? ??????? ??? ??? ?? ?????????? ??? ??
??????? ?????
???? ??? ???
[11]
[12]
????????? ???????
??????????
??
???? ????
??? "????" ?? ???? ?? ?????? ?? ?????
?????
?? ?? "???" ?? ???? "???????"? "???????" ??? ?? ???? "??????? ?? ?????" ???
[13]
???? ?? ????????? ????? ?? ???? ??????? ??????? ?? ???????????? ?? ???? ???? ???? ??? 1958 ???,
?????? ??????????? ?????????
?? ???? ?????? ??????? ???????? ?? ????
[14]
?? 1947 ?? ???
?????? ??????????? ?????????
?????? ??????? ???????? ?? ???? ???????? ?????? ????????? ?? ?? ?? 1958 ??? ?????????????? ????????? ???? ????? ?? ??? ???? ??? ??? ?? ?????? ??? ???????,
??????????
, ???? ??????, ????? ?????? ?? ?????? ??????? ??? ????? ????????- ???? ?????????? ?? ???? ????????? ????? ??? 5Q 131 05 084 ?????? ?????? ??????? ???????? ?? ????? ??? ???? ??? 1970 ?? 1980 ?? ??? ??? ??????? ?? ?????????? ???????? ??????
?????????? ?????
???
????9842
(????-????????? ????? ????? ????, ??
???????? ????
?? ?????? ?? ??? ??? ?? ???? ???? ??) ?? ?? ???????? ???? ?????? ??,
[15]
[16]
[17]
???? ???? ???? ???? ?? ????????????? ?????? ?? ????? ?????? ?? ???????? 1984 ???, ???? ?? ?? ????? ??????
?????? ??????
?? ??????? ????,
[18]
????? ??????? ???????? ?? ??? ????????? ???? ???? ?? ????????? ?????
[19]
1984 ?? 1999 ?? ???, ???? ?? ????????? ?? ??? ????? ?????? ?????
?????? ??????
?? ??? ?????? ??????? ?? ??????? ???????? ?? ?????? ??? ??????? ??? ?? ?????? ?????? ?????? ?? ????? ???? ?? ??? ???? ?? ??? ????????? ?? ?????? ?????? ?? ???? ????? ???????, ????? ?? ??????? ??????? ??? ???? ???? ?? ?????? ?? ???? ??????? ?? ?????? ?? ?? ??? ????????? ?? 2003 ?? 2010 ?? ??? ??????? ?? ??? ???? ??? ?? ??????? ??????? ??? 353 ??????? ?? ?? ???? ??, ?????? ?????? ?????? ???????? 2012 ??? 140 ?????????? ????? ???? ?? ???
[20]
????? 2012 ?? ????? 2015 ?? ???, ???????? ???? ?? ???? 33 ?????? ??????? ?? ??? ?? ??? ?????? 2015 ???, ?????? ???????? ????? ????? ??????
??? ???????? ????
??
??? ???
??? ?? ?????? ?? ????? ????? ??? ??? ?? ??????? ???????? ?? ??? 869 ???? ???????? ?? ?????? ?? ?????? ?? ?????????? ?? ???? ?????? ?? ???? ?? ?? ???? ??? ???? ?? ??? ????? 2016 ???, ?????? ????? ??????
????? ???????
?? ???? ??? ??? ?? ?? ???? ??????? ?? ???? ???? ????? ??????? ????????? ?? ??? ??????? ?? ??? ?? ?? ?? ?? ??? ??? ?? ?? 1984 ???
?????? ??????
?? 915 ????? ?? ??????? ??? ???? ???? ???? ???? ??? ???????? ??????? ?? ??????, 1984 ??? ??????? ????? ??? ???? 220 ?????? ????? ?????? ??????? ?? ???? ?? ??? ???? ?? 1984 ???
?????? ??????
?? ??????? ????? ???? ?? ????????? ????? ?? ??????? ?? ??-??? ?????? ????? ????? ???? ??? ??? ?? ?? ??????? ?? ????? ???? ?? ?????? ??? ?? ???? ??? ???? 1984 ?? ????, ?? ??????? ??? ???? ?? ??? ??? ??? ?? ???? ???? ???
|
??????? ???????? ?? ?????
|
?????? ?? ?????????? ????? ???????? ?? ?????, ???????? ??????? ??????????? ??? ?????? ?????? ????? ?????? ??? ????? ?? 10 ??? ?? ???? ?? ?????? ???? ??? ?? ??????? ???? ?????? ??, ????? ???? ?????? ?? ???? ?????? ???? ???, ?????? ???? ????????????? ?? ????? ???? ????? ?? 35.1663 ?????? ???????? ?? 77.2162 ?????? ?, ???????? ?? ??? ?? 72 ???????? ??? ???? ???? ?????? ???? ?? ?????-???-??????? ??-??????? ????? ???? ??????? ??????? ?? ??????? ?? ??? ??????? ???????? ?? ????? ???? ??? 2012 ???, ?????? ???? ?? ???? ?????? ???? ?????? ???? ?? ??? ?? ?????? ???? ?? ??????? ??? ?? ??? ?? ??????? ??? ???? ????? ?? ??????? ??????? ?? ??? ?????? ??????? ???????? ?? "???? ?? ??? ????" ???? ??????? ??????? ?????? ?? ??????, ?? ??? ?? ???? ??? ?? ?????????? ?????, ???? ???? 76 ???????? (47 ???) ???? ??????? ???????? ?? ???? ??? ?????? ?????????? ?? ???????? ???? ??, ??? ?? ??? ???????? ??? ?? ???? ????? ??? ????? ?????? ????????-??? ??, ???????? ??, ??????? ??, ???? ?? (6,100 ??) ?? ?????? ?? (5,800 ??) ??? ?????????, ??????? ??? ?? ????? ??????? ??????????? ??????? ?? ????????? ???? ??? ???? ??????? ?? ??????, ???? ?? ??????? ??? 1980 ?? ????? ???????? ?? ??? ?? ??????? ??? 1,000 ???? ??? (3,000 ???? 2) ??????? ????? ???? ?? ?????? ??? ?? ??? ?? ?? ???? ??????? ?? 110 ???????? ????
??????? ??????? ?????? ????
(???????) ?? ???????? ???? ?? ??? ???? ???? ?? ???? ??????,
[21]
???? ??? ??????? ???? ????? ?? ??? ??????? ???? ??????
????? ??? ????? ??????? ?????? ??? ?? ????? ?????? ?? ???? ???? ??? ????? ?? ??? ??? ?????? ???? ???, ?? ???? ??? ?? ????? ??? ?? (????? ???) ??? ??? ????????? ??? ??? ??? ?? ???????? ?? ???? ???? ???? ???
1 9 4 9 ?? ????? ?????? ?? ???? 9842 ?? ????? ???? ?? ??? ??? ?? ????? ?? ???? ?? ?????? ??? ?? ??????? ???? ??, ???? ??? ?????? ??? ??? ??? ?? ?? ????? ?? ???? "?? ?? ?????????? ?? ????? ??" ???? ?????? ?????? ????????? ?? ??????, ????? ?? ???? ???? ??????? ???? ?? ??? ????? ?? ???, ??????? ???????? ?? ?????? ??? ???? 9842 ?? ??? ???? ???? ?????; ????? ?????????? ?? ???? ???? ???? ????????????? ???? ?????? ????? ?? ?????? ?? ?????? ?? ???? ???? ??? ???? ??? ???? ?? ??????? ????? 1972
????? ??????
?? ?????? ??????? ?? ??????? ??? 1 9 4 9 ?? ???????? ???? ??? ??? ???????? ???? ???? ,
????? ???:
??????? ?????
???????? ?? ??????? ?????? ?? ???? ???? ???????????? ??, ???? ????????? ?? ???? ??? ?????? 1984 ?? ??? ?? ?????? ?? ???? ?? ??? ????? ??? 6000 ???? (20,000 ???) ?? ????? ?? ??????? ??? ?????? ????? ???????? ???? ???? ????
???? ?? ????????? ????? ?? ????? ????? ???? ?? ????? ?? ????? ?? ??? ???????, 1999 ??? ?????? ????? ?? ????? ?????????? ?????? ?? ???, ???? ?? ??????? ?? ????????? ?? ?????? ???? ???????? ?? ???????? ??????? ?? ???? ????????? ?? ???? ???? ?? ????? ?? ???? ???? ??, ??? ?? ?? ??? ?? ??????? ?? ???? ??????? ???????? ???? ?? ???? ???? ?? ????????? ?????? ??? ????? ?? ????? ?? ?????? ????
?????? ?????? ?????? ???? ??????? ?? ???? ???? ???? ???? ?????? ?????? ?????? ???, ????? ????? ???????? ?????? ?? ?????????? ?????? ???? ?? ??? ??????? ???? ??? ?????? ?????? ??????? ???? ?? ?? ??? ?? ?? ??? ????????? ?? ?????????? ???? ??? ?????? ?? ????????? ?? ???? ?????? ???? ????? ????? ????? ?? ??? 2012 ??? ?? ?? ??????? ?? ???? ????? [62] ????? ?? ??????? ?????? ?? ???? ?? ???? ??????? ?? ???? ??????????? ?????? ??? ????? ????, ???? ?? ?????????? ?????? ???? ??????? ?? ???? ???? ???? ???? ????? ?????? ????
?????? 2007 ?? ??? ??, ???? ?? ??????? ??? ????? ?????????? ?? ???????? ???????? ?? ??? ???? ??? ???? ???? ??? ??? ??????? ?????, ????????? ????? ??????, ????????? ????? ???,
?????? ????? ??????
, ????????? ?????? ????? ??????????? ?? ??????? ???? ?? ?????????? ?? ?????? ?? ??????? ?? ????? ????? ??? ?? ?????? ?? ?? ????????????? ??????? ?? ?????? ?? ???? ?? ?? ?????? ??????? ?? "??????? ???" ?? ????? ?? "???? ??? ???? ????????" ?? ???? ???? ?? ?? ?????? ?? ?????????? ????? ??????? ???????? ?? ????? ????? ?? 15 ???? ?? ???? ???? ???? [63] ????????? ?? ????? ?????????? ?? ???????? ???? ??? ???? ?? ???? ?? ?? ??????? ?? ???????? ????? ?? ??? ???? ?? ?????? ?? ????? ???? ??, ?? ?? ?? ???? ?? ?? ?? ??? ??? ?? ???? ??????? ??? [64] ???? ?????, ?????? ???? ?? ???? ?????????? ??????? (?????) ?? ??????? ?? ???? ??? ???? ???
7 ?????? 2012 ??, ?? ???????? ?? ??????? ???????? ??????? ?? 30 ???? ?????? ??? ??????? ??????? ??? ?????? ?????? ??? ????? ?? ?????????? ????? ????? ????, ?????? 129 ?????????? ??????? ?? 11 ???????? ?? ??? ???? ???
- ↑
Dinesh Kumar (13 April 2014).
"30 Years of the World's Coldest War"
.
Chandigarh, India
:
The Tribune
. ??? ?? 17 ?????? 2014 ??
?????????
. ?????? ????
18 April
2014
.
- ↑
"Pak new map a sham: Pakistan's mapping site blocked for Indian IP addresses"
.
- ↑
"????? ???? ?? ???? ???? ?? ???? ?????? ???????? ?? ???? ???"
.
- ↑
Siachen Glacier is 76 km (47 mi) long; Tajikistan's Fedchenko Glacier is 77 km (48 mi) long. The second longest in the Karakoram Mountains is the Biafo Glacier at 63 km (39 mi). Measurements are from recent imagery, supplemented with Russian 1:200,000 scale topographic mapping as well as the 1990 "Orographic Sketch Map: Karakoram: Sheet 2", Swiss Foundation for Alpine Research, Zurich.
- ↑
"cartographic nightmare of Kashmir region explained"
.
- ↑
"Revisiting Siachen after the Ladakh stand-off"
.
- ↑
"???????? ?????"
. ??? ?? 28 ?????? 2016 ??
?????????
. ?????? ???? 18 ?????? 2017
.
- ↑
"Why India cannot afford to give up Siachen"
. ??? ?? 13 ?????? 2016 ??
?????????
. ?????? ???? 18 ?????? 2017
.
- ↑
"Life & death in world's highest combat zone"
. ??? ?? 4 ????? 2018 ??
?????????
. ?????? ???? 18 ?????? 2017
.
- ↑
"Siachen deaths harden resolve to hold glacier: Army chief"
. ??? ?? 2 ????? 2017 ??
?????????
. ?????? ???? 18 ?????? 2017
.
- ↑
"Kashmir: How Line of Control has changed in 70 years"
. ??? ?? 23 ??? 2020 ??
?????????
. ?????? ???? 4 ????? 2020
.
- ↑
"India's clampdown on Kashmir continues. Here's what you need to know"
. ??? ?? 5 ??? 2020 ??
?????????
. ?????? ???? 4 ????? 2020
.
- ↑
"
Transformation of the Indian Armed Forces: 2025
Archived
2017-02-19 at the
????? ????
," Maj Gen A K Lal (Retd), Vij Books India Pvt Ltd, 2012,
ISBN 978-9-38141-168-1
- ↑
"The first GSI survey of the Siachen"
.
- ↑
"Kumar's line vs Hodgson's line: The 'Lakshman rekha' that started an India-Pakistan fight"
.
- ↑
"How India got Hodgson's Line erased and won the race to Siachen"
.
???
?? 27 ?? 2023 ?? ?????????
. ?????? ???? 27 ?? 2023
.
- ↑
"The 'cartographic nightmare' of the Kashmir region, explained"
.
- ↑
"???? ?? ?????? ??????, ????? ??? ?? ?????? ????? ???"
. ??? ?? 16 ?? 2020 ??
?????????
. ?????? ???? 4 ????? 2020
.
- ↑
"How a tiny line on a map led to conflict in the Himalaya"
.
- ↑
"??????? ??? ???????? : ??? ???? ?? 135 ????? ????"
.
???
?? 13 ?????? 2015 ?? ?????????
. ?????? ???? 9 ?????? 2021
.
- ↑
"??????? ????????? ??????? ??????? ?????? ????"
. ??? ?? 20 ??? 2020 ??
?????????
. ?????? ???? 24 ??? 2020
.