????
?????
???????????
?
???-??????
??????? ???? ??? ?????,
?????? ??????
??
?????? ??? ???? ??????
??????? ?? ??? ??????
????????
, ????? ???? ????? ?-3,000 ??? ??????? ?????? ?
???? ??????
. ??? ????? ?????? ???? ?? ??? ??? ?? ??400,000
????????? ??????
???????
??????
,
?? ???????
,
????
,
???????
?
???????
?? ?????, ????? ?? ??? ???????? ???????? ????? ?
??????
?
????? ????? ???????????
, ????? ????? ?? ?
????????
?
??? ??16
. ????? ????? ????? ????? ???
???? ?-3
?
??? ?-9 ??????
, ?? ???? ??????. ????? ??? ??? ????? ?-14,000,000 ??????.
[1]
??????? ???????? ??? ?????? ?? ??????? ?? ????? ??? ?? ????? ????? ?????? ?? ?????? ?????? ???????
???????????
:
??????
,
?????
,
?????
,
???????
,
????? ???
,
????
?
???????
. ??? ??????? (
????????
) ??????? ?? ??? ????? ??? ????? ???????. ??? ?????? ??????, ?????? ??? ????? ?????? ??? ?? ????? ?
??????????
??
???????
.
??????? ???????? ?? ????? ?????? ?????, ???????? ??????? ???
1800 ????"?
, ??? ???? ????? ?
????? ????????
?????
??????
.
???? ?-8 ????"?
???????
?
??? ??? ?????
. ?????? ??? ??? 200-300 ????"?, ??? ????? ????, ????? ?????? ?????-??????. ????? ????? ????? ????? ?????? ????
???? ?-3
?
???? ?-9
?????? ("?????? ???????"), ?? ????? ?????????? ??-14,000,000 ?????. ??? ????? ??????? ????? ?? ?? ?????? ?????, ???? ??? ??? ??? ??????, ??????? ?? ???? ????? ???????. ????? ????? ???????? ???????? ????? ???? ????? ????? ????? ?????? ???? ?????? ?????? ??????? ???? ?? ?? ????? - ??????? ??? ??? ?
????
, ?????? ?????? ????? ???? ???? ?????? ??????? ??? ????? ????? ???????.
[2]
??????? ???????????? ?? ?????? ??? ?? ?????? ????????: ??? ???? ???? ????? ?
??????
, ?
???????
, ?
???????
??
????
, ???? ????? ?????-?????, ??????, ?????, ?????
???????????
?????? ???? ???? ???. ??? ????? ???????? ???? ????? ?????? ???? ???? ????? ??
?????
,
??????
,
?????
,
??????
,
?? ???
,
??????
,
?'??'? ????
(???
??????? ?? ???????
),
?????
,
????????
,
?????-??
????.
??? ?????? ????????? ?? ????? ???? ??? ???? ???? ?-9, ???????? ????? ????? ??? ?? ?? ???? ??? - ?????
???? ?-10
. ??????? ???????????? ?????? ??????? ?
??????
, ?
???????
??????
????
?????? ?? ????? ??? ????? ??? ??? ????? ?? ????? ??????. ??????? ?????? ??? ??????? ??????? ???????? ???? ????? ??? ???????? ????? ?????? ???? ?? ??????? ?????????? ?????. ?????? ?? ??????? ????????? ????? ????? ????????, ?? ???? ?????? ????? ????????.
???? ?????
???? ???????
, ?????? ??????? ?? ????? ?????? ?????? ??????? ?????? ????? ?????, ?? ?????? ??? ????? ?????? ?? ???????, ????? ???????? ??????????? ????? ?? ????? ???????. ???? ???? ?? ???? ?? ????? ?????? ?????? ????. ???????? ???? ????? ????? ?????? ????? ??????? ?????? ?????, ??? ???? ???? ???? ?????? ?? ?????? ????? ?????? ?????? ???. ?????? ??? ?? ?? ?????? ?????, ??? ???? ?????? ??????, ??? ???? ???? ???????. ??????? ?? ????? ?????? ?? ???? ?-20, ????? ?????? ??????? ???. ?????? ????? ???? ?? ????? ????? ?? ???
???? 14
, ??? ??????? ????? ???????? ?? ??????, ??????? ?? ?? ??????? ???? ???? ???? ???? ????? ???. ????? ???? ????? ?? ?
?????
??????? ???? ?????? ????? ???? ????? ?????? ????? ???? ???, ???? ??? ????? ???? ???? ??????? ??? ??? ????? ?? ????? ????? ????? ????? ??????. ????? ???? ?? ?????, ??? ????? ??????? ???????????, ?? ???? ???? ?? ????? ?????????? ???? ??? ?? ?? ??. ?? ????? ???? ???????, ??? ???? ???? ????, ?? ??? ???? ????? ??? ???? ????? ?? ??? ???? ?? ????? ?? ???? ??? ??????. ??? ??????? ??????? ???? ??? ????? ?? ???? ??? ?????? ????, ????? ?????? ???? ???????.
????????
??????
???????
?'??? ???????
???? ????? "
????????
" ???? ???? ???; ?????? ?????? ?????? ??????? ?? ??? ????? ?????? ?????? ????, ??????? ????? ???? ????? ?? ????.
[3]
????? ???? ?
?????
????? ?
?????? ???????
, ???? ?? ??? ????? ???? ?????? ?????? ????, ?????? ????? ????? ???? ???? ????. ?? ????? ???? ??????, ???????? ????? ????? ?????????????, ??????? ??????? ??????
??????
, ????? ???????? ?? ???? ??????? ????? ?????? ?????.
??????? ???? ??:
"?????? ?????????? ?? ???? ???? ?????? ???? ?????? 70% ??????? ???? ??? ????? ?????. ?? ??? ????? ????? ?????? ????? ????? ??? ??? ?????? ??. ?? ????? ????? ????? ????, ???? ????? ???????? ??????? ?????? ????? ???? ???? [...]. ?? ?? ???? ???? ??????? ?????? ?? ????? ???? ?? ????? ???? ????, ??? ????? ?????, ?? ????? ????? ?????, ?????? ??? ????? ????, ??? ????? ????. ???? ????? ??????? ??? ?????? ????".
????? ?????? ?? ?????? ????? ?????? ????? ?????? ????? ????? ????? ?? ?????. ?? ???? ?????? ?? ????? ????? ?????? ???? ?????? ????? ????? ???? ???? ?????? ?????? ?? ???? ?????.
????????? ????? ????? ?????, ?"? ??? ???, ???? ?? "??? ???? ???? ????? ?????? ???? ????? ???? ?????? ?????? ??????? ????. ????? ???? ????? ??? ???? ???? ?????, ??????? ????? ?? ???? ???? ????? ????? ???? ?????? ????. ??????? ?????? ???????????, ?????? ????? ?????? ????? ???? ????? ???? ?? ??????, ????? ??? ???? ?? ??????? ???? ??? ??? ???? ??????".
[4]
?? ???? ????? ?????? ?? ????? ????? ??????? ???? ???? ???? ????????? ???? ???? ????? ??? ????. "?????? ??????? ???? ???? ?? ???, ?? ????? ????? ????? ?? ?????? ????? ????? ?? ??? ????. ??? ?????? ????? ?????, ?????????? ?????? ?????, ???? ???? ???? ??? ????????. ?? ??? ???? ????? ???? ??? ??????? ????". ?? ????? ?????? ??????? ???? ????? ??? ??? ??. ??? ????? ??????? ???????? ??????? ???? ?????? ??? ????? ??? ????? ??????? ?? ????? ????? ?????? ?? ?????? ????????? ?????? ?????. "?? ??? ????? ??? ?????? ?? ????????? ????? ????????? ??????? ?? ??25% ??????? ?????? ????????. ?????? ????????? ???? ???? ?????? ????????. ????? ?? ?? ??????? ?? ????, ??? ?? ?? ????? ?
???????
?????, ?? ?????? ????? ?????? ??????. ??? ?????? ????, ?? ????? ?????? ?????? ????? ????. ?????? ????? ?????? ??? ????? ???? ??????? ????? ?? ???? ???? ??????.
????? ????? ??? ?? ????? ?????? ????????? ??? ????? ??? ???????: ?????????? ??????? ??? ??? ?????? ???????, ???? ??????? ??????? ????? ???, ?????? ????? ?????? ?????? ????? ????? ???????.
?? ?????? ?????? ?????
1530
?
1546
????? ??? ??? ????? ?? ???, ????? ?
??????
. ?? ???, ??? ????? ???????? ?? ???? ?????? ????? ??????? ???? ??????, ????? ?-6 ?????? ??? ??? ???????
???? ?????
, ?????? ???? ?????? ?? ??? ?????.
??? ????? ??? ?? ?? ????? ???? ?????? ??? ?? ?????
?????
. ??????? ???? ?????
????????
, ???? ??? ???????. ??? ???? ??? ????? ?????. ??? ????? ?????? ??????? ?? ???? ???? ??? ????? ?? ????? ????. ??? ????? ????? ????? ??????? ?????? ???
???????
, ???
??????? ???
- ???????? ?? ?? ??????.
????? ?????? ????? ????? ??????
??????
:
- ?????? - ??????, ????? ???, ?????? ????? ???? ?
????
. ??????? ??? ???? ?????? ??????? ????? ????? ???????
???? ??????
?
?????
.
- ????? ??? - ???? ??????, ????? ?? ???? ?? ???, ???? ?? ??????? ????? ??????? ????? ????? - ????? ????? ?????? ?????? ????? ???????.
- ????? ????? - ?????? ???? ??????, ?? ???? ????? ??????? ???? ?????? ???? ????? ??????, ??? ?????? ?? ?????? ??????. ?? ????? ????? ???, ???? ??????? ?????? ??? ?? ???? ???? ?? ???????.
- ??? ????? ?
????????? ?? ?????
?? ?? ?????????? ?? ????? ????? ???? ?? ??? ????? ???? ???? ???? ????? ?? ????? ?????? ?????? ????? ?? ?????. ?? ?? ?????????? ????? ???? ?? ????? ??? ????? ??? ??? ?? ?? ?????? ??????? ???? ??????? ?? ????? ??? ????? ???? ??? ????.
- ?????? ?????? ????? ???? ?? ???? ????? ??? ??? ???? ?????? ?????? ???? ?????? ????.
- ?????? ???? ????? ???? ????? ???? ??? ????? ???? ?? ????? ????? ???? ????? ?????? ?? ????.
- ?????? ?????? ????? ???? ?? ???? ??? ??? ????? ??? ??? ??? ???? ???? ????? ?????? ?? ????.
- ?????? ?????? ????? ???? ????? ?
????
??? ??? ???? ???? ??????? ????? ???? ?? ????? ?????? ?? ????.
- ?????? ?????? ????? ?????
??
?
????
????? ?? ??? ???? (?? ???? ?????). ?? ?? ????? ????? ???? ?? ?????? ?????? ?????? ?-
21 ??????
2012
. ?? ??????? ?? ??? ?? ???? ???? ?? ?????? ??????, ??? ??? ???? ???? ?????? ???? ???? ?? ?????, ???? ??? ?????? ??????????.
- ??? ????? ?
????? ????
??? ????? ????? ????? ??????. ???? ?????? ????? ???? ????? ??????. ??? ????? ??? ??? ?????????? ??????. ?????, ?? ?? ?????? ???????? ?????? ??????? ?????? ???????. ??? ??, ???? ???? ????? ????? ??????? ???????????, ?????? ????????? ?????.
??? ????? ???? ???????? ???? ?????? ????. ?? ?????? ????? ?????? ?????? ??????? ????? ?? ?????, ??
???? ?? ?????????
????? ?
????
?? ??? ????? ???? ?"????? ???" (??? "????? ?????? ?????") ?"?'????? ?????" - ???? ?????? ?? ???? ?????.
?? ????? ?????? ????? ?????? ?? ??????? ???? ?? ???? ????. ?? ?????? ???? ?????? ??????? ????? ?????????? ???? ?????.
??????, ??? ?????, ????? ?? ?????? ?????? ?? ?????, ?? ??? ?? ??? ???? ????? ?????? ?????? ??????? ??? ???? ?? ???? ??????? ?? ???. ??? ?????, ???? ??? ????? ?????? ??????? ?? ????? (250?900 ??????) ?? ??? ??? ??? ?????? ????. ??????? ??? ????? ??????, ??????? ?? ??? ??? ???? ???? ??? ???? ????? ???? ????. ????, ??? ??????? ??? ????? ?? ???? ?????? ?????? ??? ????? ????, ????? ?? ????? ??? ??? ????.
???????? ???????? ?? ??? ????? ????? ?????
?????? ????????
?
????
20, ????? ??????? ??????? ??????? ??
???? ???????
?
????-????
???? ????? ?
???? ????????
???????.
?????????? ?????? ??? ????? ????????
?????
,
?????
, ???? ??????. ??? ?? ?????? ?
???
,
??
,
?????
?
????
. ??? ????? ??????? ???
?????
. ??????? ?? ???? ?
????
?? ????? ?????? ???? ????? ??? ???? ?????? ??????, ??????? ???? ???? ??????? ????? ?????? ?????? ??????? ???????? ?? ?????? ???? ????? ?? ?????. ??????? ?????? ???? ???. ??? ?????? ??????? ?? ?????? ??? ??????. ?? ????? ?
??????
?????, ???? ????? 1?12 ?????. ??? ?????? ??????? ????????.
????? ?????? ????? ???? ???????. ??? ???????? ?????? ?
??????????
, ??? ???? ??????? ??????? ??????? ?????, ???? ?????? ?????? ??????. ???? ?? ??, ???????? ?????? ??? ?
???
??
?????? ?????
.
??? ?????? ?????? ?????? ???
??????
??????. ?
?????
??
????
??? ??? ???? ???? ???????. ???????? ??? ????? ?
?????
, ?
??????
??
??????
. ?????? ?? ??????? ???????? ????? ????? ?? ??????? ?????. ??????? ????? ?? ????? ?? ?? ?? ????????? ????? ??????? ??? ?????????.
?? ??? ?????? ????? ????? ???? ???? ????? ??????:
??? ?????
, ??????? ?????, ?????: ?????? ???? ??
???
,
???????
??? ????????. ??? ??? ??? ???? ???????? ??? ???. ?????? ??????? ???? ?? ?????? ????? ????? ?
??? ?????
???? ?? ?????? ?????? ????
??????
, ?? ?????? ??? ??????. ??? ??? ?????? ?????? ????? ???????, ???????
??
?????? ??? ????.
??? ????? ????? ??? ????? ??? ????? ???????. ??? ???? ??? ??? ???? ?????? ??? ???????? ???? ????? ?????? ?? ????????. ?? ??? ???? ???? ????? ??? ???? ????? ??? ???, ???? ??????? ??????????.
????? ??????? ?? ??? ????? ???? ?????
????????
??? ???????? ??????? ????. ????? ??? ?? ??? ??????. ????? ?? ?????? ???, ?????? ???????? ?????.
??? ???? ???? ???? ???? ????? ??? ???????, ????? ?? ?????? ???? ?????? ???? ??? ???? ???? ?? ?????. ?????? ???? ???? ???? ?????, ???? ??? ??? ???? ??? ????. ???????? ??? ???? ???? ????? ???. ????? ????? ?? ???? ????? ?? ??? ?????? ????? ????? ?????? ??????. ?? ?????? ???? ??? ???????.
??? ????? ??? ???? ?????? ?????? ?????? ??? ???? ?????? ???? ??? ???? ?? ?????? (??? ????? ?? ???? ??????? ???? ??????????).
??? ???? ????? ?? ?????? ????? ????? ???? ????? pitz ???????? (??? ??????):
????'???
. ????? ??? ?
??? ????
, ????? ???? ????? ????? ???. ????? ????? ????? H ?????.
????? ?????? ??? ??? ????? ??? ???? ?? ????? ??????. ?????, ??? ???? ????? ????? ????: ????? ?????
??? ????
?????? ????? ?????? ???????. ?????? ?????? ????? ?? ???? ?????, ???? ??????, ????? ??????, ??????, ?????? ???? ????? ??????. ?????? ?????? ?? ?????? ???? ???? ????? ??? ????, ?? ???? ?? ????? ?? ??. ???? 15 ?? ??? ??? ?????? ????? ??????.
???? ????? ????????? ???????? ?? ?????? ?????? ???????? ?????. ??? ??? ???? ?? ??? ??????? ??? ????? ?????? ????? ??? ????? ?? ???. ????? ????? ??? ??? ??????? ???? ????? ???? ?? ???? ???? ??????? ??? ???? ???? ???? ?? ????????. ???? ???? ??? ???? ???? ????????.
???? ????? ?
??????
??? ???? ???? ??? ??, ?? ??? ?????, ??? ???, ?????? ????. ????? ?????? ??? ?????? ?
????
??????? ?? ???? ????-??? ???????. ???? ????? ?????? ???????? ????? ?? ??? ??? ???. ?? ?? ?????? ??? ???? ???? ??? ??? ????? ?????? ???? ????? ???? ????, ????, ?????, ????? ??????? ?????.
???? ?? ??? ????? ???? ??????? ?? ?????? ?? ?????? ?????, ??? ????,
?'???
,
????
,
???? ??????
,
?????
????? ?
????? ????
. ??????? ??? ????? ??????
?????????
??????? ????. ???? ????? ???? ?????? ?? ????? ??? ???? ????. ???? ?? ????? ??? ????? ???? ?????? ?????.
??????? ????? ?????? ?????? ???? ??? ?????: ?????? ???? ???? ???? ??? ?????
????
, ?-100 ???? ???? ???? ??? ?????
?????
??
?????? ????
??-1000 ???? ??? ????? ???.
?
??????
????? ?? ????? ????? ?? ???? ?? ??????? ??????, ?? ?? ???? ????? ???? ?????? ???? ?
??????
.
- ??? ????? ?
??? ???? ?? ?????
??????????? ????? ?????? ???? ???? ??? ?????. ???? ?????? ?? ?????
???? ????
????
????
, ?????? ??????????? "
??? ??????
", ??? 365.242189 ????, ?? 365 ????, 5 ????, 48 ???? ?-46 ????? ??????. ???? ???? ?? ????? ???? ???? ??? 365.2420. ?
??? ????????
???? ????? ????? ??? ?
??????
, ???? ???? ??? 365.25 ????, ???? ???? ???? ????? ???? ???? 128 ??? ????? ????? ?? ??? ???. ????? ?? ??? ??? ?????? ???? ???? ?? ????? ?? ?? 5,291 ????. ??? ???? ?? ????? ????? ???? ????? ?
??? ???? ??????????
????? ???? ?????, ???? ?? 365.2425 ????. ????? ?? ??? ??? ?????? ???? ???? ?????????? ?? 3,215 ????.
????? ????? ??? ???? ?????? ?????? ?????? ???. ?????? ????? ??????? ???? ?? ????? ???? ??? ??? ???? ???? ???. ?
?????
, ??????, ????? ???? ?? ???????, ????? 12 ?"? ?? ???, ???? ?????. ???? ???, ????, ?????? ???? 10 ?? ???? ????? ?????? 12, ???? ????? ???? ?????? ????? ?????. ??? ????? ??? ????? ????? ??? ???? ????? ??-?????, ???? ???? ???? ???? ?? ????? ????? ????.
???? ????? ????? ??????? ?????? ??? ???? ???????. ?? ???? ?????? 69 ???????, ????? ?? 18 ??? ???? ??????, ????? ??????? ????? ????? ????. ???? ?????????? ????? ????? ????? ???? ?????? ????? ???????, ?????? ???????.
?? ?? ?????, ????? ??? ????? ?????? ?????: ??? ?????? ????? ???????, ????? ?????? ?????? ?? ?????, ?????? ??????. ????? ????, ?? ?????? ?????, ??? ?? ??? ??????? ??????. ?????, ??? ???? ?????? ?????? ??? ??? ???? ??? "????????". ?? ?????? ???? ?? ?????, ???? ???? ??? ?? ????? ?????.
??? ????? ?????? ?????? ????? ??????? ?????? ?????????. ?????? ?????? ?????? ???? ????, ??????? "
??? ???????
", ????? ????? ??????? ?? ????? ???? ?????. ??? ??????? ????? ?????? ?????? ?-13 ?????. ??????? ??????? ????? ??? ????? ????, ???? ?? 260 ???. ?????? ??????? ?? ???? ????? ?????.
????? ????? ??? ???? ??????. ?? ?? ?????, ????? ??????, ?? ??? ?????? ????? ?? ????, ???? ?-13 ??????? 3114 ???? ?????? ???? ????? ?????? ????? ?? ?? ?????????? ?????. ??? ????? ?????? ?-21 ?????? 2012, ?????? ????? ???? ?????? ????: ??? ??? ????? ?????? ????? ??? ?????? ?????? ?? ?? ??? ??? ??? ????? (??? ??? ????
????? 2012
). ????? ?? ???????? ????? ???? ????? ????? ????? ????? ??????? ??????, ?? ?????? ??? ??? ??? ???.
????? ????? ??? ?? ???? ??????
??????
???? ???? ?-2,000 ???? ????
?????
. ?????? ???? ???? ???? ??? ?????? ??? ????, ????? ???? ???? ?????? ?????? ?? ???? ??20. ?????? ????? ?????, ????? ??????????????? ?????
??? ????
.
[5]
????? ??????? ?????? ?????? ???? ?????, ????? ??????? ?? ?? ????, ???
???????
. ?? ?? ????????, ?? ???? ??? ????? ?? ????? ???. ???, ????? ?????? ???? ????? ????? ????? ?? ?????. ???? ?????? ??? ????? ??????, ????? ??? ?? ?? ????? ??? ???? ?
?????? ?????
??????? ?? ???? ??, ????? ??? ?? ????? ?
????
?? ????? ?????? ???? ?????. ????? ?? ???? ?????? ?? ?????.
??? ???? ?????? ???? ?????? ?????? ?????: ??????,
??????
,
???
, ?????. ??? ????? ???? ???? ???????? ??????? ?????? ?????, ???? ?????
????? ?????
, ?????
????? ??????
??????
????? ??????
.
- Albertina Saravia E,
Popol Vuh
- Ancient stories of the Quiche indians of Guatemala. 1991.
- Mary Ellen Miller,
Maya Art and Architecture
. Thames & Hudson 1999.
- ???? ???
,
???? ????? (?-2000 ????"? ?? ?????)
, ????
??"?
- ????? ????? ????? ??? ???? ?? ?????
, ?
??? ??????? ?????????? ?? ?????????? ?"?
- ?"?
???? ?????
, ?
?????? ??????? ?? ????? ?????
, ????
GoTravel
- ??? ???,
????? ????? ????? ? "?? ??? ??? ?????"
,
?????
, 13 ???????? 2009
- ??? ???, "2012-????? - ???: ????? ??? ?????"
, ????? "
???? ?????
", ????? 2011
- ?????? ?? ????? ?????
(???????) ??????
???? ?????????? ?? ?????
- ???? ?????
,
????? ????: ??? ?????? ????? ?????
, ????
ynet
, 29 ?????? 2014
- ????????? ?????? ?????, ?
?????? ?? ?? ????? / ?? ?????'
, ???? "
?????
", 9 ???? 2015
- ????? ???????
, ?
????? ???? ????????
, ??????
???? ?????
, 17 ?????? 2019
- Guardian
,
?????? ??????? ???? ????? ????? ?? ???? ???? ??? ?? ??? ?????
, ????
????
, 5 ?????? 2020
- Severe droughts explain the mysterious fall of the Maya
???? ?-
BBC
- ???? ??????,
???? ???: ??? ???? ???? ?????? ?? ??? ?????
, ????
ynet
, 21 ????? 2022
- ????
, ????
??????????? ????????
(???????)
- ????
, ????
???????????? ????????? ???????
(???????)